Dr. H. (Hugo) Visscher

foto Dr. H. (Hugo) Visscher
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Collectie Universiteit Utrecht

In het interbellum een bekend, maar niet onomstreden ARP-Tweede Kamerlid. Predikant en daarna door het kabinet-Kuyper benoemd tot hoogleraar theologie in Utrecht. Voorman van de Gereformeerde Bond in de Hervormde Kerk. Werd in 1922 Tweede Kamerlid. Nam vaak van de fractiemeerderheid afwijkende standpunten in. Antipapistisch en aanhanger van de Groot-Nederlandse gedachte. Kwam later in steeds conservatiever vaarwater en belandde uiteindelijk bij de NSB als adviseur van leider Mussert. Kuyper omschreef hem als 'de man met de geuzenkop'.

ARP
in de periode 1922-1936: lid Tweede Kamer

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Hugo (Hugo)

geboorteplaats en -datum
Zwolle, 12 oktober 1864

overlijdensplaats en -datum
Alkmaar, 17 mei 1947

begraafplaats en -datum
Delft, begraafplaats "Jaffa", 22 mei 1947

2.

Partij/stroming

stroming(en)
nationaal-socialistisch (in de jaren '40)

partij(en)
  • ARP (Anti-Revolutionaire Partij), tot 30 november 1935
  • CNA (Christelijk-Nationale Actie), vanaf 23 november 1935 (groepering die erop gericht was alle Gereformeerde partijen te verenigen)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (6/10)

  • predikant Nederlandse Hervormde Kerk te Ouderkerk aan den IJssel, van 5 mei 1901 tot november 1903
  • hoogleraar godsdienstgeschiedenis, godsdienstwijsbegeerte, zedenkunde en tot 1913 geschiedenis der leer aangaande God, Rijksuniversiteit Utrecht, van 15 februari 1904 tot 1 oktober 1931 (benoemd 30 oktober 1903)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 25 juli 1922 tot 1 januari 1936
  • bijzonder hoogleraar 'kennis der Gereformeerde levens- en wereldbeschouwing', Rijksuniversiteit Utrecht, van 1 oktober 1931 tot mei 1945 (vanwege de Gereformeerde Bond tot verspreiding en verdediging van de waarheid in de Nederlandse Hervormde (Gereformeerde) Kerk)
  • bijzonder hoogleraar 'Gereformeerde Godgeleerdheid', Rijksuniversiteit Leiden, van maart 1933 tot mei 1945 (vanwege de Gereformeerde Bond tot verspreiding en verdediging van de waarheid in de Nederlandse Hervormde (Gereformeerde) Kerk)
  • adviseur schoolzaken en eredienst van NSB-leider Mussert, vanaf 1943

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/7)

  • ondervoorzitter Nederlandsche Antropologische Vereeniging, omstreeks 1938
  • lid bestuur talloze charitatieve organisaties

afgeleide functies, presidia etc.
voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk Va (Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen) 1924 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër (3/4)
  • Onttrok zich in 1925 aan de stemming over het amendement-Kersten inzake het gezantschap bij de Paus. De overige leden van de ARP-fractie (de eveneens afwezige Duymaer van Twist uitgezonderd) stemden tegen.
  • Onttrok zich in 1926 samen met zijn fractiegenoot Duymaer van Twist aan de stemming over het (nieuwe) begrotingsartikel over gelden voor het gezantschap bij de Paus. Ook Scheurer was afwezig. De verwerping van het artikel met 48 tegen 41 stemmen maakte een einde aan dat gezantschap.
  • Bestreed in 1928 het initiatiefwetsvoorstel van zijn fractiegenoot Zijlstra om de leerlingenschaal voor kleinere scholen te verlagen

opvallend stemgedrag (0/13)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/4)
  • Kwam enkele malen in conflict met de ARP over de regeringspolitiek, onder andere over de sociale politiek en de samenwerking met de rooms-katholieken. Bekritiseerde vaak het kabinet-Heemskerk.
  • Maakte vanaf eind 1926 geen deel uit van de A.R.-Kamerclub, vanwege een conflict over het Verdrag met België. Hij vond dat de voorstem van het overgrote deel van de A.R.-fractie voortkwam uit 'Roomse' invloed en schreef hierover in november 1926 een artikel in "De Amsterdammer". De Kamerclub keurde dat op 7 december af, met name omdat daarmee kritiek werd uitgeoefend op voorzitter Heemskerk. Pas na gedwongen intrekking van die beschuldiging kreeg hij, vooral door toedoen van Colijn, in 1929 een plaats op de ARP-kandidatenlijst.
  • Was volgens de AR-geschiedschrijvers De Wilde en Smeenk geen ijverig Kamerlid

uit de privésfeer
  • Zijn dochter was gehuwd met een zoon van P.C. 't Hooft, Tweede en Eerste Kamerlid
  • Werd na negen maanden voorarrest op 10 oktober 1945 door het Tribunaal in Arnhem vanwege zijn leeftijd ontslagen van verdere rechtsvervolging. Hem werd wel het actief en passief kiesrecht ontnomen.

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
"De man met de geuzenkop" (door Kuyper in 1912 zo genoemd bij het 40-jarig bestaan van "De Standaard")

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • J.A. de Wilde en C. Smeenk, "Het volk ten baat. De geschiedenis van de AR Partij", 344-345, 525-526 en 655-656
  • P.J. Oud, "Het Jongste Verleden" deel II, 272-274
  • B.J. Wiegeraad, "Hugo Visscher (1864-1947). Een calvinist op eigen houtje" (1991)
  • W. Slagter, "Visscher, Hugo (1864-1947)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 525
  • A. de Groot, "Visscher, Hugo", in: Biografisch lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands protestantisme, deel 3, 373

Biografisch Woordenboek(en)
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
  • biografie opgenomen in Biografisch Lexicon voor de geschiedenis van het Nederlands Protestantisme

archivalia
  • brievencollectie-H. Visscher, Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme
  • dossier-Visscher, RIOD

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.