Economische najaarsprognose 2017: voortdurende groei in een veranderende beleidscontext

De economie van de eurozone is op weg om de hoogste groei te boeken sinds tien jaar, met een groei van het reëel bnp die dit jaar op 2,2 % wordt geraamd. Dit is aanzienlijk meer dan verwacht werd in het voorjaar (1,7 %). De economie van de hele EU zal de verwachtingen eveneens overtreffen met een robuuste groei van 2,3 % dit jaar (tegenover 1,9 % in het voorjaar).

Volgens haar najaarsprognose die vandaag bekendgemaakt is, verwacht de Europese Commissie dat de groei aanhoudt zowel in de eurozone als in de EU, met 2,1 % in 2018 en 1,9 % in 2019 (de lenteprognose voor 2018 was 1,8 % in de eurozone en 1,9 % in de EU­).

Valdis Dombrovskis, vicevoorzitter bevoegd voor de euro en de sociale dialoog en ook belast met financiële stabiliteit, de financiële diensten en de kapitaalmarktenunie, zegt hierover: “De economie van de EU levert over het algemeen goede prestaties. De economische groei en de jobcreatie zijn robuust, de investeringen leven op en de overheidstekorten en -schulden beginnen geleidelijk terug te lopen. Er zijn ook tekenen dat het proces van convergentie in de reële inkomens opnieuw op gang komt. Toch zijn er grote verschillen tussen de lidstaten, die in sommige gevallen nog altijd een erg slappe arbeidsmarkt vertonen. Ons beleid moet krachtig blijven focussen op het creëren van een duurzame en inclusieve groei. Dit houdt een macro-economisch beleid gericht op stabiliteit in alsook hervormingen om de productiviteit en het aanpassingsvermogen te stimuleren, zodat de voordelen van de groei ruim verdeeld worden over onze samenlevingen.”

Pierre Moscovici, commissaris voor economische en financiële zaken, belastingen en douane, hierover: “Na vijf jaar matig herstel komt de Europese groei nu in een versnelling. We zien goed nieuws aan vele kanten, met de creatie van meer banen, toenemende investeringen en sterker wordende overheidsfinanciën. Toch blijven er uitdagingen in de vorm van hoge schuldniveaus en matige loonstijgingen. Een vastberaden inspanning van de lidstaten is dus noodzakelijk om ervoor te zorgen dat deze groei blijft voortduren en dat de vruchten ervan eerlijk worden verdeeld. Bovendien zijn structurele convergentie en versterking van de eurozone een noodzakelijke voorwaarde om deze beter bestand te maken tegen toekomstige schokken en om te vormen tot een echte motor voor gemeenschappelijke voorspoed. De komende weken zullen wat dit betreft doorslaggevend zijn.”

De groei heeft de verwachtingen overtroffen maar zou wat afnemen

De Europese economie heeft dit jaar aanzienlijk beter gepresteerd dan verwacht: ze werd voortgestuwd door een opverende particuliere consumptie, een sterkere groei overal ter wereld en een dalende werkloosheid. Ook de investeringen nemen toe in een context van gunstige voorwaarden voor financiering en een opleving van het vertrouwen in de economie nu de onzekerheid aan het wegtrekken is. De economieën van alle lidstaten zijn aan het groeien en hun arbeidsmarkten worden sterker hoewel de lonen slechts langzaam stijgen.

Een veranderende beleidscontext

Hoewel het herstel van de conjunctuur nu al 18 ononderbroken kwartalen duurt, blijft het onvolledig, met bijvoorbeeld nog steeds erg zwakke plekken in de arbeidsmarkt en een ongebruikelijk lage stijging van de lonen. De groei van het bbp en de inflatie zijn dus nog altijd afhankelijk van beleidsondersteuning. De Europese Centrale Bank blijft een erg soepel monetair beleid voeren terwijl sommige andere centrale banken in de wereld begonnen zijn de rente op te trekken. Een aantal lidstaten van de eurozone zal in 2018 naar verwachting een expansiegericht begrotingsbeleid voeren maar er wordt verwacht dat de algehele begrotingskoers van de eurozone nagenoeg neutraal zal blijven.

De werkloosheid blijft zakken maar er zijn nog zwakke punten

De jobcreatie blijft aanhouden en de arbeidsmarkten moeten voordeel ondervinden van de door de binnenlandse vraag aangedreven groei, de beperkte loonstijgingen en de structurele hervormingen die sommige lidstaten doorvoeren. Verwacht wordt dat de werkloosheid in de eurozone dit jaar zakt tot gemiddeld 9,1 %, het laagste peil sinds 2009, en dat het totale aantal personen met een baan tot een recordhoogte klimt. De twee volgende jaren zou de werkloosheid verder dalen tot 8,5 % in 2018 en 7,9 % in 2019. In de EU wordt een werkloosheidscijfer verwacht van 7,8 % voor dit jaar, 7,3 % voor 2018 en 7,0 % voor 2019. De jobcreatie zal naar verwachting afnemen aangezien de tijdelijke overheidsstimuli beginnen weg te vallen in een aantal landen en sprake is van een tekort aan arbeidsvaardigheden in andere landen.

Matige inflatievooruitzichten in een context van trage loongroei

In de totale consumptieprijsinflatie deden zich over de eerste negen maanden van het jaar schommelingen voor onder invloed van basiseffecten van energie. De kerninflatie, waarvan de prijzen voor energie en onbewerkte voedingsmiddelen zijn uitgesloten, is daarentegen gestegen maar blijft beperkt ten gevolge van een langdurige periode van lage inflatie, zwakke loongroei en voortdurende slapheid van de arbeidsmarkt. In het algemeen zijn de verwachtingen dat de inflatie in de eurozone dit jaar gemiddeld 1,5 % zal bereiken, gevolgd door een kleine daling tot 1,4 % in 2018 en een nieuwe stijging tot 1,6 % in 2019.

De overheidsfinanciën profiteren van de verbeterde conjunctuur

De overheidsfinanciën zullen het in de eurozone beter doen dan was verwacht in het voorjaar, vooral dankzij de opleving van de groei. Verwacht wordt dat het nominale overheidssaldo zal verbeteren in bijna alle lidstaten. In de veronderstelling dat het beleid ongewijzigd blijft, zal de begrotingstekortquote voor de overheidsfinanciën in de eurozone naar verwachting terugvallen tot 0,8 % in 2019 (1,1 % in 2017 en 0,9 % in 2018), terwijl de schuldratio naar verwachting afneemt tot 85,2 % (89,3% in 2017 en 87,2% in 2018).

De risico's zijn over het geheel in evenwicht

De risico's dat de economische ontwikkelingen beter of slechter kunnen uitvallen dan de prognoses, zijn over het geheel in evenwicht. De voornaamste neerwaartse risico's houden verband met externe factoren, wegens de hoge geopolitieke spanningen (bijvoorbeeld op het Koreaanse schiereiland), de mogelijk krapper wordende financiële voorwaarden wereldwijd (bijvoorbeeld door de toenemende afkeer van risico's), de economische aanpassingen in China of de toenemende protectionistische politiek. In de Europese Unie houden de neerwaartse risico's verband met de afloop van de Brexit-onderhandelingen, een sterkere waardestijging van de euro en hogere rentetarieven op lange termijn. Afnemende onzekerheid en verdere groei van het vertrouwen in Europa kunnen leiden tot een sterker dan geraamde groei, ook wanneer de groei in de rest van de wereld verder aantrekt.

Voor het Verenigd Koninkrijk een zuiver technische aanname voor 2019

Gelet op de lopende onderhandelingen over de voorwaarden waaronder het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat, zijn onze ramingen voor 2019 gebaseerd op de zuiver technische aanname van een status quo in de handelsbetrekkingen tussen de EU27 en het Verenigd Koninkrijk. Dit geldt alleen voor de ramingen en heeft geen invloed op de lopende gesprekken in het kader van het artikel 50-proces.

Achtergrond

Deze prognose is gebaseerd op een reeks technische aannamen over wisselkoersen, rentetarieven en grondstoffenprijzen, met als afsluitdatum 23 oktober 2017. Voor alle andere nieuwe gegevens, inclusief de aannamen over het overheidsbeleid, is bij deze prognose informatie tot en met 23 oktober 2017 meegenomen. Tenzij beleidsmaatregelen op geloofwaardige wijze zijn aangekondigd en voldoende gedetailleerd zijn beschreven, is bij de projecties uitgegaan van ongewijzigd beleid.

Vanaf 2018 zal de Europese Commissie terugkeren naar de publicatie van jaarlijks twee uitgebreide prognoses (voorjaar en najaar) en twee tussentijdse prognoses (winter en zomer), in plaats van de drie uitgebreide prognoses in de winter, het voorjaar en het najaar die zij elk jaar heeft bekendgemaakt sinds 2012. De tussentijdse prognoses omvatten jaar- en kwartaalgegevens voor het bbp en de inflatie van het lopende jaar en de volgende jaren, voor alle lidstaten van de EU en de eurozone, alsmede geaggregeerde gegevens voor de EU. Door terug te keren naar het vroegere patroon van prognoses wordt het prognoseschema van de Commissie opnieuw afgestemd op dat van andere instellingen (bijvoorbeeld de Europese Centrale Bank, het Internationaal Monetair Fonds, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling).

Meer informatie

Volledig document: Economische najaarsprognose 2017

Volg vicevoorzitter Dombrovskis op Twitter: @VDombrovskis

Volg commissaris Moscovici op Twitter: @pierremoscovici

Volg DG ECFIN op Twitter: @ecfin

Persbericht: Economische voorjaarsprognoses 2017: gestage groei op komst

Volledig document: Economische voorjaarsprognoses 2017

IP/17/4362