Commissie zet mogelijke stappen uiteen om de economische en monetaire unie van Europa te verdiepen

Commissie zet mogelijke stappen uiteen om de economische en monetaire unie van Europa te verdiepen

Na het witboek over de toekomst van Europa van de Commissie, dat op 1 maart werd gepresenteerd, zet de Commissie nu de mogelijke stappen uiteen om de economische en monetaire unie van Europa te verdiepen.

De discussienota van vandaag is gebaseerd op het verslag van de vijf voorzitters van juni 2015 en is bedoeld om het debat over de economische en monetaire unie aan te zwengelen en te helpen komen tot een gedeelde visie op het toekomstige ontwerp ervan. In de discussienota worden concrete stappen uiteengezet, rekening houdend met de debatten in de lidstaten en met de standpunten van de andere EU-instellingen, die tegen de Europese verkiezingen in 2019 kunnen worden gezet, en een reeks opties voor de komende jaren, wanneer de architectuur van de economische en monetaire unie zou worden voltooid.

Valdis Dombrovskis, vicevoorzitter, bevoegd voor de euro en de sociale dialoog, financiële stabiliteit, financiële diensten en de Kapitaalmarktenunie: "De euro is een van de meest opmerkelijke verwezenlijkingen van Europa. Hij is meer dan alleen maar een munt. In wezen is hij een belofte van welvaart. Om die belofte in te lossen voor toekomstige generaties, moeten we nu de politieke moed opbrengen om voort te gaan met de versterking en de voltooiing van de economische en monetaire unie van Europa. In de discussienota van vandaag worden diverse ideeën aangereikt die moeten helpen om tot een gedeelde visie voor de euro te komen, en concrete stappen voorgesteld om die te bereiken."

Pierre Moscovici, commissaris voor economische en financiële Zaken, belastingen en douane: "De euro is al een symbool van eenheid en een garantie van stabiliteit voor de Europeanen. We moeten er nu het middel van maken voor gedeelde welvaart. Alleen door de economische en sociale divergentie in de eurozone ongedaan te maken zullen we het gevaarlijke populisme dat daardoor wordt gevoed, de kop indrukken. Nu moeten we voort op de in Maastricht ingeslagen weg in de richting van een echte economische en monetaire unie, met sterke instellingen en democratische verantwoording."

De euro is een succesverhaal op heel wat niveaus: vandaag is hij de munt van 340 miljoen Europeanen in 19 lidstaten. Zeven van de lidstaten die in 2004 lid van de EU zijn geworden, hebben de euro al aangenomen. En toch is het nog maar 25 jaar geleden dat het Verdrag van Maastricht het pad effende voor de eenheidsmunt, en nog maar 15 jaar geleden dat de eerste munt werd gebruikt. De euro is de op één na meest gebruikte munt ter wereld, heeft voor stabiele prijzen gezorgd en maakt deel uit van het dagelijkse leven van de meeste Europeanen.

Maar uit de moeilijke tijden die de euro in de loop van de jaren heeft doorgemaakt, blijkt dat dit niet altijd zo werd gezien, hoewel de steun voor de eenheidsmunt vandaag opnieuw op het hoogste peil staat sinds 2004 (op 72 % van de burgers van de eurozone). De wereldwijde financiële en economische crisis die in 2007-2008 in de Verenigde Staten begon, leidde tot de ergste recessie in de zestigjarige geschiedenis van de Europese Unie. De lidstaten en de instellingen van de EU namen krachtige politieke beslissingen om de integriteit van de euro te bewaren en het ergste te voorkomen, en deze hervormingen leveren resultaten op. Maar de crisis is niet voorbij zolang de werkloosheid zo hoog blijft. Om voor alle burgers nog meer op te leveren, moet de governance van de euro verder worden hervormd.

De opties die in de discussienota worden voorgesteld, zijn bedoeld om een brede consensus te helpen bereiken over de manier waarop de toekomstige uitdagingen moeten worden aangepakt, en om dit belangrijke debat nieuw leven in te blazen.

De voltooiing van de economische en monetaire unie is geen doel op zich, maar is nodig om te zorgen voor banen, groei, sociale rechtvaardigheid, economische convergentie en financiële stabiliteit. Verantwoordelijkheid en solidariteit, risicobeperking en risicodeling zullen hand in hand moeten gaan. De economische en monetaire unie moet open blijven voor alle EU-lidstaten en het besluitvormingsproces moet transparanter worden en aan meer democratische controle worden onderworpen. Dit zijn de leidbeginselen bij het werk dat voor ons ligt. Een brede politieke consensus over de koers en een globaal stappenplan met een duidelijke volgorde zullen cruciaal zijn voor succes.

Om vooruit te gaan zouden maatregelen moeten worden genomen op drie belangrijke gebieden:

• 1) 

  het voltooien van een echte financiële unie

Een geïntegreerd en vlot werkend financieel systeem is essentieel voor een doeltreffende en stabiele economische en monetaire unie. Voortbouwend op de dynamiek van wat in de afgelopen jaren al is bereikt, moet een consensus worden gevonden over het te volgen traject. Daarvoor moet vooruitgang worden geboekt met elementen die reeds ter tafel liggen, maar moet ook overeenstemming worden bereikt over de tussen nu en 2025 te nemen aanvullende maatregelen. Het gaat onder meer om de voltooiing van de bankenunie en vooruitgang met het verminderen en het delen van risico's in de banksector, met maatregelen om de Europese banken zelfs nog veerkrachtiger te maken. Om meer diverse en innovatieve financieringsmogelijkheden voor de reële economie te bieden, onder meer via de kapitaalmarkten, is het ook van het grootste belang dat resultaat wordt geboekt met de kapitaalmarktenunie.

• 2) 

  het verwezenlijken van een beter geïntegreerde economische en begrotingsunie

In het verslag van de vijf voorzitters werd convergentie tot meer veerkrachtige economische en maatschappelijke structuren al erkend als een basisvereiste om een economische en monetaire unie op de lange termijn met succes te laten werken. De lidstaten kunnen al bestaande elementen versterken, zoals het Europees semester van economische beleidscoördinatie of de koppeling van financiële steun uit de EU-begroting aan structurele hervormingen. Maar de lidstaten kunnen ook besluiten om de capaciteit van macro-economische stabilisatie van de eurozone te verbeteren. In de discussienota worden verschillende opties daarvoor uiteengezet, die de Commissie nader zal bekijken.

• 3) 

  het verankeren van democratische verantwoording en het versterken van de instellingen van de eurozone

Voor een sterkere economische en monetaire unie moeten de lidstaten ermee instemmen meer bevoegdheden en besluitvorming te delen in aangelegenheden van de eurozone, binnen een gemeenschappelijk rechtskader. Dit kan via de EU-Verdragen en de EU-instellingen, een intergouvernementele aanpak, of een mix tussen beide, zoals vandaag reeds het geval is. Voor verdere politieke integratie kan bijvoorbeeld opnieuw worden nagedacht over het evenwicht tussen de Commissie en de Eurogroep en kan het gerechtvaardigd zijn dat een voltijdse permanente voorzitter van de Eurogroep wordt benoemd, en dat de externe vertegenwoordiging van de eurozone wordt verenigd. Het idee van een thesaurie van de eurozone - mogelijk samen met een begroting van de eurozone - en een Europees Monetair Fonds worden ook besproken in het publieke debat en kunnen in een latere fase van de verdieping van de economische en monetaire unie worden overwogen, binnen het EU-kader.

Achtergrond

Deze discussienota is de derde in een reeks van vijf discussienota's die werden aangekondigd in het witboek over de toekomst van Europa, waarin de belangrijkste uitdagingen en mogelijkheden voor Europa in de komende tien jaar werden uiteengezet. Met het witboek is een proces begonnen waarin de EU met 27 leden keuzes gaat maken over de toekomst van hun Unie. Om dit debat aan te moedigen, organiseert de Europese Commissie samen met het Europees Parlement en belangstellende lidstaten een reeks debatten over de toekomst van Europa in de steden en regio's van Europa.

De discussienota van vandaag is een uitnodiging aan allen om hun mening te formuleren over de toekomst van onze economische en monetaire unie, als onderdeel van het bredere debat over de toekomst van Europa. De te volgen weg moet worden gekozen op basis van een brede consensus en rekening houden met de toekomstige mondiale uitdagingen. In dit verband zullen ook de discussienota's over het in goede banen leiden van de mondialisering en de sociale dimensie van Europa alsmede de komende discussienota over de toekomst van de EU-financiën input leveren voor het debat over de toekomst van onze economische en monetaire unie.

De Commissie zal ook een discussienota publiceren over de toekomst van de defensie van Europa.

Meer informatie

Het verslag van de vijf voorzitters

Witboek over de toekomst van Europa

Discussienota over de sociale dimensie van Europa. Discussienota over het in goede banen leiden van de mondialisering

Volg vicevoorzitter Dombrovskis op Twitter: @VDombrovskis

Volg commissaris Moscovici op Twitter: @Pierremoscovici

IP/17/1454