Staat van de Unie 2018 - Scherper toezicht op de bestrijding van het witwassen van geld voor een stabiele bancaire en financiële sector

Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, in zijn Staat van de Unie op 12 september 2018: "De Europeanen verwachten een Unie die hen beschermt. Vandaag stellen we maatregelen voor waardoor we het witwassen van geld doeltreffender over grenzen heen kunnen bestrijden."

Bron: Europese Commissie: Rapid persberichten

De Europese Commissie stelt vandaag voor het toezicht op de financiële instellingen van de EU verder aan te scherpen om de bedreigingen inzake het witwassen van geld en de financiering van terrorisme beter aan te pakken.

Hoewel de EU strenge antiwitwasregels heeft ingevoerd, is door recente gevallen van witwaspraktijken in sommige EU-banken de bezorgdheid gerezen dat niet altijd op de naleving van die regels wordt toegezien en dat die regels niet doeltreffend worden gehandhaafd in de hele EU. Dit brengt niet alleen de integriteit en de reputatie van de Europese financiële sector in gevaar, maar kan ook implicaties hebben voor de financiële stabiliteit van specifieke banken. In het kader van de ruimere inspanningen om de bankenunie en de kapitaalmarktenunie te voltooien, stelt de Europese Commissie daarom vandaag voor de verordening tot oprichting van de Europese Bankautoriteit (EBA) te wijzigen om de EBA een grotere rol toe te bedelen in het toezicht op de bestrijding van het witwassen van geld in de financiële sector. Dit maakt deel uit van een algemene strategie om het EU-kader voor prudentieel toezicht en antiwitwastoezicht op financiële instellingen aan te scherpen, die door de Commissie in een mededeling wordt uiteengezet. Deze maatregelen zullen helpen de integriteit van het financiële stelsel van de EU te bevorderen en financiële stabiliteit en bescherming tegen financiële misdrijven te garanderen.

Vicevoorzitter van de Commissie Valdis Dombrovskis, bevoegd voor Financiële Stabiliteit, Financiële Diensten en Kapitaalmarktenunie: "De bankenunie van Europa moet gebaseerd zijn op de hoogste integriteitsnormen. Het toezicht op de antiwitwasregels is al te vaak onvoldoende gebleken in de EU. Vandaag stellen we de Europese Bankautoriteit in staat ervoor te zorgen dat de verschillende toezichthouders samenwerken en informatie uitwisselen en dat de antiwitwasregels doeltreffend worden gehandhaafd in alle EU-landen. De EBA zal ook het recht hebben te vragen dat onderzoek wordt ingesteld naar vermeende inbreuken op de antiwitwasregels, en zal het aanspreekpunt van Europa worden voor samenwerking met internationale partners inzake kwesties in verband met de bestrijding van witwassen van geld in de financiële sector."

Vĕra Jourová, commissaris voor Justitie, Consumentenzaken en Gendergelijkheid: "Europa heeft de strengste antiwitwasregels ter wereld. Maar recente gevallen van witwaspraktijken in de bancaire sector hebben laten zien dat het toezicht op de naleving van die regels en de handhaving ervan niet overal in de EU aan dezelfde hoge normen voldoen. Ons stelsel is maar zo sterk als de zwakste schakel. In tijden waarin geld met een muisklik grenzen overschrijdt, moeten we proactief en snel toezicht garanderen. De veranderingen van vandaag zullen ervoor zorgen dat de regels overal in de EU op dezelfde manier worden gehandhaafd."

Een grotere rol voor de Europese Bankautoriteit

De Commissie stelt voor de bevoegdheden op het gebied van de bestrijding van het witwassen van geld in de financiële sector te concentreren bij de Europese Bankautoriteit en haar mandaat te verruimen om te garanderen dat alle betrokken autoriteiten op doeltreffende en samenhangende wijze toezien op de risico's van het witwassen van geld en dat de betrokken autoriteiten samenwerken en informatie delen.

De gewijzigde verordening zal:

• - 

  garanderen dat inbreuken op de antiwitwasregels op samenhangende wijze worden onderzocht: de EBA zal nationale antiwitwastoezichthouders kunnen verzoeken mogelijke materiële inbreuken te onderzoeken, en hun kunnen verzoeken gerichte maatregelen, zoals sancties, te overwegen;

• - 

  erin voorzien dat de nationale antiwitwastoezichthouders de EU-regels naleven en naar behoren samenwerken met de prudentiële toezichthouders. De bestaande bevoegdheden van de EBA zullen worden uitgebreid, zodat zij, in laatste instantie als de nationale autoriteiten niets ondernemen, rechtstreeks besluiten kan richten tot individuele marktdeelnemers in de financiële sector;

• - 

  de kwaliteit van het toezicht verbeteren door middel van gemeenschappelijke normen, periodieke evaluaties van de nationale toezichthoudende autoriteiten en risicobeoordelingen;

• - 

  het verzamelen van informatie over de risico's en tendensen inzake het witwassen van geld mogelijk maken en de uitwisseling van die informatie tussen nationale toezichthoudende autoriteiten aanmoedigen (zogenaamde gegevenshubs);

• - 

  de samenwerking met landen buiten de EU faciliteren in grensoverschrijdende gevallen;

• - 

  een nieuw permanent comité oprichten waarin de nationale antiwitwastoezichthouders worden bijeengebracht.

De bestaande toezichtinstrumenten ten volle benutten

De Commissie stelt ook een strategie voor om uitwisseling van informatie en samenwerking tussen de prudentiële toezichthouders en de antiwitwastoezichthouders te verbeteren. Zij nodigt de Europese toezichthoudende autoriteiten, en met name de EBA, uit richtsnoeren vast te stellen die een steun zijn voor de prudentiële toezichthouders bij het integreren van aspecten van de bestrijding van het witwassen van geld in hun verschillende instrumenten, en die zorgen voor convergentie in het toezicht.

De Commissie nodigt ook de Europese Centrale Bank uit om uiterlijk op 10 januari 2019 met de antiwitwastoezichthouders een multilateraal memorandum van overeenstemming te sluiten over de uitwisseling van informatie, zoals vereist in de vijfde antiwitwasrichtlijn.

Volgende stappen

Het voorstel van vandaag om de Europese Bankautoriteit een grotere rol toe te bedelen, zal nu worden besproken door het Europees Parlement en de Raad. Deze gerichte wijzigingen zullen worden meegenomen in de lopende besprekingen over het Commissievoorstel tot herziening van de verordeningen betreffende de Europese toezichthoudende autoriteiten, dat de Commissie in september 2017 heeft ingediend, en dat tot doel heeft de Europese toezichthoudende autoriteiten beter in staat te stellen convergent en doeltreffend financieel toezicht te garanderen. De Commissie moedigt het Europees Parlement en de Raad aan om snel overeenstemming te bereiken over deze voorstellen.

Achtergrond

De bestrijding van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme is een prioriteit voor de Commissie-Juncker en is een integraal onderdeel van de agenda voor risicovermindering die met de bankenunie en de kapitaalmarktenunie wordt nagestreefd. Door de vaststelling van de vierde antiwitwasrichtlijn, die sinds juni 2017 van kracht is, en de vijfde antiwitwasrichtlijn, die sinds 9 juli 2018 van kracht is en tegen januari 2020 moet worden omgezet, is het regelgevingskader van de EU aanzienlijk versterkt, waaronder de regels inzake samenwerking tussen de antiwitwastoezichthouders en de prudentiële toezichthouders. De Commissie volgt de correcte uitvoering van de vierde antiwitwasrichtlijn op de voet, onder meer door zo nodig inbreukprocedures in te stellen.

Ondanks dit versterkte wetgevingskader is door sommige recente gevallen van witwaspraktijken in Europese banken bezorgdheid gerezen over de mate waarin de prudentiële regels en de antiwitwasregels voor financiële instellingen op elkaar aansluiten.

Deze bezorgdheid is ook geuit door de Raad, door de ministers van Financiën, meest recentelijk door voorzitter van de Eurogroep Mário Centeno in zijn brief van 25 juni 2018 aan voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk. Ook in de Frans-Duitse Meseberg-verklaring en het stappenplan van 19 juni 2018 wordt deze kwestie belicht.

In mei 2018 heeft de Europese Commissie een werkgroep opgericht waarin de Europese toezichthoudende autoriteiten, de Europese Centrale Bank en de voorzitter van het antiwitwascomité bijeenkomen om na te denken over mogelijke maatregelen om te garanderen dat de antiwitwastoezichthouders en de prudentiële toezichthouders in de Europese Unie naadloos samenwerken.

Voor meer informatie

MEMO

Staat van de Unie 2018

Subpage in verband met economie

IP/18/5724