Cambodja: EU start procedure om handelspreferenties tijdelijk te schorsen

De EU heeft vandaag een procedure gestart die kan leiden tot de tijdelijke schorsing van de preferentiële toegang van Cambodja tot de EU-markt in het kader van de handelsregeling "alles behalve wapens" (EBA). De preferenties van die regeling kunnen worden ingetrokken als de begunstigde landen de fundamentele mensenrechten en rechten van werkenden niet eerbiedigen.

De inleiding van de procedure voor tijdelijke intrekking leidt niet tot de onmiddellijke afschaffing van de tariefpreferenties, die het laatste redmiddel is. In plaats daarvan gaat een periode van intensieve monitoring en overleg van start. Het doel van de actie van de Commissie blijft de verbetering van de situatie van de mensen ter plaatse.

De hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en vicevoorzitter van de Europese Commissie, Federica Mogherini, zei het volgende: "De democratie, de eerbiediging van de mensenrechten en de rechtsstaat zijn er in Cambodja de afgelopen achttien maanden op achteruit gegaan. In februari 2018 hebben de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU duidelijk gemaakt hoe ernstig de EU deze ontwikkelingen opvat. De afgelopen maanden hebben de Cambodjaanse autoriteiten een aantal positieve stappen gezet, waaronder de vrijlating van politici, burgeractivisten en journalisten, en de aanpak van sommige beperkingen voor activiteiten van het maatschappelijk middenveld en vakbonden. Bij gebreke van meer doortastende maatregelen van de regering zet de situatie ter plaatse de deelname van Cambodja aan de EBA echter op de helling. Als Europese Unie zijn wij gehecht aan een partnerschap met Cambodja dat resultaten oplevert voor het Cambodjaanse volk. Onze steun voor de democratie en de mensenrechten in het land staan in dat partnerschap centraal."

EU-Commissaris voor Handel Cecilia Malmström zei: "Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat wat we vandaag hebben gedaan noch een definitief besluit, noch het einde van het proces betekent. Maar de klok is nu officieel aan het tikken en we moeten snel actie zien. We beginnen nu aan een monitoring- en evaluatieproces, waarin we klaar staan om met de Cambodjaanse autoriteiten te overleggen en met hen samen te werken om vooruitgang te boeken. Als we zeggen dat het handelsbeleid van de EU gebaseerd is op waarden, zijn dat geen ijdele woorden. We zijn er trots op dat we voor de minst ontwikkelde landen een van de meest open markten ter wereld zijn en het is bewezen dat uitvoer naar de Europese interne markt hun economieën een enorme impuls kan geven. In ruil hiervoor vragen we dat deze landen bepaalde elementaire beginselen in acht nemen. Onze betrokkenheid bij de situatie in Cambodja doet ons concluderen dat er op het gebied van de mensenrechten en de rechten van werkenden in Cambodja ernstige tekortkomingen zijn die de regering moet aanpakken als ze de bevoorrechte toegang van het land tot onze markt wil behouden."

Na een periode van grotere betrokkenheid, met inbegrip van een onderzoeksmissie naar Cambodja in juli 2018 en daaropvolgende bilaterale bijeenkomsten op het hoogste niveau, heeft de Commissie geconcludeerd dat er bewijzen zijn voor ernstige en systematische schendingen van de belangrijkste mensenrechten en rechten van werkenden in Cambodja, met name het recht op politieke participatie en de vrijheid van vergadering, meningsuiting en vereniging. Deze bevindingen komen bovenop de reeds lang bestaande bezorgdheid van de EU over het gebrek aan rechten van werkenden en de geschillen in verband met economische landconcessies in het land.

Het besluit van vandaag zal op 12 februari worden bekendgemaakt in het Publicatieblad van de EU, waarmee een proces wordt ingeluid om te komen tot een situatie waarin Cambodja zijn verplichtingen uit hoofde van de kernverdragen van de VN en de IAO nakomt:

‑ een periode van zes maanden van intensieve monitoring en overleg met de Cambodjaanse autoriteiten;

‑ gevolgd door een periode van drie maanden waarin de EU op basis van de bevindingen een verslag uitbrengt;

‑ na in totaal twaalf maanden zal de Commissie de procedure afronden met een definitief besluit over het al dan niet intrekken van de tariefpreferenties; in dit stadium zal de Commissie ook de omvang en de duur van de intrekking bepalen. Een eventuele intrekking zou zes maanden later in werking treden.

Hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter Mogherini en Commissaris Malmström zijn op 4 oktober 2018 met het interne proces tot inleiding van deze procedure begonnen. Eind januari 2019 hebben de lidstaten het voorstel van de Commissie om de intrekkingsprocedure in te leiden, goedgekeurd.

Achtergrond

De regeling "alles behalve wapens" is een van de takken van het stelsel van algemene preferenties (SAP) van de EU, waardoor kwetsbare ontwikkelingslanden bij uitvoer naar de EU minder of geen rechten betalen, zodat zij vitale toegang hebben tot de EU-markt en hun groei wordt ondersteund. Deze regeling verleent de minst ontwikkelde landen van de wereld, zoals gedefinieerd door de Verenigde Naties, eenzijdig rechten- en quotavrije toegang tot de Europese Unie voor alle producten (behalve wapens en munitie). De SAP-verordening bepaalt dat handelspreferenties kunnen worden geschorst in geval van "ernstige en systematische schending van de beginselen" die zijn vastgelegd in de in bijlage VIII bij de verordening vermelde verdragen inzake mensenrechten en rechten van werkenden.

In 2018 vertegenwoordigde de uitvoer van textiel en schoeisel, bereide levensmiddelen en plantaardige producten (rijst) en rijwielen 97 % van de totale uitvoer van Cambodja naar de EU. Van de totale uitvoer van 4,9 miljard euro kwam 99 % (4,8 miljard euro) in aanmerking voor de preferentiële rechten van de regeling.

Meer informatie

MEMO: EU start procedure om handelspreferenties voor Cambodja tijdelijk te schorsen

Handelsbetrekkingen met Cambodja

Stelsel van algemene preferenties

IP/19/882