Hennis: ‘NAVO en EU moeten zich aanpassen aan nieuwe dreigingen’
Volgens minister Jeanine Hennis-Plasschaert is het belangrijk dat de NAVO-bondgenoten en EU-partners minder kwetsbaar worden op gebieden als economische en energieafhankelijkheid, grenscontrole, cyber en infrastructuur. Er zijn verschillende manieren waarop het Westen volgens Hennis weerbaarder kan worden tegen dreigingen. “We moeten onze capaciteiten op deze terreinen versterken, zowel op nationaal als op EU-niveau.” Hennis zei dit vandaag in het Estse Tallinn tijdens de Baltische conferentie met het thema ‘Who's Afraid of Hybrid Warfare?
Militaire antwoorden en een verhoogd defensiebudget alleen zijn volgens Hennis niet voldoende tegen de hybride dreiging. “De wijze waarop wij reageren op externe dreigingen heeft ook impact op onze interne veiligheid en andersom. Met andere woorden: een sterke link tussen onze binnenlandse en buitenlandse veiligheidsstrategieën is van het grootste belang.”
Ontwikkelingen
Volgens Hennis domineren 2 belangrijke ontwikkelingen de Europese veiligheidsagenda: “Ten eerste de illegale annexatie van de Krim door Rusland in het voorjaar van 2014, gevolgd door militaire inmenging in Oost-Oekraïne.” Als tweede ontwikkeling noemt Hennis de confrontatie met “de barbaarse en hardnekkige wijze van oorlog voeren door ISIS en de burgerlijke onrust in het Midden-Oosten en Noord-Afrika. In Irak en Syrië heeft de strijd van ISIS om een nieuw Kalifaat te stichten het woord wreedheid een nieuwe lading gegeven. Het is een mix van reguliere en irreguliere oorlogsvoering zonder enige rekening te houden met internationale grenzen, menselijke waardigheid en culturele en religieuze schatten.”
Archieffoto: Hennis in mei 2015 bij Nederlandse jachtvliegers ingezet tegen ISIS.
Hybride oorlogsvoering
De dreigingen vanuit het Oosten en aan de Zuidflanken van Europa en, maar het zijn beide ‘hybride’ dreigingen. Dit geldt bijvoorbeeld voor het gebruik van het digitale domein, de brutale propaganda en de irreguliere manier van strijd voeren. ISIS mag dan middeleeuws lijken in wreedheid, maar de mediatechnieken die het gebruikt zijn uiterst modern. Hennis noemt hybride oorlogsvoering zo oud als de oorlog zelf, maar enigszins nieuw voor haar generatie, opgegroeid in de jaren van de Koude Oorlog en het Post-Koude Oorlog tijdperk. Vooral nieuw is het gebruik van het digitale domein, inclusief sociale media. Maar net als voorheen worden bij hybride oorlogsvoering verschillende geheime en openlijke tactieken uitgevoerd met zowel militaire als niet-militaire middelen. Hybride methodes zorgen voor verwarring en maken het voor de tegenstander moeilijk een besluit te nemen.
Archieffoto: landmachtmilitairen oefenen eerste alarmering voor de flitsmacht (VJTF) in april 2015.
Aandacht voor Special Forces
Wat de toekomst betreft pleit Hennis voor beleid voor zowel de korte als de lange termijn. “Binnen de NAVO werken we aan een militair antwoord om duidelijk te maken dat we bereid zijn om onze vijand af te schrikken en onszelf en onze bondgenoten te verdedigen tegen een mogelijke aanval.” Volgens de minister is er al goede vooruitgang geboekt. Als voorbeeld noemt ze de Very High Readiness Joint Task Force (VJTF) en de uitbreiding van de NATO Response Force. Hennis ziet een grotere rol voor special forces, die vaak goed inzetbaar zijn tegen hybride dreigingen. “En zonder enige twijfel zullen we onze cyberinvesteringen en activiteiten moeten verhogen”, voegt ze eraan toe.
Verenigd blijven
Volgens Hennis is de politieke boodschap net zo belangrijk als het militaire antwoord. Onverminderde solidariteit bij alle leden van het bondgenootschap is wat haar betreft cruciaal voor de toekomst. “Ieder NAVO-lid wordt beschermd door ons bondgenootschap, en ieder NAVO-lid draagt de verantwoording voor zijn aandeel in ons bondgenootschap. Die verantwoordelijkheid hebben wij tegenover elkaar.”
Hennis concludeerde dat hybride dreigingen vragen om geïntegreerde antwoorden. “Naar mijn mening is het absoluut van het grootste belang dat de EU en de NAVO hun antwoorden op de hybride dreigingen uit het Oosten en Zuiden op één lijn brengen, waarmee we voortbouwen op elkaars sterke punten. Daarbij moeten we afstappen van theoretische discussies en te zoeken naar praktische oplossingen.”
Concrete voorstellen
Zelf deed ze ter afsluiting van haar betoog 3 concrete voorstellen die de NAVO en de EU zouden kunnen helpen om te komen tot een gezamenlijk antwoord op hybride dreigingen. Zo stelde ze voor dat de regeringsleiders volgend jaar tijdens de Europese Raad of NAVO top een gezamenlijk statement afgeven over gedeelde waarden en principes. Daarnaast suggereerde Hennis een ‘joint EU-NAVO cel’ op te richten om tussen beide organisaties informatie beter te delen en te analyseren. Haar laatste idee behelst een gereedschapskist-benadering. Daarmee komt ter bestrijding van hybride oorlogsvoering een breed scala aan middelen beschikbaar, zoals de VJTF, special forces, maar ook niet militaire zaken als economische sancties of speciale TV-kanalen voor minderheden.
Documenten