'Onzuivere' koffie, onzuivere verkiezingen
Als u voorafgaande aan de Tweede Kamerverkiezingen een uitnodiging ontvangt van het ministerie van Algemene Zaken, moet u niet vreemd opkijken. U bent dan één van de kiezers die bij de premier op zijn werkkamer in het Torentje mogen langskomen om eens gezellig een kopje koffie te komen drinken en een beetje bij te kletsen. Met wat geluk is niet alleen de minister-president aanwezig, maar ook nog een andere prominente politicus. De leider van de grootste gedoogfractie bijvoorbeeld.
Het is zeker niet iets om je druk over te maken, want het gaat daar allemaal reuze gemoedelijk toe. Het hoort gewoon bij hun verkiezingscampagne en er is grote kans dat de minister-president bij binnenkomst tegen u zegt: "Zeg maar Mark hoor". En zijn politieke vriend van de PVV zal niet achterblijven. Tegen hem mag u gewoon 'Geert' zeggen. Hou er wel rekening mee dat het even kan duren. Anderhalf uur moet u er minstens voor uittrekken.
Waarover dat gesprek met u als kiezer zal gaan, is niet helemaal duidelijk. Mogelijk komt uw stemgedrag bij de verkiezingen aan de orde. Pas dan wel op, want Mark en Geert zullen zeggen dat ze natuurlijk niets kunnen beloven. Ze zitten dicht bij het vuur en ze hebben best wat in de melk te brokkelen, maar ijzer met handen breken kunnen ze ook niet. Maar natuurlijk willen ze best even kijken of het tracé van de weg die vlak bij uw huis is gepland niet wat kan worden verlegd. En ze willen ook best eens navragen of er toch niet wat extra agenten bij u in de regio kunnen worden geregeld.
Uiteraard bent u ook daarna geheel vrij om bij de verkiezingen te stemmen zoals u wilt, al zouden Mark en Geert wel een beetje teleurgesteld zijn als u - na zo'n gezellig gesprek - niet op de VVD of de PVV stemt.
Probleem voor Mark en Geert is misschien wel het grote aantal kiezers bij Tweede Kamerverkiezingen, want deze manier van campagne voeren, kost wel veel tijd.
Gelukkig zijn er bij de Eerste Kamerverkiezingen veel minder kiezers. Bovendien weet je bij die verkiezingen van ca. 550 van de 566 kiezers toch wel op welke partij zij zullen stemmen. Het volstaat eigenlijk om de campagne op een paar Statenleden te richten, want die kunnen wel net de doorslag geven.
Voor alle duidelijkheid: het mag allemaal. Een gewone kiezer uitnodigen op het Torentje, anderhalf uur met hem of haar gemoedelijk babbelen en een beetje een stemadvies geven. Die kiezer is daarna natuurlijk volkomen vrij om dat advies wel of niet op te volgen. Een Statenlid moet bij zijn aantreden wel verklaren dat hij of zij "om iets in dit ambt te doen of te laten, rechtstreeks noch middellijk enig geschenk of enige belofte heeft aangenomen of zal aannemen", maar als het Statenlid er eenmaal zit en zelf kiezer is geworden voor de Eerste Kamer, dan geldt dat natuurlijk niet meer.
Na de Eerste Kamerverkiezingen van 2007 was de sfeer van gesjoemel en 'ge-koehandel' reden voor het kabinet om de Kieswet te wijzigen. Daardoor zijn bij de Senaatsverkiezingen niet langer lijstverbindingen mogelijk. De gang van zaken rond het Statenlid Johan Robesin van de Partij voor Zeeland, maar evenzeer het door 50Plus 'parkeren' van een eigen kandidaat op de OSF-lijst - die zich nota bene aanvankelijk zelfs op de kandidatenlijst van beide partijen liet plaatsen - laten zien dat het beeld van 'gerommel' en 'whealen en dealen' nog allerminst is verdwenen. Verkiezingen met een zo beperkt electoraat en met een nagenoeg voorspelbare uitslag zijn nu eenmaal 'manipuleerbaar'.
Tussen de regels door erkent Mark Rutte dat nu ook. Om de premier te citeren tijdens zijn wekelijkse persconferentie op 21 april jl.: "Ik heb niet dat ingewikkelde getrapte stelsel bedacht waarmee we de Eerste Kamer kiezen". Binnenkort is dus vermoedelijk een kabinetsvoorstel te verwachten voor rechtstreekse verkiezing. Dan kan dat schenken van onzuivere koffie voortaan hopelijk achterwege blijven.