Z.M. koning Willem III

Z.M. koning Willem III

Vorst in de tweede helft van de negentiende eeuw. Volgde in 1849 zijn vader pas na enige aarzeling op, omdat hij weinig ingenomen was met de nieuwe liberale Grondwet. Trachtte aanvankelijk zijn macht enigszins te herwinnen en behield nog enige jaren invloed op ministersbenoemingten. Ging soms in tegen zijn ministers, bijvoorbeeld in 1853 (Aprilbeweging). Had lange tijd ook een afkeer van Thorbecke. Verloor later steeds meer interesse in de politiek. Kreeg bovendien te maken met privé-affaires, met conflicten met zijn zoons en met gezondheidsproblemen. Berucht vanwege zijn wispelturigheid en barse uitvallen tegen onder anderen ministers. Trouwde op hoge leeftijd met de veel jongere Duitse prinses Emma, die hem een opvolgster, Wilhelmina, schonk.

functie(s) in de periode 1849-1890: lid Raad van State, staatshoofd

Inhoud

  1. Personalia
  2. Hoofdfuncties/beroepen (5/8)
  3. Nevenfuncties (4/8)
  4. Wetenswaardigheden
  5. Publicaties van/over
  6. Familie/gezin

Personalia

wijziging in naam en/of titulatuur

  • Z.K.H. prins Willem
  • Z.K.H. de prins van Oranje, van 7 oktober 1840 tot 17 maart 1849

geboorteplaats en -datum

Brussel, 19 februari 1817

overlijdensplaats en -datum

Apeldoorn, 23 november 1890

plaats en datum bijzetting

Delft, 4 december 1890

Hoofdfuncties/beroepen (5/8)

  • vermoedelijk troonopvolger, van 7 oktober 1840 tot 17 maart 1849
  • van rechtswege lid Raad van State, van 7 oktober 1840 tot 17 maart 1849
  • koning der Nederlanden, groothertog van Luxemburg, van 17 maart 1849 tot 23 november 1890 (inhuldiging vond plaats 12 mei 1849)
  • buiten staat te regeren, van 3 april 1889 tot 2 mei 1889
  • buiten staat te regeren, van 29 oktober 1890 tot 23 november 1890

officiersrangen

luitenant-generaal der infanterie

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

Nevenfuncties (4/8)

  • voorzitter Kroonraad, vanaf 17 maart 1849 (vergadering van koning en ministers; kwam slechts sporarisch bijeen)
  • voorzitter Raad van State, van 17 maart 1849 tot 23 november 1890 (alleen formeel)
  • opperbevelhebber Grote Staf van het Leger, van 17 maart 1849 tot 23 november 1890
  • kolonel-eigenaar Oostenrijkse infanterie, nr. 63, vanaf 1860

comités van aanbeveling, erefuncties etc. (4/21)

  • beschermheer Koninklijke Natuurkundige Vereeniging in Nederlandsch-Indië
  • beschermheer Indisch Landbouwgenootschap
  • beschermheer Vereeniging tot voorbereidend onderrigt aan kinderen in Nederlandsch-Indië
  • beschermheer Koninklijk Nederlandsch Zangersverbond

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

Wetenswaardigheden

algemeen (5/26)

  • De Belgische koning bracht van 17 tot en met 20 oktober 1883 een staatsbezoek aan Nederland. Bracht in mei 1884 met koningin Emma in Spa een officieel (tegen)bezoek aan koning Leopold II en diens echtgenote. Dit was zijn enige officiële staatsbezoek.
  • Gaf in 1888 schriftelijk aan Mackay de opdracht tot kabinetsformatie en had verder ook geen contact met de formateur
  • Was in mei en september 1888, september 1889 en september 1890 vanwege ziekte verhinderd de troonrede uit te spreken
  • Tijdens zijn ziekte in april/mei 1889 werd zijn gezag waargenomen door de Raad van State
  • Tijdens zijn ziekte in oktober/november 1890 trad koningin Emma als regentes op

uit de privésfeer (5/10)

  • Leefde sinds december 1855 'gescheiden van tafel en bed' van zijn echtgenote
  • Weigerde tussen 1874 en 1879 toestemming aan zijn oudste zoon Willem om te trouwen met jkvr. Anna Mathilde (Mattie) van Limburg Stirum. De kroonprins vestigde zich daarop in Parijs en overleed aldaar op 11 juni 1879 op 39-jarige leeftijd.
  • Kwam in 1875 tijdens een vakantie in Zwitserland in aanraking met de politie vanwege exhibitionisme en werd veroordeeld tot een geldboete
  • Zag in september 1877 (drie maanden na het overlijden van zijn echtgenote) onder druk van het kabinet-Van Lynden van Sandenburg af van een huwelijk met de actrice Mlle d'Ambres
  • Zijn derde zoon, Alexander, overleed op 21 juni 1884 in Den Haag op 33-jarige leeftijd

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen

  • "De waterheld van het Loo" (spotnaam)
  • "Koning Gorilla" (spotnaam)

predicaten/adellijke titels

  • prins van Oranje-Nassau, van 7 oktober 1840 tot 17 maart 1849
  • groothertog van Luxemburg, van 17 maart 1849 tot 23 november 1890
  • hertog van Limburg, van 17 maart 1849 tot 15 mei 1866

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie

  • C.W. de Vries, "Overgrootvader Koning Willem III" (Amsterdam, 1951)
  • P. van 't Veer, "Maar majesteit! Koning Willem III en zijn tijd. De geheime dagboeken van minister A.W.P. Weitzel" (Amsterdam, 1968)
  • C.A. Tamse, "Koning Willem III, Emma en Sophie", in: C.A. Tamse (red.), "Nassau en Oranje in de Nederlandse geschiedenis" (Utrecht, 1996)
  • Dik van der Meulen, "Koning Willem III 1817-1890" (2013)
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel I, 1570

Biografisch Woordenboek(en)

biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Bent u als journalist of wetenschapper op zoek naar statistische gegevens over personen uit het biografisch archief, bijvoorbeeld gemiddelde leeftijd, ervaring, herkomst, beroep, m/v of zittingsduur? De redactie van PDC kan deze gegevens onder voorwaarden beschikbaar stellen voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.