Prof.Dr. J.J. Schrieke

foto Prof.Dr. J.J. Schrieke
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)

Duitsgezinde secretaris-generaal van het ministerie van Justitie tijdens de bezetting. Begaafde jurist, leerling (en later opvolger) van de Indoloog prof. Van Vollenhoven. Doorliep een succesvolle bestuursloopbaan in Nederlands-Indië, al liep hij in 1933 het vicevoorzitterschap van de Raad voor Nederlands-Indië net mis. Werd daarna hoogleraar in Leiden. Hield als S.G. de NSB buiten zijn departement, maar deed verder alles om het de bezetter niet lastig te maken. Vanwege hulp aan de vijand werd hij na de oorlog ter dood veroordeeld; die straf werd omgezet in twintig jaar gevangenis.

in de periode 1941-1945: Nazigezinde secretaris-generaal

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Jacobus Johannes

geboorteplaats en -datum
Pijnacker, 17 oktober 1884

overlijdensplaats en -datum
Ede, 15 april 1976

2.

Partij/stroming

partij(en)
NSB (Nationaal Socialistische Beweging), vanaf juni 1940

3.

Hoofdfuncties/beroepen (7/12)

  • Europees verlof, van juli 1928 tot oktober 1929
  • directeur van justitie te Batavia, van 11 november 1929 tot juni 1934
  • docent staats- en administratief recht voor Nederlands-Indië, Suriname en Curaçao, Rijksuniversiteit Leiden, van juni 1934 tot april 1935
  • buitengewoon hoogleraar staats- en administratief recht voor Nederlands-Indië, Suriname en Curaçao, Rijksuniversiteit Leiden, vanaf 2 april 1935
  • secretaris-generaal ministerie van Justitie, van 1 juli 1941 tot 5 mei 1945
  • waarnemend secretaris-generaal ministerie van Algemene Zaken, van 1 maart 1942 tot 5 mei 1945
  • waarnemend directeur-generaal voor Politie, van 1 maart 1943 tot 5 mei 1945

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties

lid Nederlandse delegatie naar de 12e Internationale Arbeidsconferentie te Genève, 1929

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/5)
  • Op verzoek van de Duitse overheid stelde hij lijsten op van alle joodse gedetineerden in de Nederlandse gestichten.
  • Op een conferentie te Berlijn in 1942 hoorde hij dat Hitler de annexatie van Nederland beoogde, maar in Nederland hield hij die wetenschap voor zich zelf.
  • Werd op 2 april 1946 door het Bijzonder Gerechtshof te 's-Gravenhage ter dood veroordeeld vanwege hulpverlening aan de vijand. Dit vonnis werd op 22 juli 1946 door de Bijzondere Raad van Cassatie omgezet in een gevangenisstraf van twintig jaar. Hij werd op 15 oktober 1955 vanwege medische redenen vervroegd in vrijheid gesteld met een proeftijd tot 25 december 1961.

uit de privésfeer
  • Promoveerde bij prof. C. van Vollenhoven
  • Zijn vader was predikant

anekdotes en citaten
  • Op 22 januari 1942 vroeg hij in het College van secretarissen-generaal om gelukwensen aan te bieden aan Seyss-Inquart na de eventuele val van Moskou. Nadat iemand hem had gevraagd of het College Seyss-Inquart dan ook moest feliciteren na de val van Batavia schonk het College verder geen aandacht aan zijn verzoek.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

7.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog, deel 6, tweede helft, 616-619
  • F. van Anrooij, "Schrieke, Jacobus Johannes (1884-1976)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel III, 537
  • Jaap Vogel en Paul Schulten, "Het dwaalspoor van een praktisch staatsrecht, Jaap Schrieke (1884-1976)", in: Peter Jan Knegtmans, Paul Schulten en Jaap Vogel, "Collaborateurs van niveau. Opkomst en val van de hoogleraren Schrieke, Snijder en Van Dam" (Amsterdam 1996), 30-154

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

8.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

9.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.