Staat van de Unie 2016: Commissie streeft naar sterkere buitengrenzen

"Verdraagzaamheid mag niet ten koste gaan van onze veiligheid. We moeten weten wie onze grenzen overschrijdt. Ter verdediging van onze grenzen komt er een nieuwe Europese grens- en kustwacht. Wij zullen onze grenzen verdedigen door iedereen die de grens overschrijdt te onderwerpen aan strenge controles." - Voorzitter Juncker, Staat van de Unie 2016

Betere informatie-uitwisseling in de strijd tegen terrorisme en versterking van de buitengrenzen. Zo kan de Europese Unie de veiligheid in Europa verhogen. De Commissie heeft daarover vandaag een mededeling gepubliceerd. Ze deed dat naar aanleiding van de toespraak van voorzitter Juncker over de Staat van de Unie 2016. De voorgestelde maatregelen houden het versneld operationeel maken van de Europese grens- en kustwacht in, de snelle vaststelling en invoering van een Europees inreis-uitreissysteem en het opzetten van een Europees systeem voor reisinformatie en -autorisatie. In de mededeling wordt ook voorgesteld om het Europees Centrum voor terrorismebestrijding van Europol te versterken en om reisdocumenten nog beter te beveiligen, zodat fraude kan worden voorkomen. De Commissie wil zo het pad effenen naar een echte en doeltreffende veiligheidsunie.

Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans: "Veiligheid is een van de voornaamste bezorgdheden van de Europese burgers. De Commissie stelt vandaag praktische maatregelen voor om de informatie-uitwisseling te verbeteren - van zeer groot belang in de strijd tegen het terrorisme -, om de buitengrenzen van de Unie te beveiligen en om personen die de EU in- en uitreizen strenger te controleren. Daarvoor is een betere coördinatie en samenwerking nodig binnen de EU en tussen de lidstaten. Onze mobiele wereld kan alleen veiliger worden als we echt nauwer gaan samenwerken. Daar kunnen we niet onderuit.”

Dimitris Avramopoulos, commissaris voor Migratie, Binnenlandse Zaken en Burgerschap: "Door onze buitengrenzen te versterken, zullen we beter voorbereid zijn op ernstige migratieproblemen. Door betere informatie-uitwisseling zullen we terrorisme doeltreffender kunnen bestrijden. Om de veiligheid van Europa te verzekeren, hebben we zowel sterke grenzen als slimme informatie nodig. Maatregelen zoals de Europese grens- en kustwacht, het inreis-uitreissysteem en het Europees systeem voor reisinformatie en -autorisatie zullen bijdragen tot de beveiliging van de Europese grenzen. Een sterkere rol van Europol in de doeltreffende uitwisseling van informatie en het bestrijden van documentenfraude zijn concrete stappen naar een daadwerkelijke veiligheidsunie.”

De mededeling van vandaag bevat een aantal praktische en operationele maatregelen om de uitvoering van de Europese migratieagenda en de Europese veiligheidsagenda te versnellen en de weg vrij te maken naar een echte en doeltreffende veiligheidsunie:

• - 

  Europese grens- en kustwacht: Dit nieuwe agentschap heeft Frontex als basis en kan putten uit een reservepool van mensen en materieel. Het gedeelde beheer van de Europese buitengrenzen wordt daardoor versterkt. Het agentschap zal de lidstaten steunen door zwakke punten vast te stellen en zo nodig te verhelpen voordat die uitgroeien tot ernstige problemen. De Commissie, Frontex en de lidstaten hebben al voorbereidingen getroffen en die zullen verder worden versneld zodat het nieuwe agentschap spoedig operationeel wordt. De Commissie moet onder meer werk maken van overeenkomsten met derde landen en de nodige begrotingsvoorstellen aannemen zodat het agentschap snel extra personeel kan aanwerven. De Commissie verzoekt de lidstaten om de nationale bijdragen aan de reservepool van grenswachters en materieel klaar te maken voor onmiddellijk gebruik en het tekort aan kandidaat-deskundigen voor Frontex-operaties in Griekenland, Italië en Bulgarije op te vullen.
• - 

  Inreis-uitreissysteem van de EU: Het inreis-uitreissysteem van de EU is door de Commissie voorgesteld op 6 april 2016, samen met een begeleidende wijziging van de Schengengrenscode. Het systeem zal het beheer van de buitengrenzen verbeteren, irreguliere migratie naar de EU verminderen (door te voorkomen dat iemand langer blijft dan volgens zijn visum is toegestaan), bijdragen tot de bestrijding van terrorisme en zware criminaliteit en een hoog intern veiligheidsniveau garanderen. Met het systeem zullen onder meer identiteitsgegevens, reisdocumenten en biometrische gegevens worden verzameld en zullen in- en uitreisgegevens worden geregistreerd aan de grensovergangen. Het systeem zal worden toegepast op alle niet-EU-burgers die voor een kort verblijf van ten hoogste 90 dagen binnen een periode van 180 dagen tot het Schengengebied worden toegelaten. Over de twee voorstellen wordt momenteel onderhandeld met de medewetgevers. De Commissie vraagt om de voorstellen definitief goed te keuren vóór eind 2016, zodat het systeem begin 2020, na drie jaar ontwikkeling, operationeel kan worden.
• - 

  In april heeft de Commissie het idee geopperd om een Europees systeem voor reisinformatie en -autorisatie op te zetten, waarvan de doelstellingen vergelijkbaar zijn met die van het bekende "ESTA"-systeem van de VS. Een dergelijk systeem biedt een extra controleniveau voor niet-visumplichtige reizigers. Met het systeem zou voor alle niet-visumplichtige onderdanen van derde landen worden bepaald of zij naar het Schengengebied mogen reizen en of die reis een veiligheids- of migratierisico inhoudt. Informatie over reizigers zou vóór hun vertrek worden verzameld. De Commissie laat een haalbaarheidsstudie uitvoeren waarvan de resultaten worden verwacht in oktober 2016. Op basis daarvan en van raadplegingen zal de Commissie tegen november 2016 een wetgevingsvoorstel voor de instelling van het systeem indienen.
• - 

  Versterking van Europol: Europol is het belangrijkste EU-instrument voor betere samenwerking tussen de nationale veiligheidsinstanties. Het agentschap heeft een grote stap voorwaarts gezet door de recente oprichting van het Europees Centrum voor terrorismebestrijding (ECTC), het Europees Centrum tegen migrantensmokkel en het Europees Centrum voor de bestrijding van cybercriminaliteit. De Commissie zal er samen met Europol, het Europees Parlement en de Raad voor zorgen dat de capaciteiten van het agentschap verder worden versterkt, niet alleen op het gebied van terrorismebestrijding maar ook van mensensmokkel en cybercriminaliteit, bijvoorbeeld door de nodige extra middelen te verstrekken om te voldoen aan de behoeften van Europol en de verwachtingen die eraan worden gesteld. Het is ook belangrijk dat Europol betere toegang krijgt tot essentiële databanken. In dezelfde geest moedigt de Commissie de lidstaten aan om een of andere vorm van informatie-uitwisselingsknooppunt te faciliteren, zodat een platform wordt gecreëerd waar instanties die informatie krijgen over terrorisme of andere ernstige grensoverschrijdende veiligheidsdreigingen, die informatie kunnen delen met rechtshandhavingsautoriteiten.
• - 

  Beveiligde reisdocumenten zijn cruciaal voor de vaststelling van de identiteit van de houder. Voor een beter beheer van het vrije verkeer, migratie en mobiliteit zijn robuuste systemen nodig om misbruik en bedreiging van de interne veiligheid te voorkomen. Dat laatste is een gevolg van het gemak waarmee sommige documenten kunnen worden vervalst. De Commissie blijft zoeken naar nieuwe mogelijkheden om de beveiliging van digitale documenten en het beheer van identiteitsdocumenten te verbeteren. Uiterlijk in december 2016 zal de Commissie een actieplan vaststellen voor betere beveiliging van verblijfskaarten, identiteitsdocumenten en nood-reisdocumenten.

Achtergrond

De Europese Commissie heeft op 28 april 2015 de Europese veiligheidsagenda aangenomen. Daarin zijn de voornaamste maatregelen opgenomen voor een doeltreffende EU-respons op terrorisme en veiligheidsbedreigingen in de Europese Unie voor de periode 2015‑2020. De veiligheidsagenda kwam er nadat Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker zich daartoe in zijn politieke beleidslijnen had verbonden. De agenda maakt deel uit van de vernieuwde interneveiligheidsstrategie die de Raad op 16 juni 2015 heeft vastgesteld.

Sindsdien is belangrijke vooruitgang geboekt bij de uitvoering van de agenda. Belangrijke aandachtspunten zijn versterkt door het in december 2015 goedgekeurde actieplan voor vuurwapens en explosieven, het in februari 2016 goedgekeurde actieplan ter versterking van de strijd tegen de financiering van terrorisme, de mededeling van 6 april 2016 over krachtigere en slimmere informatiesystemen voor grenzen en veiligheid en de mededeling van 20 april 2016 over de uitvoering van de Europese veiligheidsagenda ter bestrijding van terrorisme en ter voorbereiding van een echte en doeltreffende veiligheidsunie.

De oprichting van een Europese grens- en kustwacht werd door Commissievoorzitter Juncker op 9 september 2015 in de Staat van de Unie aangekondigd. Die maatregel maakt deel uit van de Europese migratieagenda en heeft tot doel het beheer en de beveiliging van de buitengrenzen van de EU te versterken.

Meer informatie:

Mededeling: Verhoogde veiligheid in een mobiele wereld: verbeterde informatie-uitwisseling in de strijd tegen terrorisme en sterkere buitengrenzen

Veelgestelde vragen: Staat van de Unie 2016: Naar een echte en doeltreffende veiligheidsunie

Persbericht: Een Europese grens- en kustwacht voor de bescherming van de Europese buitengrenzen

Persbericht: Akkoord over Europese grens- en kustwacht

Toespraak: Opmerkingen van commissaris Avramopoulos bij de oprichting van het Europees Centrum voor terrorismebestrijding (ECTC) van Europol

Persbericht: Veiligere en slimmere grenzen in de EU: Commissie stelt inreis‑uitreissysteem voor

Europese migratieagenda

Europese veiligheidsagenda

IP/16/3003