De minister-president, ook wel premier genoemd, is voorzitter van de ministerraad. In die functie heeft de premier een sturende rol in het regeringsbeleid en wordt hij of zij soms het gezicht van de regering genoemd.
Tegenwoordig wordt als regel de lijsttrekker van de grootste partij premier, maar in het verleden was dat soms anders. In Nederland wordt de minister-president niet door het volk gekozen. Hieronder staan enkele wetenswaardigheden over de minister-president.
Inhoud
Lijsttrekker
Een premier is niet per definitie de lijsttrekker van een politiek partij, maar vaak was dat wel het geval. Lubbers is een voorbeeld van een premier die geen lijsttrekker was. In 1982 was Van Agt namelijk lijsttrekker van het CDA. Ook eerder waren lang niet alle premiers van tevoren lijsttrekker. Dat gold bijvoorbeeld voor De Quay, Marijnen, Cals en De Jong. Marijnen en De Jong waren minister voor zij premier werden; Cals was oud-minister en Tweede Kamerlid en De Quay was Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant.
Niet uit grootste partij
Als regel komt de minister-president uit de grootste partij, maar er zijn uitzonderingen. Die kwamen vóór 1970 vaker voor dan daarna. Na 1970 kwam de premier in 1971, 1977 en 1982 niet uit de grootste fractie en die partij (PvdA) bleef in al die jaren zelfs buiten de toen gevormde kabinetten. Daarna kwam dit nogmaals voor in 2024, toen het extraparlementaire kabinet gevormd door PVV, VVD, NSC en BBB geleid werd door de partijloze Dick Schoof.
Van 'buiten'
Het merendeel van de minister-presidenten was eerder Kamerlid of minister geweest. Na 1945 gold dat alleen niet voor Schermerhorn (1945). Hij was hoogleraar. De Quay (1959) had slechts geringe ervaring als minister in het oorlogskabinet-Gerbrandy, dat regeerde in een parlementloos tijdperk. Net als Schoof (2024) had ook Balkenende (2002) had geen ministeriële ervaring toen hij premier werd. Hij was wel Tweede Kamerlid.
Meer over