De Tweede Kamerverkiezingen van 1937 waren op 26 mei. Het waren reguliere verkiezingen. De winnaar was de RKSP, maar de grootste stijger was de ARP van Colijn. Dat de NSB van Mussert als nieuwkomer vier zetels haalde, lijkt een groot succes. De teruggang ten opzichte van de Statenverkiezingen van 1935 was echter zodanig, dat het voor de nationaalsocialisten in feite zeer teleurstellend was. Na de verkiezingen werd het kabinet-Colijn IV gevormd.
Het waren de eerste verkiezingen sinds de invoering van de verplichte waarborgsom voor politieke partijen en de verhoging van de kiesdrempel. Daarom daalde het aantal deelnemende partijen in 1937 fors. Verschillende partijen verdwenen hierdoor uit de kamer.
Inhoud
Uitslag
In onderstaande tabel is de verkiezingsuitslag in aantal zetels opgenomen. Neem contact op met de redactie voor een overzicht van het aantal stemmen (ook in %) per partij.
| Partij | Zetels 1937 | Zetels 1933 | Winst/verlies |
|---|---|---|---|
| RKSP | 31 | 28 | +3 |
| SDAP | 23 | 22 | +1 |
| ARP | 17 | 14 | +3 |
| CHU | 8 | 10 | -2 |
| VDB | 6 | 6 | - |
| LSP | 4 | 7 | -3 |
| NSB | 4 | 0 | +4 |
| CPH | 3 | 4 | -1 |
| SGP | 2 | 3 | -1 |
| CDU | 2 | 1 | +1 |
| HGSP | 0 | 1 | -1 |
| RKVP | 0 | 1 | -1 |
| Overige | 0 | 3 | -3 |
Onderstaande partijen deden mee aan de verkiezingen, maar hebben in 1937 geen zetels behaald.
| Partij |
|---|
| Actie-Bouwman |
| Christelijk Nationale Actie |
| Algemeen Belang |
| Zwart Front |
| KDP (Katholiek Democratische Partij) |
| RSAP (Revolutionair Socialistische Arbeiderspartij) |
| NBTM (Nationale Boeren-, Tuinders en Middenstanderspartij) |
| VNH |
| NSNAP (Nationaal Socialistische Nederlandse Arbeiderspartij) |
Kerngegevens
| Verkiezingsdatum | 26 mei 1937 |
|---|---|
| Aantal kiesgerechtigden | 4.462.859 |
| Aantal uitgebrachte stemmen | 4.058.047 |
| Aantal ongeldige stemmen | 154.826 |
| Opkomst | 94,4% |
| Aantal deelnemende partijen | 20 |
| Aantal partijen dat zetel behaalde | 10 |
Lijsttrekkers en verkiezingsprogramma's
In onderstaande tabel is per partij aangegeven wie de lijsttrekker was en met welk verkiezingsprogramma een partij mee heeft gedaan aan de verkiezingen.
| Partij | Lijsttrekker | Verkiezingsprogramma |
|---|---|---|
| RKSP | Carel Goseling | Verkiezingsprogramma 1937* |
| SDAP | Willem Albarda | Verkiezingsprogram 1937. |
| ARP | Hendrik Colijn | Verkiezingsmanifest 1937. |
| CHU | D.J. De Geer | Verkiezingsmanifest 1937. |
| VDB | Pieter Oud | Verkiezingsmanifest 1937. |
| LSP | S.E.B. Bierema | Urgentieprogram. |
| NSB | Anton Mussert | Verkiezingsprogramma 1937* |
| CPH | Lijsttrekker* | Verkiezingsprogramma 1937* |
| SGP | G.H. Kersten | Verkiezingsprogramma 1937* |
* (Nog) niet beschikbaar
Gekozenen
Hieronder een overzicht van de gekozenen die werden geïnstalleerd op 8 juni 1937.
| fractie | naam Kamerlid |
|---|---|
| ARP | |
| CDU | |
| CHU | |
| CPN | |
| LSP | |
| NSB | |
| RKSP | |
| SDAP | |
| SGP | |
| VDB | |
Achtergrond verkiezingen
In 1937 werd het vierde kabinet-Colijn geformeerd. Dat was het laatste kabinet dat uitsluitend werd gevormd door de drie christelijke partijen (RKSP, ARP en CHU). De vier jaar ervoor hadden ook liberalen en vrijzinnig-democraten in het kabinet gezeten, maar met name de katholieken wilden terugkeer van de Coalitie, het samenwerkingsverband van de drie christelijke partijen. Colijn legde zich daar node bij neer. Na twee jaar viel het kabinet en kwam er een definitief einde aan de rechtse coalitie.
Meer over