Kabinet-Rutte IV (2022-)
Dit kabinet van VVD, D66, CDA en ChristenUnie kwam na de langste formatie sinds de Tweede Wereldoorlog tot stand. Negen maanden na de verkiezingen van 17 maart 2021 en bijna een jaar na de ontslagneming van het kabinet-Rutte III stond er een nieuw kabinet op het bordes. Premier Mark Rutte leidt voor de vierde keer een kabinet.
Het kabinet trad op 10 januari 2022 aan.
Inhoudsopgave van deze pagina:
Formatie
De kabinetsformatie 2021-2022 begon na de bekendmaking van de voorlopige uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart en duurde in totaal 299 dagen. Doel was het vormen van een kabinet dat kan rekenen op voldoende steun van de Tweede Kamer en zo tot een gezamenlijk beleid kan komen. Dat resulteerde uiteindelijk in een voortzetting van de bestaande coalitie in kabinet-Rutte IV.
Regeerakkoord en regeringsverklaring
Op 15 december 2021 werd het coalitieakkoord 'Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst' gepresenteerd. Op 18 januari 2022 legde premier Rutte de regeringsverklaring af.
Drs. M. Rutte (vvd)
Viceminister-president
S.A.M. Kaag (d66)
Mr. W.B. Hoekstra (cda)
Drs. C.J. Schouten (christenunie)
Algemene Zaken
minister: Drs. M. Rutte (vvd)
Buitenlandse Zaken
minister: Mr. W.B. Hoekstra (cda)
minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
minister: Mr. Drs. E.N.A.J. Schreinemacher (vvd)
Justitie en Veiligheid
minister: D. Yeşilgöz-Zegerius (vvd)
staatssecretaris: E. van der Burg (vvd)
minister voor Rechtsbescherming
minister: F.M. Weerwind (d66)
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
minister: Mr.Drs. H.G.J. Bruins Slot (cda)
staatssecretaris: Drs. A.C. van Huffelen (d66)
minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening
minister: H.M. de Jonge (cda)
Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
minister: Dr. R.H. Dijkgraaf (d66)
staatssecretaris: Dr. G. Uslu (d66)
minister voor Basis en Voortgezet Onderwijs
minister: Drs. A.D. Wiersma (vvd)
Financiën
minister: S.A.M. Kaag (d66)
staatssecretaris: A. de Vries (vvd)
staatssecretaris: Mr. M.L.A. van Rij (cda)
Defensie
minister: Drs. K.H. Ollongren (d66)
staatssecretaris: Mr.Drs. Ch.A. van der Maat (vvd)
Infrastructuur en Waterstaat
minister: M.G.J. Harbers (vvd)
staatssecretaris: Drs. V.L.W.A. Heijnen (cda)
Economische Zaken en Klimaat
minister: Mr.Drs. M.A.M. Adriaansens (vvd)
staatssecretaris: Dr. J.A. Vijlbrief (d66)
minister voor Klimaat en Energie
minister: Drs. R.A.A. Jetten (d66)
Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
minister: H. Staghouwer (christenunie) (10 januari 2022 - 7 september 2022)
minister a.i.: Drs. C.J. Schouten (christenunie) (6 september 2022 - 3 oktober 2022)
minister: P. Adema (christenunie) (vanaf 3 oktober 2022)
minister voor Natuur en Stikstof
minister: Ch. van der Wal-Zeggelink (vvd)
Sociale Zaken en Werkgelegenheid
minister: Ir. C.E.G. van Gennip (cda)
minister voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen
minister: Drs. C.J. Schouten (christenunie)
Volksgezondheid, Welzijn en Sport
minister: Dr. E.J. Kuipers (d66)
staatssecretaris: M. van Ooijen (christenunie)
minister voor Langdurige Zorg en Sport
minister: C. Helder (vvd)
-
-Staghouwer afgetreden als minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Op 5 september 2022 trad minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Henk Staghouwer (ChristenUnie) af. Hij vond dat hij niet de juiste persoon was om de uitdagingen rondom stikstof in de landbouw aan te gaan. Zijn post werd daarna vier weken tijdelijk waargenomen door partijgenoot Carola Schouten. Op 3 oktober 2022 trad Piet Adema aan als nieuwe minister.
Coronacrisis
In februari 2022 besloot het kabinet het merendeel van de bestaande coronamaatregelen, zoals sluiting van de horeca en beperkingen aan cultureel bezoek, op te heffen. Per 23 maart werden verdere versoepelingen doorgevoerd, zoals het grotendeels vervallen van de mondkapjesplicht. In april verdween de verplichte pcr-test na een positieve zelftest.
Op 1 april 2022 maakte het kabinet de langetermijnstrategie covid-19 bekend.
Opvolging
Het kabinet bracht in 2023 in de nasleep van de coronacrisis een wijziging tot stand van de Wet publieke gezondheid over de bestrijding van epidemische infectieziekten - in de wandelgangen de pandemiewet geheten. Hiermee komt er een wettelijk kader over het soort verregaande maatregelen dat een kabinet bij een epidemie mag nemen, en is beter vastgelegd welke rol het parlement heeft bij het nemen van dergelijke besluiten.
Russische invasie van Oekraïne
Vanwege een dreigende Russische actie tegen Oekraïne werd besloten tot de levering van defensieve wapens aan dat land. Na de Russische inval op 24 februari werd aangesloten bij diverse internationale sancties tegen Rusland en werden opnieuw verdedigingswapens geleverd. Besloten werd tot ruimhartige toelating van Oekraïense vluchtelingen.
Begrotingen
In 2022 stemde het kabinet in met een bijzondere Voorjaarsnota. Na wekenlang overleg sloot het kabinet een akkoord waarmee bestaande begrotingsafspraken uit het coalitieakkoord werden aangepast. Dit vanwege een aantal grote tegenvallers, waaronder een uitspraak van de Hoge Raad die de spaartaks in strijd met de wet stelde, waardoor veel mensen gecompenseerd moesten worden, en de oorlog in Oekraïne, die leidde tot hoge energie- en voedselprijzen en dalende koopkracht.
Het kabinet besloot onder andere om de defensie-uitgaven te vergroten om te voldoen aan de NAVO-norm en het minimumloon te verhogen. Hier stond tegenover dat het kabinet minder ging uittrekken voor fondsen voor het klimaat, stikstof en investeringen in infrastructuur, onderzoek en innovatie.
Koopkracht/energie
De stijgende energieprijzen en hoge inflatie brachten het kabinet ertoe in 2022 maatregelen te nemen om huishoudens financieel tegemoet te komen. Er kwam een maximering van de energieprijzen. Tevens werd een regeling voor het midden- en kleinbedrijf in het leven geroepen voor bedrijven met een hoog energieverbruik.
Stikstofbeleid
In 2022 kwamen de ministers Van der Wal en Staghouwer met voorstellen voor een transitie van de (intensieve) landbouw naar een kringlooplandbouw in 2030. Er komt een regionale aanpak van de stikstofproblematiek. Het doel is: driekwart van de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden op een gezond niveau in 2030. Voor de gehele aanpak is € 24,3 miljard beschikbaar gesteld, bovenop bestaande middelen (€ 7 miljard).
Vanwege de ontstane maatschappelijke onrust stelde het kabinet in juli 2022 Johan Remkes aan als 'bemiddelaar'. Hij bracht in oktober rapport uit, waarin aanbevelingen stonden over een kansrijker aanpak van het stikstofprobleem. Het kabinet kwam in november 2022 met een pakket maatregelen om tot natuurherstel te komen. Zogenoemde piekbelasters krijgen de keuze fors te verduurzamen, hun bedrijf te verplaatsen of vrijwillig te stoppen.
In juni 2022 kondigde het kabinet aan het aantal jaarlijkse vluchten van en naar Schiphol terug te brengen van 500.000 naar 440.000.
Asielproblematiek
Grote toestroom van vluchtelingen uit vooral Syrië en Oekraïne en te geringe doorstroming naar reguliere opvang en woningen zorgden vanaf de zomer van 2022 voor overbelasting van het aanmeldcentrum in Ter Apel. Staatssecretaris Van der Burg kondigde maatregelen aan om gemeenten te bewegen voor meer opvang te zorgen.
Excuses slavernijverleden
Op 19 december 2022 bood minister-president Rutte namens ons land aan slaafgemaakten en hun nazaten (met name in Suriname en de (Nederlandse) Antillen) excuses aan voor de tot 1863 bestaande slavernij. Na kritiek in de aanloop naar die rede, werd de speech overwegend positief ontvangen.
Gaswinning/aardbevingsschade
In reactie op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie kwam het kabinet met een pakket maatregelen om de versterkingsoperatie te versoepelen. Verder komt er 30 jaar lang een jaarlijkse investering van € 250 miljoen voor economische versterking van Groningen en Noord-Drenthe.
Klimaatbeleid
In 2023 kwam het kabinet, boven de afspraken uit het regeerakkoord, met een pakket maatregelen om de klimaatdoelen voor 2030 te halen. Het gaat bijvoorbeeld om het uitbreiden van de capaciteit aan zonne-energie, een extra bijdrage van de industrie via versnelling van de overgang naar recycling en beperking van uitstoot, het verduurzamen van gebouwen en kantoren en het vergroten van het aandeel elektrische auto's.
Pensioenwet
Het Nederlandse pensioensysteem wordt met het invoeren van 'Wet toekomst pensioenen' ingrijpend verbouwd. Met de nieuwe wet zullen pensioenen veel meer op het individu gericht zijn; iedereen krijgt een eigen pensioenpot. Tot nu was er constant discussie over de verdeling van de gezamenlijke grote pot geld - hoeveel gaan pensioenen jaarlijks omhoog, en hoeveel moet er aan premies worden betaald om die pot te vullen. Aan die onzekerheid moest een einde komen. Daarover sloten minister Koolmees en werkgevers en werknemers in 2022 een akkoord.
Na een dagenlange behandeling in beide Kamers gaf de Eerste Kamer eind mei 2023 groen licht voor de nieuwe wet. Met de nieuwe wet komt er een eind aan vijftien jaar discussie over het pensioenstelsel. De wet treedt in 2028 in werking.
Meer over
Bent u als journalist of wetenschapper op zoek naar statistische gegevens over personen uit het biografisch archief, bijvoorbeeld gemiddelde leeftijd, ervaring, herkomst, beroep, m/v of zittingsduur? De redactie van PDC kan deze gegevens onder voorwaarden beschikbaar stellen voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op.
Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.