EU-consumenten: het regelen van kleine grensoverschrijdende geschillen

Grensoverschrijdend koopjes jagen is een van de manieren waarop consumenten van de interne markt kunnen profiteren en "waar voor hun geld" kunnen krijgen. Online-shopping maakt het steeds gemakkelijker zulke koopjes te vinden. Maar soms gaat er iets mis en zijn er problemen met de goederen zelf of met de levering. Teneinde ingewikkelde, kostbare en tijdrovende gerechtelijke procedures te vermijden, vergemakkelijkt de Europese Unie de toegang tot de rechter voor Europese consumenten, zodat zij hun rechten effectief kunnen afdwingen. De procedure voor geringe vorderingen (European Small Claims Procedure) is een van de mogelijke oplossingen voor grensoverschrijdende geschillen waarbij het om € 2 000 of minder gaat. Uit een nieuw verslag van het Europese Netwerk van consumentencentra (ECC-Net), dat vandaag gepubliceerd is, blijkt echter dat er vaak nog te weinig gebruik wordt gemaakt van deze sinds 1 januari 2009 beschikbare en gebruiksvriendelijke procedure. De reden daarvan is dat rechters er vaak niet van op de hoogte zijn, een probleem dat de Commissie nu serieus wil aanpakken.

Vice-voorzitter Viviane Reding, de EU-Commissaris voor Justitie, verklaarde: "Europese consumenten moeten zich veilig kunnen voelen wanneer zij goederen en diensten aankopen op de eengemaakte markt, zonder extra risico's te lopen. Als er problemen zijn, moeten zij hun vorderingen snel en gemakkelijk aan een gerecht kunnen voorleggen. De EU-procedure voor geringe vorderingen helpt consumenten om hun geld terug te krijgen van handelaren in het buitenland. Er moet echter nog het een en ander gedaan worden om ervoor te zorgen dat deze procedure ook werkt in de praktijk. De lidstaten moeten ervoor zorgen dat het gerechtelijk apparaat op de hoogte is van deze procedure, zodat het consumenten kan helpen hun vorderingen door te zetten."

John Dalli, Commissaris voor Gezondheid en consumenten, verklaarde: "Consumenten die gebruik willen maken van de mogelijkheden die de eengemaakte markt biedt, moeten erop kunnen rekenen dat er verschillende doelmatige en efficiënte verhaalsmogelijkheden zijn. Het is een teleurstelling dat consumenten die geprobeerd hebben gebruik te maken van de Europese procedure voor geringe vorderingen kennelijk weinig steun kregen. Vandaag de dag is iedere euro er één en als consumenten geen behoorlijke compensatie krijgen, betekent dat niet alleen financiële schade voor de betrokkenen, maar het ondermijnt ook het vertrouwen en vertraagt de economische groei in Europa."

Voornaamste bevindingen

Onvoldoende bewustwording en onvoldoende naleving van gerechtelijke beslissingen zijn nog steeds centrale problemen

In 2010 hebben de Europese Consumentencentra (ECC's) in de 27 lidstaten van de EU, in een project dat gecoördineerd werd door het ECC in Italië, onderzocht hoe de Europese procedure voor geringe vorderingen in de praktijk functioneerde. Zij constateerden dat de procedure relatief onbekend is - niet alleen bij consumenten maar ook onder rechters. Hoewel de procedure zelf in beginsel ongecompliceerd en kosteloos is, wordt de tenuitvoerlegging van de rechterlijke beslissing vaak vertraagd door de partij die in het ongelijk is gesteld. Het gevolg is dat slechts een minderheid van de (voor consumenten) positieve gerechtelijke beslissingen over de grenzen heen ten uitvoer gelegd kan worden. Als actie noodzakelijk is om naleving af te dwingen in het land van de handelaar, overeenkomstig de wettelijke regelingen in dat land, geeft de consument vaak op, omdat dat vaak een complex en kostbaar proces is.

Er bestaat echter duidelijk behoefte aan een effectieve procedure voor kleine vorderingen

Wat binnenlandse markten betreft, geeft ongeveer 20% van de Europese consumenten aan dat zij in de afgelopen 12 maanden een probleem hebben gehad met een product, dienst, handelaar of aanbieder. De gemiddelde geschatte waarde van de schade is € 375 per geval. 60% van de ondervraagde consumenten kwam tot een bevredigende oplossing met de handelaar, maar de overige 40% kregen geen verhaal; 25% probeerde niet eens te klagen. Het aantal consumenten dat bedrijven voor de rechter daagt als er een probleem is, is zeer gering (2% van degenen die in de afgelopen 12 maanden een probleem hebben gehad). Velen verklaarden niet te klagen omdat het om te kleine bedragen ging (26%), omdat zij dachten dat de procedure te kostbaar zou worden in verhouding tot het betrokken bedrag (13%), of dat het te lang zou gaan duren (12%).

Volgende stappen

De Europese Commissie zal samen met de lidstaten zorgen voor betere tenuitvoerlegging van de Europese procedure en voor meer bewustmaking. Consumenten zouden beter op de hoogte moeten zijn van de procedure en er ook gebruik van moeten maken. De Commissie zal met name:

• - 

  samenwerken met gerechtelijke instanties om de bewustwording van de procedure te bevorderen;
• - 

  in 2012 een gids publiceren met praktisch advies voor consumenten en juristen;
• - 

  meer bekendheid geven aan de bestaande standaardformulieren en informatie online beschikbaar maken in 22 officiële EU-talen, via het Europese "e-Justice-portaal", om het gemakkelijker te maken een vordering in te dienen en te zien hoe de procedure werkt;
• - 

  samen met de ECC's de procedure actief promoten onder consumenten en rechters;
• - 

  de ECC's aanmoedigen om in individuele gevallen consumenten te ondersteunen bij het gebruik van de procedure ;
• - 

  een evaluatieverslag over de werking van de procedure presenteren (inclusief gerechtskosten, de snelheid en het gebruiksgemak van de procedure) en indien noodzakelijk de procedure herzien om de werking ervan te verbeteren, bijvoorbeeld door het plafond van € 2.000 te verhogen om ook grotere claims te bestrijken, of door de standaardformulieren voor het indienen van een vordering te vereenvoudigen.

Een succesverhaal dat laat zien hoe het werkt

Een consument in Oostenrijk bestelde surfkleding op een Duitse website. Hij betaalde € 228 vooruit door overmaking. De handelaar leverde de kleding niet en betaalde ook de koopprijs niet terug. Op aanraden van het Europese Consumentencentrum in Duitsland begon de consument een Europese procedure voor geringe vorderingen. Het bevoegde Oostenrijkse gerecht in Linz deed uitspraak ten gunste van de consument, en deze beslissing werd ten uitvoer gelegd door de Duitse autoriteiten in Charlottenburg. De consument kreeg zijn geld terug.

Achtergrond

Het doel van de Europese procedure voor geringe vorderingen (Verordening (EG) nr. 861/2007) is de toegang tot de rechter te vergemakkelijken door de procesvoering betreffende geringe vorderingen in grensoverschrijdende burgerlijke en handelszaken te vereenvoudigen en te bespoedigen en de kosten ervan te verminderen. Dit is een van de maatregelen in het kader van het justitiële beleid van de Europese Unie, en is met name bedoeld om consumenten te helpen hun recht te halen en om de toegang tot de rechter in grensoverschrijdende zaken te waarborgen.

"Geringe vorderingen" zijn zaken waarbij het om bedragen van € 2.000 of minder gaat, rente, kosten en uitgaven niet meegerekend (op het tijdstip dat het vorderingsformulier door het bevoegde gerecht wordt ontvangen). Uitspraak wordt gedaan in het land waar de consument woont, of in het land van de verweerder als de consument daarvoor kiest. De beslissing beschermt zijn/haar procedurele rechten en wordt rechtstreeks uitvoerbaar in het land van de partij die in het ongelijk is gesteld en in alle andere lidstaten van de EU. De procedure verloopt hoofdzakelijk schriftelijk, met gebruikmaking van standaardformulieren. De partijen zijn niet verplicht zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen. Met ingang van 2013 kunnen consumenten in 5 of 6 proefprojectlanden de formulieren voor geringe vorderingen online invullen en de hele gerechtelijke procedure online afhandelen, via het e-Justice-portaal. Elektronische versies van de standaardformulieren zijn al online beschikbaar (in 22 officiële EU-talen).

Voor meer informatie

Europese Commissie - Procedure voor geringe vorderingen

http://ec.europa.eu/justice/civil/commercial/eu-procedures/index_en.htm

e-Justice-portaal - Formulieren voor geringe vorderingen

https://e-justice.europa.eu/dynform_intro_form_action.do?idTaxonomy=177&plang=nl&init=true&refresh=1

Verslag van de ECC's

http://ec.europa.eu/consumers/ecc/consumer_reports_en.htm