Verbaal verkiezingsgeweld

woensdag 1 mei 2002, 12:27

De strijd om de kiezer wordt gestreden met woorden, bij voorkeur slogans en andere 'oneliners' die zendtijd krijgen in actualiteitenprogramma's en die blijven hangen bij de kiezers.

Van Dale signaleert nieuwe woorden die in haar woordenboek nog niet voorkomen. Zo hebben partijen, die baat denken te hebben bij het negatief afschilderen van het paarse kabinet, het over 'oogkleppenpolitiek' of 'niks-aan-de-handpolitiek' als het gaat over gedoogbeleid of asielzoekers. Het eerder gerespecteerde poldermodel krijgt een andere klank in 'polderpaars' en 'polderen'.

De meest opvallende toevoeging aan het politieke jargon is wellicht 'Jip en Janneke-taal'. De uitdrukking wordt toegeschreven aan VVD-voorzitter Bas Eenhoorn, die met deze term zijn verontruste partijleden beloofde dat lijsttrekker Hans Dijkstal de kiezers zou toespreken in eenvoudige korte zinnen in plaats van genuanceerde uiteenzettingen.

Voor het eerst worden ook hele boeken in de strijd gegooid. De bekendste is ongetwijfeld 'De puinhopen van acht jaar Paars' van Pim Fortuyn, geparodieerd door de uitgave 'De puinhopen van professor Pim Fortuyn' van cabaretiers Peter Heerschop, Hans Sibbel en Viggo Waas. Ook SP'er Jan Marijnissen kijkt terug op de kabinetten-Kok. Hij siert de cover van 'Schrale rijkdom, de erfenis van acht jaar paars'. Jan Peter Balkenende (CDA) schreef het boekje 'Anders en beter' met de minder bondige ondertitel 'Pleidooi voor een andere aanpak in de politiek vanuit een christen-democratische visie op de samenleving, overheid en politiek'.

Niet iedere lijsttrekker schrijft een boekje, maar iedere partij geeft een partijprogramma en affiche uit. De trend in affiches voor de aankomende verkiezingen is een foto van de lijsttrekker met een pakkende slogan. Sommige slogans zijn gedenkwaardiger dan andere. Zo kent iedereen 'Laat Lubbers het karwei afmaken' maar wie weet nog dat de PvdA de meest recente verkiezingen in 1998 won met de kreet 'Sterk en sociaal'?

Opvallende nieuwe slogan is die van SP, dat vier jaar geleden nog opriep 'tegen' te stemmen maar nu het thema 'Stem voor, stem SP' voert. De SGP was misschien niet zo gelukkig met de uitroep 'At your service' van Fortuyn bij het aanvaarden van zijn lijsttrekkerschap voor Leefbaar Nederland: het programma van de SGP is getiteld 'Tot uw dienst'.