Glyfosaat: Commissie beantwoordt Europees burgerinitiatief en kondigt aan dat wetenschappelijke beoordelingen transparanter worden

Glyfosaat: Commissie beantwoordt Europees burgerinitiatief en kondigt aan dat wetenschappelijke beoordelingen transparanter worden

Met de vandaag goedgekeurde mededeling beantwoordt de Commissie het Europese burgerinitiatief „Verbied glyfosaat en bescherm mens en milieu tegen giftige bestrijdingsmiddelen” en verbindt zij zich ertoe in 2018 een wetgevingsvoorstel te doen om de transparantie en de kwaliteit van de studies die in de wetenschappelijke beoordeling van stoffen worden gebruikt, verder te doen toenemen.

In haar antwoord op het Europese burgerinitiatief gaat de Europese Commissie in op de zorgen van EU-burgers en kondigt zij maatregelen aan om het proces voor het toelaten, beperken of verbieden van het gebruik van pesticiden in de toekomst transparanter te maken.

In de mededeling van vandaag worden verdere stappen aangekondigd:

• - 

  in het antwoord op het burgerinitiatief worden de EU-regels voor pesticiden uitvoerig uitgelegd;
• - 

  er wordt aangekondigd dat er in het voorjaar van 2018 een wetgevingsvoorstel komt waarmee de transparantie, de kwaliteit en de onafhankelijkheid van de wetenschappelijke beoordelingen van stoffen worden verbeterd, bijvoorbeeld door ruwe gegevens openbaar te maken; en
• - 

  er worden toekomstige wijzigingen van de wetgeving aangekondigd om de bestuursstructuur voor de uitvoering van belangrijke studies te verbeteren, bijvoorbeeld door overheidsinstanties te betrekken bij het proces waarin besloten wordt welke studies in een specifiek geval moeten worden uitgevoerd.

Daarnaast heeft de Commissie vandaag, na een grondige wetenschappelijke beoordeling van alle beschikbare gegevens over glyfosaat, die uitwees dat er geen verband tussen glyfosaat en kanker bij mensen bestaat, en nadat de vertegenwoordigers van de lidstaten op 27 november 2017 met het voorstel hadden ingestemd ^[1], de goedkeuring van glyfosaat met vijf jaar verlengd. Wanneer aan alle goedkeuringscriteria wordt voldaan, stelt de Commissie gewoonlijk een verlenging met vijftien jaar voor, maar glyfosaat is geen standaardgeval. De Commissie heeft dit vraagstuk meermaals besproken en heeft de afgelopen maanden gewerkt aan een besluit dat zo breed mogelijk door de lidstaten wordt gesteund, terwijl tegelijkertijd overeenkomstig de EU-wetgeving een hoog niveau van bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu wordt gewaarborgd. De Commissie heeft in haar uiteindelijke voorstel om de goedkeuring met vijf jaar te verlengen, ook rekening gehouden met de recente niet-bindende resoluties die door het Europees Parlement zijn aangenomen.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans: „Het is fantastisch dat meer dan een miljoen EU-burgers de moeite hebben genomen om zelf iets te doen aan dit belangrijke vraagstuk. De Commissie heeft geluisterd en komt nu in actie. De besluitvorming op dit gebied moet transparanter worden. In het voorjaar gaat de Commissie ook voorstellen doen op het gebied van drinkwater, zoals we hebben beloofd in ons antwoord op een ander succesvol initiatief. Kortom, ik ben een groot voorstander van het recht van burgers om dit soort initiatieven te nemen en ik dring er dan ook op aan dat het Parlement en de Raad vaart maken met onze voorstellen om het in de toekomst makkelijker te maken met succes een Europees burgerinitiatief te nemen.”

Vytenis Andriukaitis, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid: „De besluitvorming moet transparanter worden en de wetenschappelijke studies op basis waarvan werkzame stoffen worden goedgekeurd, moeten beter toegankelijk worden. Daar zet ik mij al vanaf het begin van mijn mandaat sterk voor in. In het voorjaar van 2018 zal ik een voorstel doen om dit aan te pakken. Het is echter net zo belangrijk dat de lidstaten hun verantwoordelijkheid nemen als het gaat om de toelating van pesticiden op hun eigen markten. Zij moeten er tevens voor zorgen dat het gebruik van pesticiden duurzaam is en dat de middelen precies zo worden gebruikt als is voorgeschreven op het etiket. Wij streven naar transparantie, onafhankelijkheid en duurzaam gebruik van pesticiden. Daarop moet ons werk gebaseerd zijn en daarop ga ik mij richten.”

Dit is het antwoord van de Commissie op de drie verzoeken van het Europese burgerinitiatief:

• 1. 

  „Op glyfosaat gebaseerde onkruidbestrijdingsmiddelen, waarvan blootstelling daaraan in verband wordt gebracht met kanker bij mensen en heeft geleid tot schade aan ecosystemen, verbieden”

De lidstaten zijn verantwoordelijk voor het toelaten, het gebruik en/of het verbieden van op glyfosaat gebaseerde producten op hun grondgebied. In de EU worden alleen stoffen goedgekeurd waarvoor objectief is aangetoond dat zij veilig kunnen worden gebruikt. Na een grondige wetenschappelijke beoordeling van alle beschikbare gegevens over glyfosaat, die uitwees dat er geen verband tussen glyfosaat en kanker bij mensen bestaat, en nadat de vertegenwoordigers van de lidstaten op 27 november 2017 met het voorstel hadden ingestemd, heeft de Commissie vandaag de goedkeuring van glyfosaat met vijf jaar verlengd. Commissievoorzitter Juncker heeft deze kwestie meermaals op de agenda van de vergaderingen van de Commissie gezet om de politieke betrokkenheid van de Commissie te garanderen. De Commissie heeft op basis van deze politieke discussies, en rekening houdend met het standpunt van het Europees Parlement, besloten de duur van de verlenging van de standaardduur van vijftien jaar terug te brengen tot vijf jaar, waarmee tevens een zo breed mogelijke steun van de lidstaten werd gewaarborgd.

• 2. 

  „Ervoor zorgen dat de wetenschappelijke beoordeling van bestrijdingsmiddelen voor de wettelijke toelating door de EU uitsluitend wordt gebaseerd op openbare studies, in opdracht van bevoegde overheidsinstanties en niet door de pesticidenindustrie”

De Commissie is het er volledig mee eens dat transparantie over wetenschappelijke beoordelingen en over de besluitvorming cruciaal is voor het vertrouwen in het regelgevingssysteem voor voedselveiligheid. Het is cruciaal dat er een sterke, transparante en onafhankelijke wetenschappelijke beoordeling blijft en dat deze waar mogelijk wordt verbeterd. De Commissie zal voorjaar 2018 een wetgevingsvoorstel doen waarin deze aspecten aan de orde zullen komen, maar ook andere belangrijke aspecten zoals het bestuur van de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA). De Commissie zal voorstellen de huidige regels te veranderen om ervoor te zorgen dat wetenschappelijke studies openbaar worden. Burgers moeten kunnen begrijpen hoe verstrekkende besluiten om bepaalde stoffen toe te staan of juist te verbieden, worden genomen. Politieke verantwoordelijkheid en grotere transparantie zij twee kanten van dezelfde medaille.

• 3. 

  „Bindende EU-doelstellingen vastleggen om het gebruik van bestrijdingsmiddelen te verminderen met het oog op een pesticidenvrije toekomst”

Het EU-beleid is al gericht op beperking van de afhankelijkheid van pesticiden en op een pesticidenvrije toekomst, zoals gevraagd wordt in het Europese burgerinitiatief. De Commissie zal proberen te waarborgen dat de lidstaten aan hun verplichtingen op grond van de richtlijn duurzaam gebruik voldoen en onze afhankelijkheid van pesticiden doen afnemen. De lidstaten is ook verzocht in hun nationale actieplannen nauwkeurigere, meetbare streefdoelen op te nemen. Om de trends bij de risicobeperking van het pesticidengebruik op EU-niveau te volgen, zal de Commissie bovendien geharmoniseerde risico-indicatoren vaststellen, die een aanvulling vormen op de bestaande nationale risico-indicatoren. Aan de hand daarvan kan de Commissie de doeltreffendheid van de maatregelen bepalen wanneer zij toekomstige beleidsopties beoordeelt. De Commissie gaat de situatie opnieuw beoordelen op basis van de gegevens die dit oplevert, waarbij zij bekijkt of er bindende EU-doelstellingen voor pesticiden nodig zijn.

Volgende stappen:

• - 

  opstelling wetgevingsvoorstel:in januari 2018 wordt verslag uitgebracht over de geschiktheidscontrole van de algemene levensmiddelenwetgeving, waarin de bestaande wetgeving wordt geëvalueerd. In het kader van de opstelling van het voorstel dat in het voorjaar van 2018 zal worden gedaan, wordt ook een openbare raadpleging gehouden;

• - 

  duurzamer gebruik van pesticiden: de Commissie gaat hierover met de lidstaten in gesprek op basis van het in oktober gepubliceerde verslag.

Achtergrond:

De procedure voor de verlenging van de goedkeuring van de werkzame stof glyfosaat heeft veel aandacht gekregen en heeft geleid tot een breder debat over de toelating en het gebruik van pesticiden in de EU. Op 27 november 2017 hebben de lidstaten ingestemd met het voorstel van de Commissie om de goedkeuring van glyfosaat met vijf jaar te verlengen.

Op verzoek van Commissievoorzitter Juncker werd deze kwestie meermaals besproken in de vergadering van de Europese Commissie. De Commissie heeft gestreefd naar een besluit dat zo breed mogelijk door de lidstaten wordt gesteund, terwijl tegelijkertijd overeenkomstig de EU-wetgeving een hoog niveau van bescherming van de menselijke gezondheid en het milieu wordt gewaarborgd. Het besluit volgt op een uitgebreid en transparant wetenschappelijke proces. Meer dan zesduizend bladzijden van de wetenschappelijke beoordeling werden openbaar gemaakt.

Wanneer aan alle goedkeuringscriteria wordt voldaan, stelt de Commissie gewoonlijk een verlenging met vijftien jaar voor, maar glyfosaat is geen standaardgeval. Bij de vaststelling van de verlengingsduur werd ook rekening gehouden met andere legitieme factoren, zoals het hoge tempo waarin aanvullende informatie over deze stof wordt gepubliceerd. De Commissie heeft in haar uiteindelijke voorstel om de goedkeuring met vijf jaar te verlengen, ook rekening gehouden met de recente niet-bindende resoluties die door het Europees Parlement zijn aangenomen. Bij het besluit dat vandaag formeel is goedgekeurd, is ook het Europese burgerinitiatief „Verbied glyfosaat en bescherm mens en milieu tegen giftige bestrijdingsmiddelen” zorgvuldig in aanmerking genomen.

Al aan het begin van zijn mandaat kondigde voorzitter Juncker van de Commissie aan dat besluitvorming op basis van onthouding van stemming geen optie is en hij stelde voor de regels voor de zogeheten comitéprocedure te veranderen om de standpunten die de lidstaten innemen transparanter te maken en de verantwoordingsplicht over de besluitvorming te versterken voor onze burgers.

Meer informatie:

Alle documenten, waaronder de besluiten hierover die de Commissie vandaag heeft goedgekeurd, zullen hier te vinden zijn.

Vragen en antwoorden: Antwoord van de Commissie op het Europees burgerinitiatief over glyfosaat

Het Europees burgerinitiatief: „Verbied glyfosaat en bescherm mens en milieu tegen giftige bestrijdingsmiddelen”

Goedkeuring van pesticiden in de EU

Informatieblad: „Pesticiden in de EU: toelating en gebruik”

Volg ons op Twitter: @Food_EU

^[1] In het Comité van beroep bereikten de lidstaten op 27 november 2017 een positief advies: 18 lidstaten (die 65,71 % van de bevolking van de EU vertegenwoordigen) stemden vóór verlenging, 9 lidstaten (32,26 %) tegen en 1 lidstaat (2,02 %) onthield zich van stemming.

IP/17/5191