Brexit: Europese Commissie schakelt noodplan voor "no deal" in specifieke sectoren in

Over 100 dagen verlaat het Verenigd Koninkrijk de Europese Unie.

Gezien de aanhoudende onzekerheid in het VK wat betreft de ratificatie van het tussen de EU en het VK op 25 november 2018 overeengekomen terugtrekkingsakkoord, en de oproep die de Europese Raad (artikel 50) vorige week deed om de werkzaamheden te intensiveren teneinde op alle niveaus en op alle uitkomsten voorbereid te zijn, heeft de Europese Commissie vandaag haar "no deal"-noodplan in stelling gebracht. Hiermee komt zij haar toezegging na om tegen het einde van het jaar alle noodzakelijke "no deal"-voorstellen goed te keuren, zoals uiteengezet in haar tweede mededeling over de voorbereidingen van 13 november 2018.

Het pakket van vandaag omvat 14 maatregelen op een beperkt aantal gebieden waarop het "no deal"-scenario ernstige ontregeling voor burgers en bedrijven in de EU27 zou veroorzaken. Tot deze gebieden behoren onder meer financiële diensten, luchtvervoer, douane en het klimaatbeleid.

De Commissie is van mening dat het van essentieel belang en dringend noodzakelijk is om deze maatregelen vandaag goed te keuren, zodat de vereiste noodmaatregelen op 30 maart 2019 kunnen ingaan om de ergste schade als gevolg van een "no deal"-scenario op deze gebieden zoveel mogelijk te beperken.

Deze maatregelen zullen de impact van een "no deal"-scenario niet volledig wegnemen, voor zover dat al mogelijk is. Evenmin compenseren zij dat belanghebbenden onvoldoende zijn voorbereid, noch bieden zij dezelfde voordelen als lidmaatschap van de EU of zijn zij gelijkwaardig aan de voorwaarden van een overgangsperiode, zoals bepaald in het terugtrekkingsakkoord. De noodmaatregelen gelden alleen voor specifieke gebieden waarop bescherming van de vitale belangen van de EU absoluut noodzakelijk is en waar voorbereidingen treffen alleen niet volstaat. In de regel zijn zij van tijdelijke aard en beperkt in reikwijdte, en worden zij unilateraal door de EU vastgesteld. Zij houden rekening met de besprekingen met de lidstaten en vormen een aanvulling op de reeds getroffen voorbereidingen, zoals uiteengezet in de twee eerdere mededelingen over de voorbereidingen.

De Commissie zal haar noodplan de komende weken blijven uitvoeren en zal nagaan of er aanvullende maatregelen nodig zijn, en zij zal de lidstaten blijven ondersteunen bij hun voorbereidingswerkzaamheden.

De rechten van de burgers voorop stellen: recht van verblijf en coördinatie van de sociale zekerheid

De Commissie heeft de burger steeds voorop gesteld tijdens de onderhandelingen, bij de voorbereiding op een "no deal"-scenario en bij de werkzaamheden aan het noodplan. In de mededeling van vandaag wordt de lidstaten verzocht om een genereuze benadering te hanteren ten aanzien van de rechten van burgers van het VK in de EU, mits in het VK een soortgelijke benadering wordt gehanteerd.

De lidstaten moeten met name maatregelen nemen om ervoor te zorgen dat burgers van het VK die op de terugtrekkingsdatum legaal in de EU verblijven daarna nog steeds worden beschouwd als personen die legaal in de EU verblijven. De lidstaten moeten een pragmatische aanpak hanteren bij het verlenen van de status van tijdelijk verblijf. De Commissie heeft al een voorstel gedaan voor een verordening waarin onderdanen van het VK worden vrijgesteld van de visumplicht, op voorwaarde dat alle EU-burgers op hun beurt worden vrijgesteld van de visumplicht voor het VK.

Wat de coördinatie van de sociale zekerheid betreft, acht de Commissie het noodzakelijk dat de lidstaten alle mogelijke maatregelen nemen om de rechtszekerheid te waarborgen en de rechten te beschermen die zijn verworven door burgers van de EU27 en onderdanen van het VK die hun recht op vrij verkeer hebben uitgeoefend vóór 30 maart 2019.

Sectorspecifieke regulering

Financiële diensten

Na een grondig onderzoek van de risico's van een "no deal"-scenario in de financiële sector, is de Commissie tot de conclusie gekomen dat er slechts enkele noodmaatregelen nodig zijn om de financiële stabiliteit in de EU27 te waarborgen.

De Commissie heeft daarom vandaag de volgende besluiten vastgesteld:

• - 

  Een tijdelijk en voorwaardelijk gelijkwaardigheidsbesluit voor een vaste, beperkte periode van twaalf maanden om te waarborgen dat er geen onmiddellijke verstoring plaatsvindt van de centrale clearing van derivaten.
• - 

  Een tijdelijk en voorwaardelijk gelijkwaardigheidsbesluit voor een vaste, beperkte periode van 24 maanden om te waarborgen dat er geen verstoring plaatsvindt van centrale bewaardiensten voor EU-marktdeelnemers die momenteel gebruikmaken van exploitanten in het VK.
• - 

  Twee gedelegeerde verordeningen om de vernieuwing voor een vaste periode van twaalf maanden van bepaalde otc-derivatencontracten te vergemakkelijken, wanneer een contract wordt overgedragen van een tegenpartij uit het VK naar een tegenpartij uit de EU27.

Vervoer

De Commissie heeft vandaag twee maatregelen aangenomen om een volledige onderbreking van het luchtverkeer tussen de EU en het VK bij een "no deal"-scenario te voorkomen. Deze maatregelen zullen alleen zorgen voor basisverbindingen en zijn in geen enkel opzicht gelijkwaardig aan de aanzienlijke voordelen die lidmaatschap van het gemeenschappelijk Europees luchtruim biedt. Deze maatregelen gelden alleen als het VK soortgelijke rechten toekent aan EU-luchtvaartmaatschappijen en voorwaarden voor eerlijke concurrentie schept.

• - 

  Een voorstel voor een verordening om het verrichten van bepaalde luchtdiensten tussen het VK en de EU tijdelijk (voor twaalf maanden) te waarborgen.
• - 

  Een voorstel voor een verordening om de geldigheidsduur van bepaalde vergunningen voor de veiligheid van de luchtvaart tijdelijk (voor negen maanden) te verlengen.

De Commissie heeft ook een voorstel aangenomen voor een verordening om exploitanten uit het VK de mogelijkheid te bieden tijdelijk (gedurende negen maanden) goederen naar de EU te vervoeren, op voorwaarde dat het VK gelijkwaardige rechten verleent aan wegvervoerders uit de EU en dat er eerlijke concurrentievoorwaarden gelden.

Douane en uitvoer van goederen

Bij een "no deal"-scenario is alle relevante EU-wetgeving betreffende de in- en uitvoer van goederen van toepassing op goederen die tussen de EU en het VK worden vervoerd. De Commissie heeft vandaag de volgende technische maatregelen goedgekeurd:

• - 

  Een gedelegeerde verordening om de zeeën rond het VK op te nemen in de bepalingen inzake termijnen waarbinnen summiere aangiften bij binnenbrengen en aangiften vóór vertrek moeten worden ingediend voorafgaand aan het binnenkomen of verlaten van het douanegebied van de Unie.
• - 

  Een voorstel voor een verordening om het VK toe te voegen aan de lijst van landen waarvoor een algemene uitvoervergunning voor producten voor tweeërlei gebruik in de hele EU geldig is.

Het is echter van essentieel belang dat de lidstaten de nodige stappen zetten die hen in staat stellen het douanewetboek van de Unie en de desbetreffende regels inzake indirecte belastingen ten aanzien van het VK toe te passen.

Klimaatbeleid van de EU

De Commissie heeft vandaag de volgende handelingen op het gebied van de EU-klimaatwetgeving vastgesteld om ervoor te zorgen dat een "no deal"-scenario de goede werking en de milieu-integriteit van het emissiehandelssysteem niet in het gedrang brengt.

• - 

  Een besluit van de Commissie tot tijdelijke opschorting voor het VK van de gratis toewijzing van emissierechten, veiling en de uitwisseling van internationale kredieten met ingang van 1 januari 2019.
• - 

  Een uitvoeringsbesluit om ondernemingen uit het VK een passende jaarlijkse quotatoewijzing toe te staan voor de toegang tot de EU27-markt (tot en met 31 december 2020).
• - 

  Een uitvoeringsverordening om ervoor te zorgen dat de rapportage door ondernemingen een onderscheid maakt tussen de EU-markt en de markt van het VK teneinde in de toekomst een correcte toewijzing van quota mogelijk te maken.

Peace-programma

De Commissie heeft vandaag opnieuw bevestigd vastberaden te zijn te waarborgen dat de huidige programma's tussen de aangrenzende graafschappen van Ierland en Noord-Ierland in alle scenario's kunnen worden voortgezet. Gezien het belang van het Peace-programma heeft de Commissie vandaag een voorstel gedaan voor een verordening op basis waarvan dat programma in Noord-Ierland wordt voortgezet tot eind 2020, in geval van een "no deal"-scenario. Wat de periode na 2020 betreft, heeft de Commissie in het kader van haar voorstellen voor het volgende meerjarig financieel kader al voorgesteld de grensoverschrijdende steun voor vrede en verzoening in de aangrenzende graafschappen van Ierland en Noord-Ierland voort te zetten en te versterken.

Overige maatregelen

De Commissie heeft verder een gedelegeerde verordening vastgesteld betreffende de vermelding van het VK in de statistiek inzake de betalingsbalans, de internationale handel in diensten en buitenlandse directe investeringen.

Volgende stappen

De Commissie roept het Europees Parlement en de Raad op ervoor te zorgen dat de voorgestelde wetgevingshandelingen worden vastgesteld, zodat deze op 29 maart 2019 in werking treden. De Commissie wijst het Europees Parlement en de Raad er ook op dat het belangrijk is dat gedelegeerde handelingen zo snel mogelijk in werking treden. Voor gedelegeerde handelingen bedraagt de normale periode voor toetsing door het Europees Parlement en de Raad in de regel twee tot drie maanden (twee maanden voor de gedelegeerde verordening betreffende summiere aangiften en aangiften vóór vertrek, drie maanden voor de gedelegeerde verordening betreffende de vermelding van het VK in de EU-statistiek, en maximaal drie maanden voor de gedelegeerde verordeningen betreffende bepaalde soorten contracten, met inbegrip van otc-derivaten). Meer informatie over de minimale tijdschema's voor de vaststelling van dergelijke rechtshandelingen is hier beschikbaar in bijlage 5. Gedelegeerde handelingen kunnen eerder in werking treden indien het Europees Parlement en de Raad de Commissie vóór het einde van de toetsingsperiode ervan in kennis stellen dat zij geen bezwaar zullen maken tegen de handeling.

Achtergrond

Op 14 november 2018 hebben de onderhandelaars van de Commissie en het VK overeenstemming bereikt over de voorwaarden van het terugtrekkingsakkoord. Op 22 november 2018 heeft de Commissie het voltooide terugtrekkingsakkoord goedgekeurd. Op 25 november 2018 heeft de Europese Raad (artikel 50) het terugtrekkingsakkoord bekrachtigd en de Commissie, het Europees Parlement en de Raad verzocht de nodige maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat het akkoord op 30 maart 2019 in werking kan treden teneinde een ordelijke terugtrekking te bewerkstelligen.

Op 5 december 2018 heeft de Commissie twee voorstellen voor besluiten van de Raad goedgekeurd voor de ondertekening en de sluiting van het terugtrekkingsakkoord. De Raad moet de ondertekening van de tekst namens de Unie toestaan, waarna het Europees Parlement ermee moet instemmen en de Raad het akkoord sluit. Pas dan is het terugtrekkingsakkoord van kracht. Het VK zal het terugtrekkingsakkoord moeten ratificeren, overeenkomstig zijn eigen grondwettelijke bepalingen.

Ratificatie van het terugtrekkingsakkoord blijft de doelstelling en de prioriteit van de Commissie. Zoals benadrukt in de eerste mededeling van de Commissie over de voorbereidingen voor de brexit die op 19 juli 2018 is uitgebracht, zal de keuze van het VK om de Europese Unie te verlaten tot aanzienlijke ontregeling leiden, ongeacht het voorgenomen scenario.

Belanghebbenden en nationale en Europese overheden moeten zich voorbereiden op twee scenario's:

• - 

  Als er vóór 30 maart 2019 een geratificeerd terugtrekkingsakkoord ligt, is het EU-recht niet meer van toepassing op en in het VK vanaf 1 januari 2021, d.w.z. na een overgangsperiode van 21 maanden.
• - 

  Als er vóór 30 maart 2019 geen geratificeerd terugtrekkingsakkoord ligt, komt er geen overgangsperiode en is het EU-recht niet meer van toepassing op en in het VK vanaf 30 maart 2019. Dit wordt het "no deal"-scenario genoemd.

In het afgelopen jaar heeft de Commissie 78 sectorspecifieke kennisgevingen gepubliceerd om iedereen te informeren over de gevolgen van de brexit bij een "no deal"-scenario. Deze zijn beschikbaar in alle officiële talen van de EU. De Commissie heeft verder met de resterende 27 lidstaten technisch overleg gevoerd, zowel over de voorbereiding op de brexit in het algemeen als over specifieke sectorale, juridische en bestuurlijke voorbereidingsmaatregelen. De slides die bij deze technische seminars zijn gebruikt, zijn online beschikbaar.

Meer informatie:

Tekst van de mededeling

Verzamelpagina met de vandaag aangenomen teksten

Vragen en antwoorden over de mededeling van vandaag

Website van de Europese Commissie over de voorbereiding op de brexit (met o.a. kennisgevingen ter voorbereiding op de brexit)

Slides over de voorbereiding op de brexit

IP/18/6851