De Nederlandse landelijke politiek kent betrekkelijk weinig spraakmakende integriteitskwesties. Toch kwamen er wel Kamerleden in opspraak. Vaak ging het daarbij om (vermeende) vermenging van politieke en zakelijke belangen, maar ook schending van geheimhouding, het in aanraking komen met justitie of een opgerakeld verleden.
Deze affaires leidden geregeld tot het aftreden van een Kamerlid en soms tot non-activiteit. Een enkele keer werd een Kamerlid zelfs tot een gevangenisstraf veroordeeld. Er zijn echter ook Kamerleden die een affaire 'overleefden' en die geheel werden gerehabiliteerd.
Inhoud
Recente affaires
In onderstaand overzicht zijn voorbeelden van affaires opgenomen tijdens de huidige Tweede Kamerperiode. Neem contact op met de redactie van het Montesquieu Instiuut voor een volledig overzicht sinds 1945.
| Wie | Wanneer | Waarover | Gevolg |
|---|---|---|---|
| Maikel Boon en Patrick Crijns (PVV) | 2025 | met AI gemaakte afbeeldingen van Frans Timmermans geplaatst op sociale media | aangifte gedaan |
| Thierry Baudet (FVD) | 2024 | bedreiging met geweld na Kamerdebat | |
| Gom van Strien (PVV) | 2023 | aanklacht wegens oplichting en omkoping, onderzoek FIOD | onder de rechter |
| Thierry Baudet (FVD) | 2023 | klachten van voormalig werknemers over intimidatie en het creëren van een toxische en onveilige werksfeer | geen |
| Gideon van Meijeren (FVD) | 2023 | veroordeling tot werkstraf wegens meerdere verkeersovertredingen | gerechtelijke veroordeling - werkstraf |
| Gideon van Meijeren & Freek Jansen (beiden FVD) | 2022 | met naam genoemd in een gelekte brief van beveiligers en schoonmakers van de Tweede Kamer over misdragingen van de FVD-fractie in het Kamergebouw | geen |
| Gideon van Meijeren (FVD) | 2022 | uitlatingen gedaan waarin hij speculeert over het ten val brengen van de regering door het parlement te bezetten | gerechtelijke veroordeling - werkstraf |
| Khadija Arib (PvdA) | 2022 | mogelijk grensoverschrijdend gedrag jegens medewerkers in haar rol als Kamervoorzitter in de periode 2016-2021 | extern onderzoek en vertrek |
| Pepijn van Houwelingen (FVD) | 2022 | tweeten van een gefabriceerde foto waarin zogenaamd een vlag met swastika gehesen werd door ministers Kuipers en Van Gennip | (voorwaardelijke) veroordeling |
| Thierry Baudet (FVD) | 2022 | niet vermelden van twee nevenfuncties in het register | berisping door de Tweede Kamer |
| Nilüfer Gündogan (Volt) | 2022 | meldingen van grensoverschrijdend gedrag | extern onderzoek, uit de fractie gezet |
| Gijs van Dijk (PvdA) | 2022 | berichten over ongewenst gedrag in de privésfeer | vertrek uit TK; werd later gerehabiliteerd |
| Sidney Smeets (D66) | 2021 | berichten over grensoverschrijdend gedrag | vertrek uit TK |
Ook voor 1950 kwam het enkele keren voor dat Kamerleden moesten aftreden. In de tijd van het districtenstelsel werden met name Limburgse en Brabantse kandidaten er nog wel eens van beschuldigd dat zij kiezers hadden 'omgekocht'. Meestal ging het daarbij overigens om het aanbieden van 'vrij' drinken. Het bekendste geval was het Eerste Kamerlid Lodewijk Pincoffs, die in 1879 betrokken was bij fraude.
Een veroordeling door de rechtbank van Den Haag wegens fraude was in 1916 reden voor het liberale Tweede Kamerlid W. Dolk om ontslag te nemen. Het Tweede Kamerlid en uitgever W.H. de Buisonjé verliet in 1921 de politiek, toen hij betrokken was geraakt bij mislukte speculaties. Ook hij vertrok naar het buitenland en werd bij terugkeer (in 1925) gearresteerd. In 1922 kreeg de liberaal J. Gerritzen een plaats op de kandidatenlijst van de Liberalen, omdat een onderneming dat als voorwaarde had gesteld voor een gift aan de verkiezingscampagne van 25.000 gulden. Dat werd echter pas veel later onthuld.
Tot gevangenisstraf veroordeeld
Er zijn niet veel (actieve) politici tot een gevangenisstraf veroordeeld. Deels ging het om socialistische en communistische Kamerleden, die de wet overtraden bij politieke activiteiten. Enkele (oud-)Kamerleden maakten zich schuldig aan economische delicten.
Meer over