Zittingsduur kabinetten

De zittingsperiode van een kabinet valt samen met de zittingsduur van de Tweede Kamer, namelijk vier jaar. Het is echter niet vanzelfsprekend dat alle kabinetten de rit tot het einde uitzitten. Bij een tussentijdse crisis wordt de Tweede Kamer ontbonden en komen er nieuwe verkiezingen. Op basis van de nu nieuw gekozen Tweede Kamer wordt een nieuw kabinet gevormd. Een kabinet heeft dan een kortere zittingsperiode dan vier jaar.

Het kan ook voorkomen dat na tussentijdse verkiezingen een kabinet de hele zittingsperiode van de Tweede Kamer uitzit. Dan kan het zelfs gebeuren dat een kabinet langer dan vier jaar achter de regeringstafel zit. Want reguliere Tweede Kamerverkiezingen worden altijd in mei gehouden. Als er dan na de val van een kabinet tussentijdse verkiezingen in het najaar zijn en het op basis van deze verkiezingen gevormde kabinet niet valt, zijn de eerstvolgende reguliere verkiezingen dus in mei vier en een half jaar later. Zo bepaalt artikel 64 lid 4 van de Grondwet dat zo'n periode niet langer dan vijf jaar mag zijn.

Het formatieproces in Nederland is vaak moeilijk, omdat voor een meerderheid in de Tweede Kamer vaak meerdere partijen nodig zijn. Hierdoor moeten partijen samenwerken die qua opvattingen van elkaar verschillen, wat leidt tot langdurige en uitgebreide onderhandelingen en wat ook invloed heeft op de zittingsduur van kabinetten.

Zittingsduur

Hieronder zijn de meest recente kabinetten en hun zittingsduur te zien. Het huidige kabinet-Rutte IV trad 10 januari 2022 aan en is sinds 7 juli 2023 demissionair. Bij een kabinetscrisis is er sprake van een intern conflict binnen het kabinet of een conflict met de Eerste- of Tweede Kamer, hierbij kan het kabinet ten val komen.

 

Neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht van de zittingsduur van de kabinetten van na de Tweede Wereldoorlog.

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Langstzittende kabinetten

Kabinet-Rutte II (2012-2017): 1816 dagen

Het kabinet-Rutte II is het langstzittende kabinet sinds de Tweede Wereldoorlog. Dit kabinet bestond uit de partijen VVD en PvdA. De belangrijkste doelstellingen van het kabinet waren het op orde brengen van de overheidsfinanciën, het eerlijk verdelen van lasten en het zorgen voor duurzame groei van de economie.

Dit kabinet was een lang zittend kabinet, neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht van de langstzittende kabinetten van na de Tweede Wereldoorlog.

2.

Kortstzittende kabinetten

Kabinet-Van Agt II (1981-1982): 261 dagen

Het kabinet-Van Agt II werd gevormd door de partijen CDA, PvdA en D66. Financieel-economische problemen zorgden voor grote spanningen binnen dit kabinet, waardoor het kabinet nauwelijks aan regeren toekwam. Acht maanden nadat de PvdA een grote verkiezingsnederlaag had geleden tijdens de Statenverkiezingen viel het kabinet vanwege een conflict over bezuinigen. De PvdA-bewindslieden dienden hun ontslag in.

Dit kabinet was een kort zittend kabinet, neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht van de kortstzittende kabinetten van na de Tweede Wereldoorlog.

3.

Overgangskabinetten

Kabinet-Zijlstra (1966-1967): 134 dagen

Het kabinet-Zijlstra was een overgangskabinet dat het gevallen kabinet-Cals gedurende de periode 1966-1967 opvolgde. Belangrijkste doel van het kabinet was het uitschrijven van vervroegde Tweede Kamerverkiezingen en het afhandelen van lopende zaken, zoals de voorbereiding van de begroting voor 1967. Verder heeft het kabinet de omroepkwestie geregeld door aanvaarding in beide Kamers van de Omroepwet.

Dit kabinet was een overgangskabinet, neem contact op met de redactie van PDC voor een volledig overzicht van alle overgangskabinetten van na de Tweede Wereldoorlog.


Meer over