Afsplitsingen fracties Tweede Kamer

Zolang er fracties in de Tweede Kamer zijn (sinds het einde van de 19e eeuw), zijn er afsplitsingen voorgekomen. Vaak waren die het gevolg van meningsverschillen over de koers van de partij. In enkele gevallen lagen er persoonlijke tegenstellingen aan ten grondslag.

Sinds 2017 wordt in het reglement van orde gesproken van de erkende fractie. Dat zijn fracties die na direct verkiezingen zijn gevormd. Vorming van latere fracties is alleen mogelijk door fusie.

Zowel in 2012-2017 als 2017-2021 waren er diverse afsplitsingen. Ook na 31 maart 2021 hebben die al plaatsgevonden. Op 12 juni 2021 zegde Pieter Omtzigt zijn lidmaatschap van het CDA op. Sinds 15 september, na terugkeer van zijn ziekteverlof, zit hij als zelfstandig lid in de Kamer.

1. Gevolgen van afsplitsing

Het is bij veel partijen gebruikelijk dat volksvertegenwoordigers verklaren dat zij hun zetel ter beschikking stellen als zij afwijken van de koers van de partij. Dat dit in de praktijk lang niet altijd gebeurt, komt omdat dissidenten vaak menen dat niet zij, maar juist de overige fractieleden van de partijlijn afwijken.

Een afgesplitste fractie (groep) heeft in de Tweede Kamer sinds 2017 geen recht meer op een evenredig deel van de personele ondersteuning en spreektijd. De fractievoorzitter (ook als het om een eenpersoonsfractie gaat) heeft recht op een toelage. Een reglementswijziging beperkte deze rechten van afgesplitste groepen.

Als een Kamerlid van een coalitiefractie zich afsplitst, kan deze de coalitie wel blijven steunen. Dat hangt af van de aard van het conflict.

2. Overzichten

Neem contact op met de redactie van PDC voor een uitgebreid overzicht van eenlingen en afgesplitste groepen in de Tweede Kamer sinds 1919.

Eenlingen/afgesplitste groepen (tussen haakjes de fractie waarvan is afgesplitst)

datum	naam	reden
15 september 2021	Omtzigt (CDA)	interne partijconflicten
6 mei 2021	Den Haan (50PLUS)	interne partijconflicten
6 augustus 2020	Van Kooten-Arissen (Groep-Krol/Van Kooten)	politieke koers toekomstige partij
3 mei 2020	Krol (50PLUS)**	interne partijconflicten
24 september 2019	Van Haga (VVD)	uit fractie gezet
16 juli 2019	Van Kooten-Arissen (PvdD)	politieke koers
7 november 2016	Monasch (PvdA)	politieke koers
25 maart 2015	Houwers (VVD)	geroyeerd als VVD-lid
28 mei 2014	Klein (50PLUS)	onwerkbare verhoudingen
21 maart 2014	Van Klaveren (PVV)*	koers van de 'partij'
20 maart 2014	Van Vliet (PVV)	uitlatingen fractievoorzitter
29 oktober 2013	Bontes (PVV)*	uit fractie gezet

*

Bontes en Van Klaveren vormden vanaf 15 april 2014 één fractie

** vormde van 3 mei 2020 t/m 6 augustus 2020 een groep met Van Kooten-Arissen

Groepen

datum	naam	reden
13 mei 2021	groep-Van Haga (FVD)	werkwijze fractie
13 november 2014	groep-Kuzu/Öztürk	geschil over integratiebeleid
3 juli 2012	groep-Hernandez/Kortenoeven (PVV)	kritiek op fractieleiding
1 oktober 2002	groep-De Jong (LPF)	onwerkbare verhoudingen

Meer over