Nieuwe partijen in de Tweede Kamer

Wat zijn eigenlijk de kansen van een nieuwe partij op blijvend succes? De ouderenpartijen, die in 1994 ineens opkwamen, verdwenen immers al weer snel. En dat gold ook voor Leefbaar Nederland en de LPF. Er zijn echter zowel voorbeelden van partijen die zich wisten te handhaven, als van partijen die slechts eenmaal zetels behaalden bij verkiezingen. Succesvol was zeker D66, dat zich, weliswaar met wisselend succes, steeds heeft weten te handhaven en zelfs meermalen regeringspartij was.

Loont kabinetsdeelname?

Het is opvallend dat de regeringscoalitie haast altijd zetels verliest, waarbij overigens de tweede of kleinere partijen in een coalitie vaak harde klappen kregen. In 2017, 2023 en 2025 was het verlies zelfs dramatisch. In 2021 boekte het kabinet-Rutte III twee zetels winst als coalitie. Daarvoor konden sinds 1959 enkel het kabinet-Kok I in 1998 en het kabinet-Den Uyl in 1977 winst boeken als coalitie.

Kabinetscrisis 1981 en 1982

Op 12 mei 1982 kwam er een einde aan het acht maanden eerder gevormde tweede kabinet-Van Agt. De directe aanleiding van de kabinetscrisis was onenigheid over het financieel-economisch beleid. De coalitiepartijen wisten geen overeenstemming te bereiken over bezuinigingen en de financiering van het werkgelegenheidsbeleid. De PvdA-ministers stelden daarop hun portefeuilles ter beschikking.

Kabinetscrisis 1965: de omroepcrisis

Op 27 februari 1965 kwam er een voortijdig einde aan het in 1963 gevormde kabinet-Marijnen. De exacte geschilpunten bleven duister, maar duidelijk was wel dat de ministers in het kabinetsberaad geen overeenstemming hadden kunnen bereiken over het omroepbeleid. De vragen die daarbij speelden, waren: op grond van welke criteria moeten nieuwe omroeporganisaties worden toegelaten, en hoe moet het met reclame op de televisie.

Abonneer op