Europese Commissie lanceert strategie om ontwikkeling Oostzeeregio te stimuleren

Brussel, 10 juni 2009

Europese Commissie lanceert strategie om ontwikkeling Oostzeeregio te stimuleren

De Europese Commissie presenteert vandaag haar voorstel voor een EU-strategie voor het Oostzeegebied. Vijf jaar na de uitbreiding wordt de regio geconfronteerd met verschillende dringende uitdagingen, waaronder de verslechterende toestand van de Oostzee, gebrekkige transportverbindingen, handelsbelemmeringen en problemen met de energievoorziening. Deze problemen worden nog verergerd door een gebrek aan doeltreffende coördinatie. De strategie, die wordt voorgesteld door Danuta Hübner, Commissaris voor Regionaal beleid, heeft als voornaamste doel de ontwikkelingsmogelijkheden van de lidstaten en regio's in het Oostzeegebied ten volle te benutten. In het gebied wonen bijna 100 miljoen mensen.

"De EU-strategie voor het Oostzeegebied is een belangrijke stap, aangezien zij een nieuwe manier van samenwerken in de Unie inluidt. Hier zijn geen nieuwe wetten of instellingen voor nodig; de strategie is gebaseerd op de wil van regeringen en burgers in de lidstaten en regio's om dringende gemeenschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden. De Commissie stelt een uitgebreid actieplan voor, dat gebaseerd is op uitvoerig overleg met nationale en regionale regeringen, bedrijven, NGO's en de academische wereld: de EU is in een positie om het werk te coördineren dat nodig is om de middelen die beschikbaar zijn om de Oostzee te redden ten volle te benutten, om de handel te bevorderen en om de levenskwaliteit van iedereen in het gebied te verbeteren", verklaarde Commissaris Hübner.

Waar gaat het om?

Het Oostzeegebied wordt geconfronteerd met verschillende belangrijke uitdagingen. Door overmatige lozing van nitraten en fosfaten gaat de toestand van de zee achteruit en is de biodiversiteit in gevaar. De economieën moeten beter met elkaar verbonden worden. De statistieken tonen een te grote afhankelijkheid van handel met de onmiddellijke buren aan. Het Oostzeegebied wordt gehinderd door lange afstanden, intern en tot de rest van Europa: de reis per trein tussen Warschau en Tallinn duurt 36 uur. Ook de isolatie van Litouwen, Letland en Estland op het vlak van energievoorziening vormt een probleem. Tot slot is door het stijgende aantal olietankers op zee het risico op ongelukken alomtegenwoordig.

Waarom de EU?

De Oostzee wordt omringd door acht EU-lidstaten en Rusland. In het verleden werden vele verslagen en actieplannen opgesteld, maar die hadden slechts een beperkt effect. Een betere coördinatie van de talrijke betrokken organen is dringend nodig. Een groot aantal van de huidige uitdagingen betreft EU-beleidsdomeinen. EU-Structuurfondsprogramma's in de regio bieden een basis om de samenwerking te intensiveren.

De Commissie richt haar voorstellen tot de lidstaten, maar erkent dat vele uitdagingen slechts opgelost kunnen worden door een goede samenwerking met Rusland. De Commissie raadt aan deze samenwerking te bevorderen met behulp van bestaande initiatieven, met name de " noordelijke dimensie ", het gemeenschappelijke beleid van de EU, Rusland, Noorwegen en IJsland.

Deze strategie als eerste in haar soort

De strategie neemt de vorm aan van een communicatie- en actieplan met 80 vlaggenschipprojecten, waarvan sommige reeds gelanceerd werden. De strategie wil dit deel van Europa op vier kernpunten aanpakken:

• - 

  milieuvriendelijkheid (bijvoorbeeld afvalwater verwerken);

• - 

  welvaart (bijvoorbeeld het bevorderen van innovatie in midden- en kleinbedrijven);

• - 

  toegankelijkheid en aantrekkingskracht (bijvoorbeeld het verbeteren van transportverbindingen);

• - 

  veiligheid en beveiliging (bijvoorbeeld betere respons op ongelukken).

Het is de eerste keer dat de EU een dergelijke uitgebreide strategie heeft ontwikkeld op het niveau van een “macro-regio”. Dit zou inspiratie kunnen bieden voor soortgelijke benaderingen in regio's als het Middellandse-Zeegebied of de Donauvlakte. Het is met name een eerste stap op weg naar de regionale uitvoering van het geïntegreerde maritieme beleid van de EU.

Het Oostzeegebied zal tussen 2007 en 2013 meer dan 50 miljard euro investeringssteun krijgen in het kader van het cohesiebeleid en andere EU-fondsen, waaronder 27 miljard euro voor het verbeteren van de toegankelijkheid, bijna 10 miljard euro voor milieu, 6,7 miljard euro voor concurrentievermogen en 697 miljoen euro voor beveiliging en risicopreventie.

Voorbeelden van projecten

• - 

  In alle lidstaten moeten detergenten fosfaatvrij worden, om de hoeveelheid schadelijke voedingsstoffen in de zee te verminderen.

• - 

  Een “Plan voor de verbinding van de Baltische energiemarkt” zal Letland, Litouwen en Estland beter verbinden met Europese netwerken.

• - 

  De ‘Rail Baltica’ zal tegen 2013 Warschau met Tallinn verbinden aan een doelsnelheid van 120 km per uur.

• - 

  Er zal een gezamenlijk maritiem surveillancesysteem opgezet worden.

• - 

  Er zal een fonds voor innovatie en onderzoek opgericht worden, waarbij nationale en particuliere financiering gebruikt wordt om de onderzoeksactiviteiten aan de specifieke sterke punten van de regio aan te passen.

Ter informatie

In december 2007 verzochten de lidstaten de Commissie om een EU-strategie voor het Oostzeegebied voor te bereiden. Het voorstel van vandaag is het resultaat van een publieke online raadpleging die de Commissie in november 2008 organiseerde ( IP/08/1619 ) en van talrijke publieke debatten in de acht betrokken lidstaten. De strategie is een van de centrale prioriteiten van het Zweedse EU-voorzitterschap in de tweede helft van 2009.

De strategie en nog meer projecten staan op de volgende website:

http://ec.europa.eu/regional_policy/cooperation/baltic/ .