Mr. M.J. Pijnappel

foto Mr. M.J. Pijnappel
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Rechtsgeleerde van conservatief-liberalen huize uit een vooraanstaande Amsterdamse koopmansfamilie. In 1866-1869 Tweede Kamerlid voor Amsterdam en vanaf 1882 senator. Keerde in 1894 terug in de Tweede Kamer. In die tweede periode als gerenommeerd jurist nauw betrokken bij de voorbereiding van wetgeving op het gebied van het burgerlijke recht en het handelsrecht. Speelde een belangrijke rol bij de faillissementswetgeving. Was als enige van links principieel tegenstander van leerplicht. Was tevens raadslid in Amsterdam. Geleerd, scherpzinnig en verzoenend.

conservatief-liberaal, 'pragmatisch' liberaal
in de periode 1866-1901: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Menso Johannes

geboorteplaats en -datum
Amsterdam, 26 januari 1830

overlijdensplaats en -datum
Amsterdam, 31 januari 1906

2.

Partij/stroming

stroming(en)
  • conservatief-liberaal
  • lid kiesvereniging "Grondwet"
  • lid kiesvereniging "Burgerpligt"
  • lid kiesvereniging "Nederland en Oranje"

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • advocaat en procureur te Amsterdam, vanaf 1855
  • lid gemeenteraad van Amsterdam, van 3 september 1861 tot 3 september 1867
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 november 1866 tot 3 januari 1868 (voor het kiesdistrict Amsterdam)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 25 februari 1868 tot 20 september 1869 (voor het kiesdistrict Amsterdam)
  • lid gemeenteraad van Amsterdam, van juli 1878 tot 5 september 1899
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 6 december 1882 tot 11 oktober 1884 (voor Noord-Holland)
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 17 november 1884 tot 17 augustus 1887 (voor Noord-Holland)
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 1 mei 1888 tot 1 mei 1894 (voor Noord-Holland)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 28 juni 1894 tot 17 september 1901 (1894-1897 voor het kiesdistrict Amsterdam, 1897-1901 voor het kiesdistrict Amsterdam I)

4.

Nevenfuncties (2/4)

  • deken Orde van Advocaten te Amsterdam, van 1892 tot 1894
  • lid Averij-commissie

afgeleide functies, presidia etc. (2/12)
  • voorzitter Commissie van Rapporteurs voor het wetsontwerp bepalingen inzake de vaderlijke macht en de voogdij (Tweede Kamer der Staten-Generaal), tot mei 1900
  • voorzitter Commissie van Rapporteurs voor de wetsontwerpen inzake kinderstrafrechtspleging (kinderwetten-Cort van der Linden) (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van mei 1898 tot juni 1900

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als parlementariër
  • Hield zich in beide Kamers vooral bezig met justitie, binnenlandse zaken, onderwijs, financiën en Surinaamse zaken
  • Bracht in 1895 een initiatiefwet tot wijziging van de Faillissementswet 1893 tot stand. Feitelijk was dit een novelle, waardoor een bij amendement toegevoegde aanvulling van artikel 1 werd teruggedraaid. Die koppelde faillissementverklaring aan het gemeenschappelijk belang der schuldeisers. Hij had als Eerste Kamerlid (en oud-lid van de staatscommissie) overtuigend betoogd dat de aanvulling ondeugdelijk was voor het beoogde doel. De nieuwe Faillissementswet was wel aangenomen, onder belofte van een nadere aanpassing. Door zijn initiatiefvoorstel kwam er een nieuwe bepaling om de belangen van de schuldeisers te beschermen.
  • Was in 1896 in de Eerste Kamer medeverdediger van het initiatiefwetsvoorstel-Hartogh tot herziening van het burgerlijk procesrecht (o.a. invoering summiere behandeling, afschaffing verplichte betekening van vonnissen, uitbreiding bevoegdheid tot voorlopige tenuitvoerlegging van vonnissen). Dit voorstel werd in 1896 wet.

opvallend stemgedrag (0/7)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

7.

Wetenswaardigheden

uit de privésfeer (3/4)
  • Zijn echtgenote was een kleindochter van P.A. Brugmans, Eerste Kamerlid
  • Medeoprichter van de Vereeniging tot uitgaaf der bronnen van het oud-vaderlandsch recht
  • Zijn grootvader van moederszijde was burgemeester van Rhenen

verkiezingen (3/9)
  • Werd in 1888 bij de verkiezing van Eerste Kamerleden in Provinciale Staten van Noord-Holland met 46 van de 70 stemmen gekozen
  • Werd in 1894 bij de algemene verkiezingen in het district Amsterdam na herstemming gekozen. Versloeg onder anderen W.K.M. Vrolik, I.A. Levy en M.W.F. Treub.
  • Versloeg in 1897 in het district Amsterdam I na herstemming H.J.A.M. Schaepman (r.k.). In de eerste ronde was onder anderen A. Kerdijk verslagen.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • Sagittarius, "Parlementaire Portretten. De aftredende helft van de Tweede Kamer der Staten-Generaal" (1869)
  • Augur, "Een wilde", in: Van het Haagsche Binnenhof. Parlementaire Schetsen" (1901), 115
  • Mr. Antonio, "Mr. Pijnappel", Parlementaire Portretten, Nieuwe Reeks XXV, De Telegraaf, 1 juni 1901
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel V, 543
  • P. Hofland, "Leden van de raad. De Amsterdamse gemeenteraad 1814-1941"

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.