De toekomst van de Unie: bespreking van de routekaart voor het verdere constitionele proces in het EP

Het Europees Parlement bespreekt de routekaart voor het verdere constitutionele proces van de EU. Morgen brengt het Parlement een resolutie in stemming waarin het zijn input voor de Europese Raad van 21-22 juni a.s. zal geven.

De rapporteurs

Enrique BARON CRESPO (PES, ES) vindt dat de denkpauze nuttig was, maar nu moet het EP "doorgaan met het werk." Het Parlement moet steun geven aan de inspanningen van het Duits voorzitterschap bij het bijeenroepen van een Intergouvernementele Conferentie (IGC) met een duidelijk mandaat: op basis van de huidige verdragen en het ontwerpverdrag een mogelijk akkoord vinden om samen aan de weg te blijven timmeren. Het Parlement moet actief aan deze IGC deel kunnen nemen. We werken in Europa aan de eerste supranationale democratie ter wereld; het is belangrijk om onze rol als democratische voorhoede te blijven behouden.

Elmar BROK (EVP-ED, DE) is het woord voor woord eens met de vorige spreker. Efficiëntie, transparantie en mensenrechten zijn van fundamenteel belang in een regeling voor de Europese Unie. Europa komt niet in de plaats van de nationale staten, maar vult deze aan. Het Handvest van de Grondrechten is voor het EP een onlosmakelijk onderdeel van een nieuw verdrag. De Europese Unie moet rechtspersoonlijkheid krijgen. De intergouvernementele conferentie moet een beperkt mandaat krijgen en dient de substantie van het ontwerpverdrag ongemoeid te laten.

Fractiewoordvoerders

Iñigo MÉNDEZ DE VIGO (EVP-ED, ES) wil niet dat er na de IGC alleen maar graten overblijven van het Grondwettelijk Verdrag. Het EP wil een akkoord, maar niet om het even welk. In het verslag van Barón Crespo en Brok wordt heel duidelijk gezegd wat er in het Verdrag moet staan. Er moet niet alleen geluisterd worden naar mensen die minder Europa willen, maar juist naar hen die het Verdrag willen verbeteren. Er kunnen nieuwe thema's in het Verdrag worden opgenomen die in de afgelopen jaren belangrijker zijn geworden, zoals energiesolidariteit en het vastleggen van de functies van de anti-terrorisme coördinator. Het EP wil bij de IGC aanwezig zijn en het proces door zijn aanwezigheid vooruit helpen.

Volgens Jo LEINEN (PES, DE) moet de inhoud van het grondwettelijk verdrag gehandhaafd blijven. De PES is dan ook tegen een mini-verdrag. Wel moet er iets veranderd worden aan de presentatie. De ironie is dat de regeringen nu dingen uit het verdrag willen snijden die de burgers volgens de eurobarometer juist willen. Wij willen veeleer een verdrag plus dan een verdrag min.

De fractie van Andrew Nicholas DUFF (ALDE/ADLE, UK) ondersteunt het verslag van Barón Crespo en Brok ten zeerste en verwelkomt de vrij sterke boodschappen die erin staan. De publieke opinie verandert, met name ook in Nederland en Polen, waar mensen "zich steeds meer bewust worden van het feit dat het niet in het belang is van deze landen om te behoren tot een Unie die te zwak is om op te treden." In de toekomst moet op een "verstandigere en flexibelere wijze" omgesprongen worden met verdragswijzigingen. Landen die in de toekomst een dergelijk pakket verwerpen, kunnen dan wel een juridisch veto hebben, maar kunnen niet beschikken over de morele en politieke autoriteit om de vooruitgang voor de andere lidstaten te verhinderen.

Brian CROWLEY (UEN, IE)

De leden van de Europese Raad moeten een beetje in de juiste richting worden geduwd. De stem van de burgers moet worden weerspiegeld op alle politieke niveaus. De Europese Conventie heeft goed werk verricht. In een nieuw verdrag moeten alle lidstaten op een gelijk niveau staan.

Johannes VOGGENHUBER (GROENEN/EVA, AT) heeft al veel ultimata, grote gestes en geschreeuw gehoord in het EP, maar niet een keer is het Parlement werkelijk de barricaden opgegaan. Deze resolutie kan belangrijk worden als het EP erin slaagt de boodschap mee te geven aan regeringen dat het de advocaat wil zijn van de Europese democratie, grondrechten wil consolideren en de zuilenstructuur wil ontbinden, ook op het gevaar van een "nee" af. De eisen die de regeringen nu op tafel leggen hebben niets te maken met wat de mensen willen. Voggenhuber twijfelt aan het centrale onderhandelingsprincipe om geen referendum te houden.

Francis WURTZ (EVL/NGL, FR) ziet een opvallende overeenkomst tussen de inhoud van het rapport Baron Crespo/Brok en het optreden van bondskanselier Merkel. Wurtz kan zich niet achter het verslag scharen omdat het geen oplossing biedt voor de problemen. Het verzet tegen liberalisering, onder andere van de postdiensten, groeit. De consequenties van de ongebreidelde liberaliseringsdrang zijn onaanvaardbaar. Wurtz pleit voor de ratificatie van het grondwettelijk verdrag middels een referendum.

Bas Belder (IND/DEM, NL) vindt dat het verslag van Barón Crespo en Brok zich kenmerkt door een grote interne spanning en dubbelheid. De rapporteurs erkennen dat het Verdrag gewijzigd moet worden, maar tonen tegelijkertijd een geringe bereidheid om dit daadwerkelijk te doen. "De inhoud van de grondwet mag niet gewijzigd worden, maar alleen de verpakking." Belder geeft toe dat leden van de Raad, waaronder Jan-Peter BALKENENDE, aanleiding gegeven hebben dat een dergelijke cosmetische wijziging acceptabel is. Maar tegelijkertijd komen er signalen vanuit de Raad dat er daadwerkelijk over de inhoud zal worden gesproken. Daarom moet het EP, als het echt een bijdrage wil leveren aan een succesvolle IGC, bereid zijn om ook over de inhoud compromissen te sluiten.

Bruno GOLLNISCH (ITS, FR)

Ondanks de ontkenningen van de heer Brok, stevent het Europees Parlement af op een superstaat. Waarom niet tevreden zijn met de bestaande verdragen?

Overige sprekers

Corien WORTMANN-KOOL (EVP-ED, NL) vindt dat het verslag opkomt voor het Grondwettelijk Verdrag maar tegelijkertijd recente ontwikkelingen weergeeft. Er leeft kritiek onder de burgers over het functioneren van Europa, niet alleen in Nederland en Frankrijk. Wortmann-Kool is verheugd dat nu ook binnen de instellingen de consensus groeit dat het anders moet. Hoewel er geen Europese superstaat moet komen, moeten de participatie van de burger en de rol van de nationale parlementen beter in balans gebracht worden met het respect voor de rechten van het Europees Parlement. Een Europa alleen op onze eigen voorwaarden kan niet; we moeten tot een compromis komen.

Max van den Berg  (PES, NL) presenteert zijn vijfpuntenplan waarmee de Nederlandse burger weer voor Europa kan kiezen:

• - 

  er moet een democratischer Europa komen. Dat betekent minder veto's en meer meerderheidsbesluitvorming, een sterkere rol voor het Europees Parlement en weg met Straatsburg. Van den Berg spreekt zich uit tegen een rodekaartprocedure voor nationale parlementen;
• - 

  Europa moet socialer worden. Publieke en semi-publieke voorzieningen mogen niet onderworpen worden aan de markt;
• - 

  er moet een Europa van de regio's komen door decentralisatie;
• - 

  in het verdrag moeten verscherpte toetredingscriteria worden opgenomen;
• - 

  het verdrag moet veel beknopter worden.