Het contraseign is de handtekening die een minister op een wet of besluit zet. Doordat naast de koning(in) een minister (of staatssecretaris) mede ondertekent, blijkt dat niet de koning(in) maar de minister verantwoordelijk is.

• gang van een wetsvoorstel

De Nederlandse kabinetten zijn in verschillende tijdvakken in te delen. De eerste kabinetten vanaf 1848 waren afwisselend liberaal, gematigd liberaal en conservatief. Thorbecke speelde een grote rol in deze periode; hij leidde drie kabinetten. In 1888 kwam er een eerste confessioneel kabinet en vanaf 1918 domineerden confessionele kabinetten. Het politieke landschap was toen sterk verzuild.

Na verkiezingen voor de Tweede Kamer of na val van een kabinet dient er een nieuw kabinet geformeerd te worden. Het doel van een formatie is om een kabinet te vormen dat samen beleid kan maken en kan rekenen op steun van een parlementaire meerderheid. In 2011 heeft de Tweede Kamer besloten om te pogen het formatieproces transparanter te maken. Dit deed ze door het benoemen van de (in)formateurs naar zich toe te trekken en dus niet langer aan het staatshoofd over te laten.

Er zijn allerlei organisatievormen waarmee de overheid taken kan (laten) uitvoeren die voortvloeien uit de behoefte aan waarborging van een publiek belang. Volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is er sprake van een publiek belang als de behartiging van een maatschappelijk belang anders (bijvoorbeeld spontaan via de markt) niet goed tot zijn recht komt.

Bestuurlijke vernieuwing is het aanbrengen van wijzigingen in de organisatiestructuur van de (rijks)overheid zodat die beter, efficiënter en krachtdadiger kan optreden. Bestuurlijke vernieuwingen worden vaak in een adem genoemd met staatkundige en/of staatsrechtelijke vernieuwingen, die niet alleen een efficiëntere overheid tot doel hebben maar die ook de democratie beter willen verankeren. Daarmee moet een mogelijke kloof tussen kiezer, gekozene en overheid kleiner worden.

Tweede Kamervoorzitter is een belangrijke functie, zowel vanwege het belang van een geordende gang van zaken in het parlement, meer in het bijzonder tijdens debatten, als vanwege de rol als vertegenwoordiger van de Kamer. Onder de voorzitters die de Tweede Kamer heeft gehad, zijn zowel bekende als minder bekende politici. Sommigen verwierven echter juist door dat voorzitterschap prestige. Welke andere bijzonderheden zijn er te melden?

Sinds 1917 kunnen vrouwen pas een rol in de Nederlandse politiek spelen, toen zij het grondwettelijke recht kregen om te worden gekozen. In 1918 was Suze Groeneweg de eerste vrouw in de Tweede Kamer. Het percentage vrouwen is sindsdien toegenomen, maar in het parlement is dit nog nooit 50% of meer geweest. In 2025 werd een recordaantal van 43,3% vrouwen in de Tweede Kamer verkozen.

Het hoogleraarschap is al lang een belangrijke rekruteringsbron voor het ministerschap. Een van onze eerste ministers (van onderwijs), J.H. van der Palm, was hoogleraar in Leiden, in de dichtkunst en welsprekendheid.

Vrouwen spelen pas in de recente geschiedenis een grotere rol in de nationale politiek van Nederland. Het heeft lang geduurd voordat er vrouwelijke lijsttrekkers waren en er is nog nooit een vrouwelijke premier geweest.

Als een kabinet of minister ontslag heeft gevraagd aan de koning(in), maar dit ontslag nog niet is verleend, noemen we dat demissionair. Het is na 1922 gebruikelijk dat een kabinet op de dag van de verkiezingen zijn ontslag aanbiedt, tenzij het dat eerder al had gedaan vanwege een kabinetscrisis.