Naar een nog sterker engagement van de EU voor Syrië, de vredesinspanningen van de EU versterken

De hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid en de Europese Commissie hebben vandaag hun goedkeuring gehecht aan een gezamenlijke mededeling met een vooruitziende EU-strategie voor Syrië.

De Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid hebben vandaag hun goedkeuring gehecht aan een gezamenlijke mededeling met een vooruitziende EU-strategie voor Syrië. In overeenstemming met de oproep van voorzitter Juncker in zijn State-of-the-Union-speech van september 2016, specificeert de mededeling de wijze waarop de Europese Unie een grotere rol kan spelen in een duurzame politieke oplossing in Syrië in de context van het bestaande door de VN overeengekomen kader.

Verder wordt gekeken naar de vraag hoe de EU verder steun kan verlenen aan de meer dan 13 miljoen personen in nood in Syrië, hoe zij kan bijdragen tot het vergroten van de weerbaarheid en stabiliteit in het land, hoe na een akkoord bijstand kan worden verleend voor de heropbouw en hoe de vrijwillige, veilige en waardige terugkeer van Syriërs naar Syrië kan worden begeleid, zodra een geloofwaardige politieke transitie is ingezet.

Hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter Federica Mogherini verklaarde: “De vandaag goedgekeurde gezamenlijke mededeling versterkt niet alleen onze huidige inzet en steun voor een politieke oplossing voor de oorlog als de enige manier om de vrede in Syrië te herstellen, maar herhaalt ook wat de Europese Unie kan doen in de fase na een akkoord wanneer de heropbouw kan beginnen. En er is nog veel meer wat de Europese Unie bereid is te doen, tezamen met de Verenigde Naties en de rest van de internationale gemeenschap. De Syriërs willen vrede, zij verdienen vrede, net als zij ook de mogelijkheid willen hebben om de toekomst van hun land zelf vorm te geven. Zij verdienen dit. We staan aan hun zijde ter ondersteuning van de toekomst van Syrië.”

Zoals uiteengezet in de gezamenlijke mededeling, gaat het engagement van de Europese Unie in Syrië verder dan de huidige steunverlening. Het gaat om een perspectief op de langere termijn ter ondersteuning van de strategische doelstellingen van de EU met betrekking tot Syrië. De bevolking van Syrië heeft recht op een land dat verenigd, democratisch, divers, inclusief en territoriaal één is. Een stabiel, sterk en veilig Syrië kan worden heropgebouwd, zodra een politieke regeling wordt bereikt overeenkomstig Resolutie 2254 van de VN-Veiligheidsraad en het Communiqué van Genève.

De gezamenlijke mededeling komt op een cruciaal moment voor Syrië nu het conflict zijn zesde jaar is ingegaan en de gesprekken in Genève onder de leiding van de VN zijn hervat, ondersteund door een in Astana overeengekomen mechanisme voor een staakt-het-vuren. In de mededeling wordt de directe steun van de Europese Unie voor het VN-proces bevestigd, onder meer via een lopende politieke dialoog met de regionale actoren in het kader van het regionale initiatief van de EU inzake de toekomst van Syrië, en via de lopende inspanningen om de politieke oppositie in Syrië en de maatschappelijke organisaties te versterken.

De Europese Unie zal het voortouw blijven nemen als eerste en belangrijkste donor van de internationale respons op een van de ergste humanitaire crises sinds de Tweede Wereldoorlog, waarvoor meer dan 9,4 miljard euro werd uitgetrokken sinds de aanvang van het conflict, door levensreddende humanitaire hulp en steun voor weerbaarheid te bieden aan de Syrische bevolking en de gastlanden in de buurt.

In de gezamenlijke mededeling wordt de huidige politieke, veiligheids- en humanitaire context in Syrië beschreven en een stand van zaken geboden van de EU-steun in respons op de Syrische crisis. Ook worden de risico's en bedreigingen geëvalueerd die, in geval van de voortzetting van de oorlog, de essentiële EU-belangen en de regionale en wereldwijde stabiliteit in gevaar kunnen brengen, en duidelijke doelstellingen vastgesteld voor het EU-beleid in verband met Syrië, onder meer:

• - 

  Een einde stellen aan de oorlog door een politiek overgangsproces waarover is onderhandeld door de partijen bij het conflict, met de steun van de speciale gezant van de VN voor Syrië en belangrijke internationale en regionale actoren.
• - 

  Een constructieve en inclusieve overgang in Syrië bevorderen door de politieke oppositie te helpen versterken, overeenkomstig Resolutie 2254 van de VN-Veiligheidsraad en het Communiqué van Genève.
• - 

  De democratie, de mensenrechten en de vrijheid van meningsuiting bevorderen door een versterking van Syrische maatschappelijke organisaties.
• - 

  Een proces van nationale verzoening bevorderen gebaseerd op inspanningen voor vredesopbouw en de bestrijding van gewelddadig extremisme en sektarisme, met inbegrip van een aanpak voor een overgangsjustitie die de verantwoording van oorlogsmisdaden moet omvatten.
• - 

  Het redden van levens door de humanitaire nood van de meest kwetsbare Syriërs met tijdige, doeltreffende, doelmatige en beginselvaste hulp aan te pakken.
• - 

  Versterking van de weerbaarheid van de Syrische bevolking, alsook van de instellingen en de Syrische maatschappij.

Als volgende stap worden in de mededeling duidelijke actielijnen vooropgesteld om deze doelstellingen ten uitvoer te brengen, in nauwe samenwerking met de regionale partners en internationale organisaties, en wordt voorgesteld de diplomatieke werkzaamheden en de planning na een akkoord voort te zetten, zodat de internationale steun beschikbaar en gecoördineerd is en doeltreffend kan worden ingezet zodra het passende ogenblik gekomen is.

Hoge vertegenwoordiger/vicevoorzitter Mogherini zal de gezamenlijke mededeling op 3 april op de Raad Buitenlandse Zaken aan de EU-ministers van Buitenlandse Zaken presenteren; zij zal tevens aan het Europees Parlement worden gepresenteerd. De mededeling zal ook dienen als belangrijke input voor de conferentie "Ondersteuning van de toekomst van Syrië en de regio”, die op 5 april 2017 in Brussel door de EU tezamen met de VN, Duitsland, Koeweit, Noorwegen, Qatar en het Verenigd Koninkrijk zal worden voorgezeten.

Achtergrond

In maart 2015 werd voor het laatst een strategie inzake Syrië van de Europese Unie goedgekeurd, als onderdeel van de regionale EU-strategie voor Syrië en Irak, alsook in het licht van de dreiging die uitgaat van IS/Da‘esh. De gezamenlijke mededeling omhelst de herziening van de aspecten over Syrië van de regionale strategie die voor het laatst in mei 2016 door de Raad is herzien en geactualiseerd.

In zijn State-of-the-Union-speech van 2016 verklaarde de voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker: „Ik dring vandaag aan op een Europese strategie voor Syrië. Zo kan Europa bijdragen tot de heropbouw van een vreedzame Syrische staat en een pluralistische, verdraagzame burgermaatschappij in Syrië.”

Meer informatie

Gezamenlijke mededeling aan het Europees Parlement en de Raad: Elementen voor een EU-strategie voor Syrië

Factsheet: De EU en de crisis in Syrië

IP/17/561