Agentschap Europese Unie

Een agentschap is een bureau verbonden aan de Europese Unie dat zich met een bepaald onderwerp bezighoudt. Agentschappen verzamelen bijvoorbeeld kennis, nemen besluiten over technische onderwerpen of zorgen dat besluiten worden uitgevoerd.

Agentschappen werken samen met de Europese Commissie en regeringen van de EU-landen. Veel agentschappen onderhouden ook contacten met maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstituten uit de lidstaten.

Er bestaan meer dan veertig agentschappen, al heten ze soms anders (centrum, stichting, bureau, waarnemingscentrum). Agentschappen zijn verdeeld over de hele Europese Unie.

1. Activiteiten

Als zelfstandige instellingen vormen de agentschappen een heel diverse groep. Zij kunnen in acht thematische subgroepen worden opgesplitst.

Cultuur en onderwijs	Europees Centrum voor de Ontwikkeling van de Beroepsopleiding (Cedefop, Griekenland) Europese Stichting voor Opleiding (ETF, Italië) Uitvoerend Agentschap Onderwijs, Audiovisuele Media en Cultuur (EACEA, België)
Economie, energie en interne markt	Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO) Europese gemeenschappelijke onderneming voor ITER en de ontwikkeling van fusie-energie - Fusion for Energy (F4E, Spanje) Europese Bankenautoriteit (EBA, Frankrijk) Uitvoerend Agentschap Onderzoek (REA, België) Uitvoerend Agentschap Europese Onderzoeksraad (ERCEA, België) Europees Agentschap voor Netwerk- en Informatiebeveiliging (ENISA, Griekenland) Europese Autoriteit voor Verzekeringen en Bedrijfspensioenen (EAVB, Duitsland) Europese Autoriteit voor Effecten en Markten (EAEM, Frankrijk) Europees Instituut voor Innovatie en Technologie (EIT, Hongarije) Europese Afwikkelingsraad (GAR, België) Europees Agentschap voor samenwerking tussen energieregulators (ACER, Slovenië) Uitvoerend Agentschap voor Midden- en Kleinbedrijf (EASME, België) Orgaan van Europese regelgevende instanties voor elektronische communicatie (BEREC, Letland) Voorzieningsagentschap van Euratom (ESA, Luxemburg)
Infrastructuur	Europees Agentschap voor Maritieme Veiligheid (EMSA, Portugal) Europees Agentschap voor de Veiligheid van de Luchtvaart (EASA, Duitsland) Europees Spoorwegbureau (ERA, Frankrijk) Europees GNSS-Agentschap (GSA, Tsjechië) Uitvoerend Agentschap voor innovatie en netwerken (INEA, België)
Gezondheid en sociale zaken	Europees Geneesmiddelenbureau (EMA, Nederland) Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA, Italië) Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC, Zweden) Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugsverslaving (EMCDDA, Portugal) Europese Stichting tot Verbetering van de Levens- en Arbeidsomstandigheden (EUROFOUND, Ierland) Europees Agentschap voor Veiligheid en de Gezondheid op het Werk (EU-OSHA, Spanje) Uitvoerend Agentschap voor Gezondheid, Consumenten en Voedsel (CHAFEA, Luxemburg)
Landbouw en milieu	Communautair Bureau voor Plantenrassen (CPVO, Frankrijk) Europees Bureau voor Visserijcontrole (EFCA, Spanje) Europees Milieu-agentschap (EEA, Denemarken) Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA, Finland)
Buitenland en defensie	Europees Instituut voor Veiligheidsstudies (EUISS, Frankrijk) Satellietcentrum van de Europese Unie (EUSC, Spanje) Europees Defensie Agentschap (EDA, België)
Recht en veiligheid	Europees Grenswachtagentschap (FRONTEX, Polen) Europese politiedienst (EUROPOL, Nederland) Europees orgaan voor de justitiële samenwerking (EUROJUST, Nederland) Europese Politie-academie (CEPOL, Hongarije) Europees Bureau voor de Grondrechten (FRA, Oostenrijk) Europees Instituut voor Gendergelijkheid (EIGE, Litouwen) Europees Ondersteuningsbureau voor Asielzaken (EASO, Malta) Europees Agentschap voor Grootschalige IT-systemen (eu-LISA, Estland)
Intern (ten behoeve van de Europese Unie)	Vertaalbureau voor de Organen van de Europese Unie (CdT, Luxemburg)

Vanwege de brexit zijn de agentschappen Europese Bankenautoriteit (EBA) en het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), die in Londen waren gevestigd, verhuisd naar respectievelijk Parijs en Amsterdam.

2. Organisatie

De agentschappen verschillen sterk van elkaar, zowel wat betreft grootte als doel. Toch hebben ze dezelfde basisstructuur en werken ze op vergelijkbare manieren.

Ieder agentschap staat onder leiding van een raad van bestuur. Bij alle agentschappen zijn in elk geval de lidstaten daarin vertegenwoordigd. Deze raad stelt prioriteiten vast en keurt werkprogramma's goed op basis van (onder meer) de basisdoelstellingen van het agentschap, de beschikbare middelen en de politieke prioriteiten. De raad van bestuur (of eventueel de Raad van de Europese Unie) benoemt de directeur van het agentschap. Deze heeft de dagelijkse leiding over de organisatie en vertegenwoordigt het agentschap. Een agentschap kan door een of meer technische of wetenschappelijke comités worden ondersteund. De Europese Rekenkamer controleert de jaarcijfers.

3. Inbreng EU-lidstaten

In de raad van bestuur van alle agentschappen zitten vertegenwoordigers uit alle EU-lidstaten. Soms zijn ook leden of vertegenwoordigers van nationale werkgevers- en werknemersorganisaties vertegenwoordigd in het bestuur.

Agentschappen hebben in elke lidstaat één of meer aanspreekpunten, zoals overheden, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen.

4. Meer informatie

website Europese Unie over EU-agentschappen