Kabinet-Gerbrandy III (1945)

Dit kabinet trad vanaf 23 februari 1945 op en werd grotendeels gevormd door personen uit het bevrijde zuidelijke deel van Nederland. Tot de nieuwe bewindspersonen behoorden onder anderen Beel en De Quay. De koningin wenste een kabinet dat los stond van de politieke partijen en dat vernieuwingsgezind was.

Het derde kabinet-Gerbrandy kwam er nadat koningin Wilhelmina het vertrouwen in het merendeel van de ministers van het kabinet-Gerbrandy II had verloren. Dat kabinet bood 23 januari ontslag aan. Na een conflict waren eerder de sociaaldemocratische ministers opgestapt (Burger was aanvankelijk zelfs ontslagen). Gerbrandy kreeg 8 februari een opdracht tot reconstructie, nadat Van Kleffens een verzoek daartoe had geweigerd.

Na de bevrijding bood het kabinet (op 12 mei 1945) zijn ontslag aan, om de weg vrij te maken voor een nieuw kabinet. Dat kabinet, het kabinet-Schermerhorn-Drees, trad aan op 25 juni 1945.

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Data en feiten formatie

datum wat wie tot en met dagen
8 februari 1945 benoeming (in)formateur P.S. Gerbrandy 22 februari 1945 15
23 februari 1945 beëdiging nieuwe bewindslieden Koningin Wilhelmina 11 mei 1945 77
12 mei 1945 kabinet demissionair   24 juni 1945 44
25 juni 1945 ontslag verleend Koningin Wilhelmina    

2.

Samenstelling

Algemene Oorlogsvoering van het Koninkrijk
minister: Mr. P.S. Gerbrandy (arp)

Buitenlandse Zaken
minister: Mr. E.N. van Kleffens (partijloos)

Justitie
minister a.i.: Mr. P.S. Gerbrandy (arp)

Binnenlandse Zaken
minister: Dr. L.J.M. Beel (rksp)

Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
minister: G. Bolkestein (vdb)

Financiën
minister: Dr. G.W.M. Huysmans (rksp)

Oorlog
minister a.i.: J.M. de Booy (lib.-partijloos) (23 februari 1945 - 4 april 1945)
minister: Dr. J.E. de Quay (rksp) (4 april 1945 - 25 juni 1945)

Marine
minister: J.M. de Booy (lib.-partijloos)

Waterstaat
minister a.i.: Ir. F.C.M. Wijffels (rksp) (23 februari 1945 - 4 april 1945)
minister: Ir. Th.Ph. Tromp (lib.-partijloos) (4 april 1945 - 25 juni 1945)

Handel, Nijverheid en Landbouw
minister: J.H. Gispen (arp)

Scheepvaart en Visserij
minister: J.M. de Booy (lib.-partijloos)

Sociale Zaken
minister: Ir. F.C.M. Wijffels (rksp)

Overzeese Gebiedsdelen
minister: Dr. J.I.J.M. Schmutzer (rksp)

Zonder portefeuille
minister voor Buitenlandse Zaken: Mr. E.F.M.J. baron Michiels van Verduynen (lib.-partijloos)

3.

Bijzonderheden

Het kabinet regeerde aanvankelijk nog vanuit Londen, maar enkele ministers, onder wie Beel, verbleven al enige tijd in het bevrijde Nederland (in Oisterwijk). Een belangrijk deel van de bestuurstaken in het bevrijde deel van Nederland werd onder verantwoordelijkheid van de minister van Oorlog uitgeoefend door het Militair Gezag, onder leiding van generaal Kruls.

Minister Beel kwam met een Tijdelijke regeling voor de gemeentelijke en provinciale besturen na de oorlog. Er kwamen nood-gemeenteraden, die door een apart plaatselijk kiescollege moesten worden benoemd.

Op 5 mei 1945 was geheel Nederland bevrijd. Het kabinet beschouwde daarmee zijn taak als beëindigd. Het diende, een week daarna, zijn ontslag in.


Bent u als journalist of wetenschapper op zoek naar statistische gegevens over personen uit het biografisch archief, bijvoorbeeld gemiddelde leeftijd, ervaring, herkomst, beroep, m/v of zittingsduur? De redactie van PDC kan deze gegevens onder voorwaarden beschikbaar stellen voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.