Dr. J.C. (Jan) Terlouw

foto Dr. J.C. (Jan) Terlouw
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Natuurkundige, jeugdboekenschrijver en D66-voorman; na Van Mierlo hét gezicht van D66. In 1971 Tweede Kamerlid en in 1973 fractievoorzitter. Wist in 1976 zijn partij te redden en vervolgens naar electoraal succes te leiden. Vicepremier en minister van Economische Zaken in het tweede kabinet-Van Agt. Botste toen vaak met zijn collega-minister Den Uyl en kwam zowel binnen als buiten zijn partij onder vuur te liggen. Werd in 1982 met tegenzin weer lijsttrekker, maar verdween na de voor D66 teleurstellende verkiezingen enige jaren van het politieke toneel. In 1991 de eerste D66-Commissaris van de Koningin en later nog vier jaar senator. Kalme, vriendelijke domineeszoon, die als de verpersoonlijking van 'het redelijke alternatief' (de slogan van zijn partij) bekendstond en door velen werd getypeerd als 'de ideale schoonzoon'.

D66
in de periode 1971-2003: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK, lid Eerste Kamer, minister, viceminister-president, Commissaris van de Koning(in), politiek leider

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Jan Cornelis (Jan)

geboorteplaats en -datum
Kamperveen (Ov.), 15 november 1931

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • D'66 (Democraten 1966), van januari 1967 tot 15 juni 1985 (partijnaam gewijzigd)
  • D66 (Democraten 66)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (9/12)

  • lid gemeenteraad van Utrecht, van 1 september 1970 tot 11 mei 1971
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 11 mei 1971 tot 11 september 1981
  • fractievoorzitter D'66 Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1 september 1973 tot 11 september 1981
  • minister van Economische Zaken en viceminister-president, van 11 september 1981 tot 4 november 1982
  • secretaris-generaal CEMT (Conferentie van Europese Ministers van Vervoer), van mei 1983 tot 1 november 1991
  • Commissaris van de Koningin in Gelderland, van 1 november 1991 tot 1 december 1996
  • bijzonder hoogleraar grootstedelijke problematiek (Wibautleerstoel), Universiteit van Amsterdam, van 1 januari 1997 tot 1 januari 1999
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 8 juni 1999 tot 10 juni 2003
  • bijzonder hoogleraar communicatie, Universiteit van Tilburg, van september 2003 tot september 2004 (Leonardo-leerstoel)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties

huidige
  • voorzitter PeGo (Platform energietransitie Gebouwde Omgeving), vanaf maart 2006

vorige (2/33)
  • lid bestuur Stichting "Trustee Achmea Hypotheekbank"
  • voorzitter Raad van Commissarissen "Aquanet"

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.


afgeleide functies, presidia etc. (2/8)
  • voorzitter bijzondere commissie voor het Structuurschema Landinrichting (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 7 april 1981 tot 11 september 1981
  • plaatsvervangend voorzitter vaste commissie voor Verkeer en Waterstaat (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 15 juni 1999 tot 10 juni 2003

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër (3/7)
  • Diende in 1973 samen met Meiny Epema-Brugman (PvdA) een initiatiefwetsvoorstel in over beperking van schadelijke verpakkingen. Dit voorstel werd ingetrokken, nadat de regering zelf een regeling had voorgesteld.
  • Was in de periode 1974-1976 woordvoerder van zijn fractie bij de discussie over de afsluiting van de Oosterschelde
  • Hield zich als Eerste Kamerlid bezig met defensie, verkeer en waterstaat, economische zaken, ontwikkelingssamenwerking en binnenlandse zaken

opvallend stemgedrag (0/1)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig) (3/4)
  • Koos er in 1982 voor om vast te houden aan een gentleman's agreement met de oliemaatschappijen Shell en Esso om hun extra aardgaswinsten (door hogere olieprijzen en de koers van de dollar) alleen te gebruiken voor versterking van de economische structuur en niet, zoals regeringspartij PvdA wilde, voor vermindering van het financieringstekort
  • Diende in 1982 samen met minister Van der Stee een wetsvoorstel in over vergroting van het staatsaandeel in de in Nederland en het Nederlandse deel van het continentaal plat geleden aardgasvelden. Dit moest geschieden door een heffing op de door onvoorziene omstandigheden toegenomen opbrengsten. Dit voorstel werd in 1984 ingetrokken. (17.503)
  • Besloot tot verdere overheidssteun aan de in nood verkerende scheepbouwbedrijven RSV (f 300 miljoen) en ADM (f 35 miljoen). Hij kreeg verder te maken met ernstige problemen bij vliegtuigfabriek Fokker en met de ondergang van het OGEM-concern. Dankzij overheidssteun konden twee werkmaatschappijen buiten het faillissement worden gehouden.

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 1982 de Wet tot oprichting van de Stichting maatschappelijke discussie energiebeleid (Stb. 561) tot stand. De Stichting moest, behalve het organiseren van de discussie, subsidies verstrekken voor studies en onderzoek. Na afloop van de brede maatschappelijke discussie (vooral over kernenergie) werd de Stichting ontbonden. (17.415)
  • Bracht in 1982 de Wet inzake de oprichting van de Maatschappij voor Industriële Projecten (Stb. 585) tot stand. Deze N.V. moet bedrijven ondersteunen bij het doen van investeringen in bijzondere projecten. Door deelneming van (institutionele) beleggers en van de staat in de maatschappij komen hiervoor middelen beschikbaar. De MIP moet ook bedrijven ondersteunen bij het vergaren van kennis. (17.418)

U ziet een selectie van activiteiten. In de uitgebreide versie is het gehele overzicht van activiteiten in te zien.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/5)
  • Werd als minister in een deel van de pers sterk bekritiseerd, omdat hij te veel de zijde van het CDA zou hebben gekozen en onvoldoende leiding gaf aan zijn departement. Deze kritiek was deels 'ingestoken' door PvdA-Kamerleden, onder wie Arie van der Hek.
  • Kwam in juli 1982 bij een ledenraadpleging over de kandidatenlijst als vierde uit de bus en trok zich vervolgens op het D66-congres van 17 juli terug als kandidaat-lijsttrekker. Nadat vanuit de partij hevige druk op hem was uitgeoefend, stelde hij zich alsnog kandidaat. Het congres koos hem vervolgens met tweederde van de stemmen tot lijsttrekker.
  • Liet in september 1982 de formatiebesprekingen over aan Brinkhorst, liet zich niet beëdigen als Kamerlid en trok zich na afloop van zijn ministerschap (voorlopig) terug uit de politiek.

uit de privésfeer
  • In het laatste oorlogsjaar (september 1944-mei 1945) werkte hij bij een boer
  • Zijn dochter Ashley is hoogleraar rechtsfilosofie in Nijmegen

anekdotes en citaten
  • Begon in 1972 een interpellatie over gaswinning in het duingebied bij Schoorl in het Frans, omdat de wet die daarop van toepassing was de Franstalige Mijnwet uit 1810 was

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/7)
  • "'Ik ben steeds bezig, ik tetter het alleen niet van de daken'", De Volkskrant, Het Vervolg, 20 februari 1982
  • Mark Chavannes, "Terlouw in de oppositie. Vindt u dat u het goed heeft gedaan? 'Ja, prima'", NRC Handelsblad, 13 maart 1982
  • Rob Heukels en Gijs van de Westelaken, "'Ik doe nu leuke dingen voor rechts, zou je kunnen zeggen'", Haagse Post, augustus 1982
  • "Ik denk er bijna nooit meer aan dat ik D66 ben'", De Volkskrant, 2 september 1991
  • J. Boerboom, "Jan Terlouw. Jeugdboekenheld op het Binnenhof" (2016)
  • Arjan Visser, "'Het mysterie wordt steeds mooier'", Trouw (rubriek 'Tien Geboden'), 29 december 2018

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.