Een felicitatie waard?

29 december 2017, column Bert van den Braak

Verkiezingen van persoonlijkheden, politici en sporters van het jaar: het is leuk vermaak maar niet veel meer dan dat. Criteria die daarbij worden gehanteerd zijn divers en onduidelijk, zeker als een anoniem publiek de keuze maakt. Bij sporters kun je nog redeneren dat winst bij atletiek meer 'waard' is dan winst bij het solozeilen of dan voor een zesde keer bij het schaatsen wereldkampioen allround worden. Maar wanneer ben je de beste politicus? Als je na jaren van instabiliteit vijf jaar een wankel kabinet succesvol overeind houdt, als je jouw partij van vier naar veertien zetels brengt of als je als nieuwkomer snel enige aanhang wint?

Dat laatste lijkt voor Thierry Baudet toch een belangrijke factor te zijn geweest, al deden objectief beschouwd Jesse Klaver (plus tien) en Tunahan Kuzu (nieuw met drie) het beter. Mensen warm weten te maken voor het politieke debat is best een felicitatie waard. Maar geldt dat evenzeer voor Baudets verkiezing tot politicus van het jaar bij EenVandaag? Ik neem maar aan dat de opmars in de peilingen van Forum voor Democratie en het gewekte enthousiasme voor presentatie en programma doorslaggevend waren voor de uitverkiezing. Dat Baudets ideeën en analyses daaraan ten grondslag lagen, is niet voorstelbaar.

Het door hem geschreven programma begint met nogal ronkende woorden over onvrede en een existentiële crisis door massale immigratie. Verder wordt er gerept van overheveling van soevereiniteit naar Brussel, destabilisering door de euro, achteruit hollend onderwijs en een partijkartel dat elkaar maar baantjes toedeelt. Dat niet iedereen dat door heeft, komt volgens Baudet door de gevestigde media (de ongevestigde zijn blijkbaar verstandiger). Nu schreef hij dat vóór verschijning van het rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau waarin staat dat het per saldo heel goed gaat, maar dat SCP hoort natuurlijk ook tot de gevestigde orde. Dat er problemen zijn in het onderwijs kan niet worden ontkend, maar met een negende plaats op de door de OESO opgestelde wereldranglijst kan toch moeilijk van een algeheel negatief beeld worden gesproken. Onderwijs is trouwens één van de onderwerpen waarover we nationaal beslissen. Dat geldt evenzeer voor belastingen, pensioenstelsel, infrastructuur, zorgstelsel, strafrecht, bestuurlijke indeling etc. Hoezo: verlies aan soevereiniteit op alle fronten?

Om welke recentelijk overgehevelde soevereiniteit het gaat is niet duidelijk. Dat gebeurde namelijk niet. Wel zijn in het kader van het toezicht op banken na 2008 belangrijke stappen gezet om tot Europees beleid te komen. Maar wie gelooft er dat internationaal opererende banken alleen via nationale maatregelen in de hand kunnen worden gehouden? Dat geldt evenzeer voor aanpak van de klimaatproblematiek, de internationale migratie en criminaliteit, waaronder terrorisme. FvD is daar blijkbaar nog niet van doordrongen, want het stemde tegen een wetsvoorstel om uitvoering te geven aan een EU-richtlijn om witwaspraktijken beter te kunnen aanpakken.

Het huidige politieke systeem kenmerkt zich volgens het door Baudet geschreven verkiezingsprogramma door het elkaar binnen het 'partijkartel' toespelen van baantjes, met name aan oud-Kamerleden. Buitenstaanders krijgen geen kans. Helaas is wederom sprake van gebrek aan kennis. Onder de huidige circa 350 burgemeesters zijn namelijk nog geen dertig oud-Kamerleden. Onder hen zijn er bovendien die eerder wethouder of gedeputeerde waren. Enige bestuurlijke ervaring is misschien ook zo gek niet, net als connecties in 'Den Haag'. Ons land telt bovendien vier partijloze burgemeesters (zoals die van Maastricht) en burgemeesters uit lokale partijen en de Friese FNP. Hoezo geen kans voor buitenstaanders? Het zijn zoals bekend de democratisch gekozen raden die de burgemeester voordragen (feitelijk 'verkiezen').

De vele naar zorgverzekeraars doorgeschoven politici - ook een bewering van Baudet - zijn er behalve Ab Klink - evenmin. Zorgverzekeraars zijn private instellingen met een raad van bestuur, die ongetwijfeld primair naar kwaliteit kijkt. En ja, een oud-minister van VWS is vast gekwalificeerd voor die functie. Wie worden bedoeld met 'politici die Brussel als hoofdprijs hebben', is nog minder duidelijk. Timmermans wellicht? Het is waar: Nederland mag één lid van de Europese Commissie leveren. Een (oud-)minister maakt dan kans. Je kunt - om maar wat te noemen - natuurlijk niet aankomen met een werkloze, pianospelende filosoof of een advocaat zonder bestuurlijke ervaring, die vergaderen 'geneuzel' vindt.

De politicus van het jaar beweert veel, maar heeft een zwakke onderbouwing. We leven in een vrij land, dus dat mag. Maar of dat een predikaat op moet leveren, is iets anders. Ikzelf had - als er toch één moet zijn - een andere politicus van 2017 in gedachten. Hij waarschuwde dit jaar in zijn nieuwjaarsrede dat een relatief kleine groep schreeuwers over onvrede de overgrote bezadigde meerderheid kan gaan overstemmen. Het gaat weliswaar om een exponent van het partijkartel, product van de baantjescarrousel en in Baudets ogen dus vast 'verdacht'. Bij velen was hij echter zeer geliefd en zijn overlijden werd diep betreurd: Eberhard van der Laan.



Andere recente columns