Dr. N. (Neelie) Kroes

foto Dr. N. (Neelie) Kroes
Naar de originele foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: European Union, 2015

Neelie Kroes, dochter van een Rotterdamse vervoersondernemer, was tussen 1971 en 2014 als VVD-politica in vele functies actief. Zij werd in 1971 Tweede Kamerlid en was toen woordvoerster vervoer en onderwijs. In het eerste kabinet-Van Agt (1977-1981) was zij staatssecretaris van vervoerszaken en PTT-zaken. Daarna was mevrouw Kroes minister van Verkeer en Waterstaat in het kabinet-Lubbers I (1982-1986) en kabinet-Lubbers II (1986-1989). In die functie was zij onder meer verantwoordelijk voor de spreiding van de PTT (hoofddirectie naar Groningen) en voor de verzelfstandiging van de PTT. Na haar ministerschap werd zij onder meer president van Universiteit Nijenrode en had zij vele functies in het bedrijfsleven. In 2004-2010 was mevrouw Kroes als Europees commissaris belast met mededinging. In de Commissie-Barroso II (2010-2014) had zij de portefeuille digitale agenda en was zij tevens vicevoorzitter van de Europese Commissie.

VVD
in de periode 1971-2014: lid Tweede Kamer, staatssecretaris, minister, lid Europese Commissie

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Neelie (Neelie)

geboorteplaats en -datum
Rotterdam, 19 juli 1941

2.

Partij/stroming

partij(en)
VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (11/17)

  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 augustus 1971 tot 28 december 1977
  • staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat (onder meer belast met PTT-zaken en vervoersaangelegenheden), van 28 december 1977 tot 11 september 1981
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 25 augustus 1981 tot 4 november 1982
  • minister van Verkeer en Waterstaat, van 4 november 1982 tot 7 november 1989
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 juni 1986 tot 14 juli 1986
  • lid Europese Commissie, belast met mededinging, van 22 november 2004 tot 10 februari 2010 (Commissie-Barroso I)
  • lid en vicevoorzitter Europese Commissie, belast met de digitale agenda, van 10 februari 2010 tot 1 november 2014 (Commissie-Barroso II)
  • speciaal ambassadeur (parttime) voor start-ups (aantrekken van startende innovatieve ondernemingen uit het buitenland), van 2014 tot 2016
  • adviseur Bank of America "Merrill Lynch", vanaf april 2015
  • adviseur bestuur One Young World Den Haag
  • lid Public Policy Advisory Board of Uber, van 2016 tot 2018

takenpakket (bewindspersoon)
  • Was als staatssecretaris belast met 1. aangelegenheden behorende tot het werkterrein van a. het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie, b. de Rijksluchtvaartdienst, c. het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut; 2. nationale en internationale aangelegenheden betreffende het goederenvervoer over de rail, langs de weg en over de binnenwateren, m.u.v. aangelegenheden van sociale aard betreffende het railvervoer; 3. andere van geval tot geval toe te wijzen aangelegenheden.

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties

huidige (2/8)
  • lid adviesraad AMREF Flying Doctors
  • lid adviesraad Council The American European Community Association (AECA), vanaf 2018

vorige (2/83)
  • voorzitter Raad van Bestuur Delta Psychiatrisch Ziekenhuis (DeltaBouman Geestelijke Gezondheidszorg), tot 1 september 2004
  • columnist "Het Financieele Dagblad", vanaf 1 juni 2012

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.


afgeleide functies, presidia etc.
ondervoorzitter vaste commissie voor Onderwijs en Wetenschappen (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 15 oktober 1974 tot 22 december 1977

comités van aanbeveling, erefuncties etc.
  • ambassadeur Vrouwenhart, vanaf 2018
  • ambassadeur Prinses Maxima Centrum, 2017

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was onderwijs-woordvoerster van de VVD-Tweede Kamerfractie. Hield zich verder vooral bezig met verkeer en waterstaat (met name goederenvervoer) en daarnaast met handelspolitiek.
  • Interpelleerde op 6 maart 1975 staatssecretaris Veerman over de plaats van vestiging van het Centraal Opleidings-Instituut voor Sportleiders
  • Interpelleerde op 25 maart 1976 minister Van Kemenade over het vooruitlopen op het overleg met de Tweede Kamer over de nota participatie-onderwijs

opvallend stemgedrag (0/2)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/15)
  • Bracht in 1987 samen met minister Korthals Altes de Nota Rijsnelheden uit. Daarin werd verhoging van de maximumsnelheid op ruim 80 procent van de snelwegen van 100 naar 120 km per uur aangekondigd. De handhaving ervan moet effectief en geloofwaardig zijn. De snelheidsverhoging ging per 1 mei 1988 in. (20.366)
  • Bracht in 1988 de Nota Verkeer en Vervoer uit. Het doel van het verkeersbeleid wordt het verbeteren van de bereikbaarheid voor het zakelijke en goederenvervoer over de weg. Verder moet de groei van het autoverkeer in de spits worden beperkt door de invoering van rekeningrijden met behulp van elektronische tolheffing. De uitstoot van schadelijke stoffen door verkeer moet worden verminderd. Om de bereikbaarheid te vergroten komen er nieuwe wegen en worden bestaande wegen verbreed. In werkgebieden moeten er parkeerheffingen komen. Er komen extra financiële middelen naast die welke al voor het Bereikbaarheidsplan Randstad beschikbaar waren. (20.922)
  • Nam in 1988 het besluit de Nieuwe Waterweg af te sluiten met een Stormvloedkering. Het rijk nam hiervan niet de financiering op zich, maar dit werd overgelaten aan waterschappen en lagere overheden (o.a. Rijnmond). (20.317, nr. 9)

als bewindspersoon (wetgeving) (3/15)
  • Bracht in 1988 een wet (Stb. 676) tot wijziging van de Waterstaatswet 1900 tot stand, waardoor de overdracht van beheer en onderhoud van waterstaatswerken niet meer bij formele wet hoeft te geschieden, indien er overeenstemming is tussen het Rijk en de andere betrokken partij (19.639)
  • Bracht in 1989 de Wet voorzieningen privatisering Staatsvissershavenbedrijf tot stand. De werkzaamheden van het staatsbedrijf gaan over op de N.V. Zeehaven IJmuiden. (20.896)
  • Bracht in 1989 de Wet op de Waterhuishouding (Stb. 285) tot stand. Deze bepaalt dat ten minste eenmaal in de tien jaren een beleidsnota voor de waterhuishouding moet worden vastgesteld, waarin de beginselen en doeleinden van het beleid staan. Daarnaast moet er een Rijksplan komen waarin onder meer de functies van de oppervlaktewateren worden aangeduid en de wijze waarop het beheer hiervan wordt uitgevoerd. Ook de provincies moeten plannen en beheersplannen vaststellen. In een zgn. Waterakkoord regelen de waterbeheerders hun onderlinge verhouding ten aanzien van het te voeren kwantiteitsbeheer, waarbij zij rekening moeten houden met de Rijks en provinciale plannen. Het wetsvoorstel was in 1982 ingediend door minister Zeevalking. (17.367)

op het gebied van de EU (3/17)
  • Speelde in 2008 en 2009 een belangrijke rol bij het tijdelijk toestaan van staatssteun aan in problemen gekomen financiële instellingen. Stelde daarbij als voorwaarde dat deze instellingen geen voordeel mochten behalen uit de staatssteun ten opzichte van niet-ondersteunde instellingen.
  • Presenteerde in 2010 een programma voor haar digitale beleid. Doelen daarvan zijn gemakkelijker toegang voor burgers tot online diensten, aanpassing van de regelgeving op het gebied van auteursrechten en licentieverlening, en vereenvoudiging van elektronische betalingen, facturering en geschillenbeslechting. In 2020 moet iedereen in de EU kunnen beschikken over internet met een snelheid van 30 megabits per seconde of meer.
  • Kwam in 2013 met voorstellen om tot één Europese telecommarkt te komen. Hierdoor moeten bedrijven en burgers kunnen beschikken over snel en betrouwbaar internet en moeten hoge roamingkosten buiten het eigen land verdwijnen. Roaming (verandering van netwerk) moet vanaf 2013 geleidelijk worden afgeschaft.

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/7)
  • Op 22 september 2016 brachten Het Financieele Dagblad en en Trouw het nieuws naar buiten dat Kroes een functie bij Mint Holdings, een bedrijf op de Bahama's, niet had gemeld voor zij toetrad tot de Europese Commissie. Kroes stelde dat zij door een administratieve fout niet in 2002 maar pas in 2009 was uitgeschreven als niet-uitvoerend bestuurder. Kroes erkende dat zij formeel de gedragsregels had geschonden, maar de Europese Commissie aanvaardde die uitleg.
  • De Europese Commissie berispte haar in december 2016 over het niet melden van haar inkomen over 2015. Het ten onrechte uitgekeerde deel van haar toelage werd teruggevorderd.
  • Het antifraudebureau OLAF concludeerde in 2023 dat zij geen Europese regels over lobbyen had overtreden. Een jaar eerder was zij evan beschuldigd in 2015 te hebben gelobbyt voor het Amerikaanse techbedrijf Uber, hoewel zij pas een jaar ervoor was afgetreden als Eurocommissaris.

verkiezingen
  • In 1982 en 1986 nummer 2 op de VVD-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen

niet-aanvaarde politieke functies
  • minister van Defensie, september 1988 (na aftreden van minister Van Eekelen)

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
  • Steely Neelie (bijnaam in de Britse pers)
  • Nickel Neelie (bijnaam in de Britse pers)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/13)
  • Klaas Broekhuizen, "Kroes maakt school in Brussels mijnenveld", in: Financieele Dagblad, 19 december 2005
  • Jannetje Koelewijn, "Radicale huismus", NRC Handelsblad, Zaterdag&cetera, 24 en 25 november 2007
  • Han Dirk Hessing en Martin Visser, "Harde onderhandelaar, slimme politica", Het Financieele Dagblad, 25 november 2009
  • Joep Boerboom, "'Kroes control' in crisistijd. Neelie Kroes, lid van de Europese Commissie (2004-2009)", in: G. Voerman e.a. (red.), "De Nederlandse eurocommissarissen" (2010), 297
  • Stan de Jong en Koen Voskuil, "Neelie Kroes. Hoe een Rotterdams meisje de machtigste vrouw van Europa werd" (2011)
  • Alies Pegtel, "Neelie. Brave meisjes schrijven zelden geschiedenis" (2014)

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.