functie(s) in de periode 1932-1945: kandidaat Tweede Kamer, politiek leider
Personalia
voornamen (roepnaam)
Anton Adriaan (Anton)
geboorteplaats en -datum
Werkendam, 11 mei 1894
overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 7 mei 1946 (voltrekking doodvonnis op de Waalsdorpervlakte)
Partij/stroming
partij(en)
- Liberale Staatspartij "de Vrijheidsbond"
- NSB (Nationaal-Socialistische Beweging), vanaf 14 december 1931
Hoofdfuncties/beroepen (4/5)
- ingenieur bij de Provinciale Waterstaat van Utrecht, van 1920 tot 1927
- hoofdingenieur Provinciale Waterstaat van Utrecht, van 1927 tot 1 mei 1934 (ontslag van het ambtenarenverbod voor NSB'ers)
- Algemeen Leider van de NSB, van 14 december 1931 tot 5 mei 1945
- "Leider van het Nederlandse Volk", van 13 december 1942 tot 5 mei 1945 (als zodanig uitgeroepen door Seyss-Inquart)
gevangenschap/internering
gevangenschap te Scheveningen, van 7 mei 1945 tot 7 mei 1946
U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.
Partijpolitieke functies
In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.
Nevenfuncties
- secretaris Nationaal Comité van Actie tegen het ontwerp-verdrag met België, van 1925 tot februari 1927
- lid Comité Verkeerstentoonstelling in de Jaarbeurs te Utrecht, juni 1929
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
Wetenswaardigheden
algemeen (5/12)
- Ondertekende in september 1940, samen met Rost van Tonnningen en Van Geelkerken (plaatsvervangend leider van NSB), een verklaring waarin hij het lot van Nederland in handen legde van Hitler en hij zich ter beschikking van hem stelde. Hij stemde in met oprichting van een Nederlandse SS.
- Legde op 12 december 1941 in Berlijn de eed van trouw af aan Hitler
- Werd door de Duitse bezetter en Hitler in december 1942 als leider van het Nederlandse Volk erkend. Dit werd bekendgemaakt tijdens de viering van het elfjarig bestaan van de NSB.
- Stelde in januari 1943 een Staatssecretarie in, met zgn. gemachtigden die de Duitse bezetters moesten adviseren.
- Werd na een proces op 27 en 28 november 1945 op 12 december 1945 door het Bijzonder Gerechtshof te 's-Gravenhage ter dood veroordeeld op grond van een poging Nederland onder vreemde heerschappij te brengen, een aanslag op de grondwettige regeringsvorm en hulpverlening aan de vijand. Dit vonnis werd op 20 maart 1946 door de Bijzondere Raad van Cassatie bevestigd.
uit de privésfeer
- Was gehuwd met een tante (een zuster van zijn moeder), die achttien jaar ouder was dan hij. Voor dit huwelijk tussen bloedverwanten was door de regering dispensatie verleend.
- Zijn vader was hoofd van een lagere school
niet-aanvaarde politieke functies
- lid Tweede Kamer, juni 1937 (bedankt)
U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.
Publicaties van/over
literatuur/documentatie (6/8)
- R. Havenaar, "Verrader voor het Vaderland" ('s-Gravenhage, 1978)
- J. Meyers, "Mussert, een politiek leven" (Amsterdam, 1984)
- T. Pollmann, "Van ingenieur tot Leider. Veertien jaar uit het tumulteuze bestaan van Anton Adriaan Mussert 1920-1934", in: Jaarboek Oud-Utrecht (200*), 101
- T. Pollmann, "Mussert & Co. De NSB-leider en zijn vertrouwelingen" (2012)
- A.A. de Jonge, "Mussert, Anton Adriaan (1894-1946)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 416
- F. Kok, "Van studievriend tot doodsvijand. Hoe de levens van Willem Schermerhorn en Anton Mussert elkaar kruisten", in: Jaarboek 2016, Historische Vereniging Delfia Batavorum
In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.
Familie/gezin
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
