Commissie stelt nieuwe ECB-bevoegdheden voor bankentoezicht als onderdeel van een bankenunie voor

De voorstellen van vandaag voor een gemeenschappelijk toezichtmechanisme (SSM) voor banken in de eurozone zijn een belangrijke stap bij het versterken van de Economische en Monetaire Unie (EMU). In het nieuwe gemeenschappelijke mechanisme zal de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor specifieke toezichttaken in verband met de financiële stabiliteit van alle banken van de eurozone bij de Europese Centrale Bank (ECB) liggen. De nationale toezichthouders zullen een belangrijke rol blijven spelen in het dagelijkse toezicht en in het voorbereiden en uitvoeren van ECB-beslissingen. De Commissie stelt vandaag ook voor dat de Europese Bankautoriteit (EBA) een gemeenschappelijk toezichthandboek ontwikkelt om de integriteit van de eengemaakte markt te beschermen en coherentie in het banktoezicht voor alle 27 EU-landen te garanderen.

De Commissie vraagt de Raad en het Europees Parlement de vandaag voorgestelde verordeningen tegen eind 2012 aan te nemen samen met de andere drie componenten van een geïntegreerde "bankenunie" - het gemeenschappelijk rulebook in de vorm van kapitaalvereisten (zie IP/11/915), geharmoniseerde depositobeschermingsstelsels (zie IP/10/918), en een gemeenschappelijk Europees herstel- en afwikkelingskader (zie IP/12/570).

Voorzitter José-Manuel Barroso van de Europese Commissie verklaarde: “Vandaag heeft de Commissie voorstellen voor een gemeenschappelijk Europees toezichtmechanisme ingediend, een belangrijke stap naar een bankenunie. Dit nieuwe systeem, waarvan de Europese Centrale Bank de spil is en waarbij de nationale toezichthouders betrokken zijn, zal het vertrouwen herstellen in het toezicht op alle banken in de eurozone. Voor het Europees Parlement is  een cruciale rol weggelegd in het garanderen van democratisch toezicht. Wij moeten er een topprioriteit van maken de Europese toezichthouder tegen de start van volgend jaar geïnstalleerd te krijgen. Dit zal ook de weg bereiden voor alle beslissingen om Europese achtervang te gebruiken om de banken te herkapitaliseren." De voorzitter voegde hieraan toe: “Wij willen de vicieuze koppeling doorbreken tussen overheden en hun banken. In de toekomst mogen de verliezen van de bankiers niet langer de schulden van de mensen worden en ertoe leiden dat de financiële stabiliteit van hele landen in twijfel wordt getrokken.”

Michel Barnier, commissaris voor Interne Markt en Diensten verklaarde: “Het banktoezicht moet in alle Europese landen effectiever worden om ervoor te zorgen dat de regels betreffende de eengemaakte markt op consistente wijze worden toegepast. Het zal de taak van de ECB zijn ervoor te zorgen dat de banken in de eurozone zich aan gezonde financiële praktijken houden. Ons uiteindelijke doel is ermee op te houden geld van de belastingbetalers te gebruiken om banken financieel te redden”. Hij vervolgde: “We hebben een mechanisme voorgesteld om binnen de ECB toezicht en monetair beleid te scheiden en ervoor te zorgen dat de ECB aan het Europees Parlement verantwoordingsplichtig is voor toezichtbeslissingen”.

Het pakket van vandaag omvat:

• - 

  Een verordening waarbij aan de ECB sterke bevoegdheden worden verleend voor het toezicht op alle banken in de eurozone, met een mechanisme voor toetreding door niet-eurolanden op vrijwillige basis.

• - 

  Een verordening waarbij de bestaande verordening betreffende de EBA op de nieuwe structuur voor bankentoezicht wordt afgestemd om ervoor te zorgen dat de besluitvorming van de EBA evenwichtig blijft en de EBA de integriteit van de eengemaakte markt blijft beschermen.

• - 

  Een mededeling waarin de totaalvisie van de Commissie op de bankenunie wordt geschetst en het gemeenschappelijk rulebook en het gemeenschappelijk toezichtmechanisme alsook de volgende stappen die gepaard gaan met een gemeenschappelijk bankafwikkelingsmechanisme worden behandeld.

Er zullen in de eurozone specifieke toezichttaken naar het Europese niveau worden verschoven, met name die welke essentieel zijn voor het beschermen van de financiële stabiliteit en het ontdekken van levensvatbaarheidsrisico's van banken. De ECB wordt verantwoordelijk voor taken zoals vergunningverlening aan kredietinstellingen, naleving van kapitaal-, hefboom- en liquiditeitsvereisten en het uitoefenen van toezicht op financiële conglomeraten. De ECB zal, wanneer een bank inbreuk maakt op toetsingsvermogenvereisten of dat dreigt te doe, vroegtijdige interventiemaatregelen kunnen uitvoeren door de bank te verplichten verhelpende actie te ondernemen.

De ECB zal met de EBA samenwerken binnen het kader van het Europees systeem van financieel toezicht. De rol van de EBA zal vergelijkbaar zijn met haar huidige rol: zij zal doorgaan met de ontwikkeling van het gemeenschappelijk rulebook dat voor alle 27 lidstaten geldt en ervoor zorgen dat de toezichtpraktijken in heel de Unie consistent zijn.

Voor grensoverschrijdende banken die zowel binnen als buiten lidstaten die aan het SSM deelnemen actief zijn, zullen de bestaande procedures voor coördinatie door de toezichthouder van de lidstaat van herkomst/lidstaat van ontvangst blijven bestaan zoals zij vandaag bestaan. Voor zover de ECB toezichttaken heeft overgenomen, zal het voor alle deelnemende lidstaten de taken van de autoriteit van de lidstaat van herkomst en de lidstaat van ontvangst uitvoeren.

De Commissie stelt voor het SSM tegen 1 januari 2013 in te voeren. Om een vlotte overgang naar het nieuwe mechanisme mogelijk te maken, wordt een infaseringsperiode beoogd. Als eerste stap zal de ECB vanaf 1 januari 2013 kunnen beslissen volledige toezichtverantwoordelijkheid over elke kredietinstelling, met name die welke publieke financiering hebben ontvangen of gevraagd, op zich te nemen. Vanaf 1 juli 2013 zullen in hoge mate systeemkritische banken onder het toezicht van de ECB worden geplaatst. De infaseringsperiode moet tegen 1 januari 2014 aflopen wanneer het SSM voor alle banken geldt.

Achtergrond

Onder impuls van de eenheidsmunt en de eengemaakte markt is de EU-bankensector gegroeid en steeds meer geïntegreerd geraakt. Veel banken hebben grensoverschrijdende activiteiten ontwikkeld en zijn sneller gegroeid dan hun nationale markten.

Gezien de samengevoegde monetaire verantwoordelijkheden in de eurozone en hechtere financiële integratie zijn er in de eurozone specifieke risico’s in termen van grensoverschrijdende overloopeffecten bij bankcrises. Coördinatie van nationaal banktoezicht is voor de eurozone niet langer een optie. Een stap naar een geïntegreerd systeem is noodzakelijk.

Op de top van de Europese Raad en de eurozone van 28/29 juni zijn de EU-leiders overeengekomen de economische en monetaire unie te verdiepen als een van de remedies tegen de huidige crisis. Een van de voornaamste bouwstenen voor diepere integratie is bankenunie. De vier samenstellende delen van de bankenunie zijn alle vitaal (zie MEMO/12/656 betreffende bankenunie). Hangende voorstellen moeten tegen het einde van het jaar worden aangenomen.

Het is belangrijk te wijzen op de beslissing van de lidstaten om van de instelling van een gemeenschappelijk toezichtmechanisme een eerste vereiste te maken voor de mogelijke directe herkapitalisering van banken door het Europees stabiliteitsmechanisme (ESM).

Na akkoord over de hangende voorstellen overweegt de Commissie als volgende stap een voorstel te doen voor een gemeenschappelijk Europees afwikkelingsmechanisme om efficiënt met grensoverschrijdende bankafwikkeling om te gaan en te vermijden dat geld van de belastingbetalers naar het redden van banken gaat.

Zie ook MEMO/12/662

Meer informatie

Teksten van de wetgevingsvoorstellen en van de mededeling zijn te vinden op:

http://ec.europa.eu/internal_market/finances/committees/index_en.htm