Agentschap Europese Unie
Logo's van EU agentschappen
Een agentschap is een bureau verbonden aan de Europese Unie dat zich met een bepaald onderwerp bezighoudt. Agentschappen verzamelen bijvoorbeeld kennis, nemen besluiten over technische onderwerpen of zorgen dat besluiten worden uitgevoerd.
Agentschappen werken samen met de Europese Commissie en regeringen van de EU-landen. Veel agentschappen onderhouden ook contacten met maatschappelijke organisaties en onderzoeksinstituten uit de lidstaten.
Er bestaan meer dan veertig agentschappen, al heten ze soms anders (centrum, stichting, bureau, waarnemingscentrum). Agentschappen zijn verdeeld over de hele Europese Unie.
Inhoudsopgave van deze pagina:
Als zelfstandige instellingen vormen de agentschappen een heel diverse groep. Zij kunnen in acht thematische subgroepen worden opgesplitst.
Na de brexit zullen de agentschappen van de Europese Bankenautoriteit (EBA) en het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) respectievelijk in Parijs en Amsterdam worden gevestigd.
De agentschappen verschillen sterk van elkaar, zowel wat betreft grootte als doel. Toch hebben ze dezelfde basisstructuur en werken ze op vergelijkbare manieren.
Ieder agentschap staat onder leiding van een raad van bestuur. Bij alle agentschappen zijn in elk geval de lidstaten daarin vertegenwoordigd. Deze raad stelt prioriteiten vast en keurt werkprogramma's goed op basis van (onder meer) de basisdoelstellingen van het agentschap, de beschikbare middelen en de politieke prioriteiten. De raad van bestuur (of eventueel de Raad van de Europese Unie) benoemt de directeur van het agentschap. Deze heeft de dagelijkse leiding over de organisatie en vertegenwoordigt het agentschap. Een agentschap wordt door een of meerdere technische of wetenschappelijke comités ondersteund. De Europese Rekenkamer controleert de jaarcijfers.
In de raad van bestuur van alle agentschappen zitten vertegenwoordigers uit alle EU-lidstaten. Soms zijn ook leden of vertegenwoordigers van nationale werkgevers- en werknemersorganisaties vertegenwoordigd in het bestuur.
Agentschappen hebben in elke lidstaat één of meer aanspreekpunten, zoals overheden, maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen.
In 2011 publiceerde ITS, een onderzoeksinstituut verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen, een studie in opdracht van de SP-fractie in het Europees Parlement. Daarin werden vraagtekens geplaatst bij de democratische controle op de agentschappen en de transparantie (hoeveel geld kosten ze, hoeveel mensen werken er).