Mr. R.J. Schimmelpenninck

R.J. Schimmelpenninck

Telg uit een adellijke Gelders-Overijsselse familie die al als student actief was in de patriottenbeweging. Advocaat in Amsterdam. Kwam na de omwenteling van 1795 in het voorlopige stadsbestuur. Behoorde als lid van de Nationale Vergadering tot de gematigde unitarissen. Werd in 1798 Bataafs ambassadeur in Parijs en speelde een belangrijke rol bij het verdedigen van de Nederlandse belangen. In 1802 gezant in Londen, maar later teruggekeerd in Parijs. Nam op verzoek van Napoleon in 1805 als raadpensionaris de regering over van het Staatsbewind. Na een jaar vervangen door koning Louis Napoleon. Tijdens de inlijving was hij senator in Parijs. Als Eerste Kamerlid onder Willem I voerde hij oppositie tegen enkele financiële voorstellen. Trad terug uit het openbare leven vanwege een oogaandoening.

onafhankelijk ten tijde van Willem II
functie(s) in de periode 1796-1820: lid Eerste Nationale Vergadering, raadpensionaris, lid Eerste Kamer

Inhoud

  1. Personalia
  2. Partij/stroming
  3. Hoofdfuncties/beroepen (5/15)
  4. Nevenfuncties
  5. Opleiding
  6. Wetenswaardigheden
  7. Publicaties van/over
  8. Familie/gezin

Personalia

voornamen (roepnaam)

Rutger Jan

geboorteplaats en -datum

Deventer, 31 oktober 1761

overlijdensplaats en -datum

Amsterdam, 15 februari 1825

Partij/stroming

stroming(en)

  • Moderaat (in de Nationale Vergadering)
  • gematigd unitariër

Hoofdfuncties/beroepen (5/15)

  • provisioneel raadpensionaris Bataafsche Gemeenebest, van 29 april 1805 tot 15 mei 1805
  • raadpensionaris Bataafsche Gemeenebest, van 15 mei 1805 tot 4 juni 1806
  • ambteloos, vanaf juni 1806
  • lid Keizerlijke Senaat te Parijs, van 30 december 1811 tot november 1813
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 21 september 1815 tot 15 februari 1825

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

Nevenfuncties

  • bestuurslid geheim genootschap Comité Revolutionair, vanaf 2 januari 1795
  • Grootthesaurier Orde van de Drie Gulden Vliezen, 15 augustus 1809

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

Wetenswaardigheden

algemeen

  • Speelde een diplomatieke glansrol als bemiddelaar tijdens de Brits-Franse vredesonderhandelingen van Amiens (1802). Het concept-tractaat werd in zijn huurwoning getekend. Aan zijn inspanning dankte de Bataafse Republiek het behoud van het merendeel van de overzeese bezittingen (alleen Cyprus ging verloren).
  • Kreeg in september 1804 van de Napoleon de opdracht om een historisch overzicht van de constitutionele geschiedenis na 1795 op te stellen en om aan te geven wie de geschikte personen waren om te regeren. In zijn verslag pleitte hij voor terugkeer van een stabiele, aristocratische regering op basis van de principes van Montesquieu. Hoewel de leden van het Staatsbewind iemand van adel prefereerden benoemde de keizer hem in februari 1805 tot raadpensionaris van het Bataafse Gemenebest. Schimmelpenninck ontwierp in opdracht van de keizer ook een nieuwe Grondwet (Staatsregeling).
  • Werd op 10 mei 1805 in Den Haag ingehuldigd als raadpensionaris van de Bataafse Republiek

uit de privésfeer

  • Zijn echtgenote was een dochter uit een rijke Amsterdamse koopmansfamilie. Zijn schoonvader was notaris en een leidende figuur onder de patriotten.
  • Als Bataafs diplomaat in Parijs werd hij door Napoleon afwisselend geschoffeerd en hoog geacht; in 1803 gaf Napoleon hem een span van vier Spanse paarden en een galakoets cadeau
  • Stond in zijn periode te Parijs op zeer goede voet met Napoleons broer Joseph, met wie hij vaak ging jagen
  • Zijn vader was wijnkoper
  • Had een ooogziekte, waardoor hij later nagenoeg blind was

niet-aanvaarde politieke functies

  • lid Tweede Nationale Vergadering, augustus 1797
  • lid Staatsbewind, juli 1801

predicaten/adellijke titels

  • ridder, 1 januari 1807
  • comte de l'Empire, 10 april 1811

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/11)

  • L. Plemp van Duiveland, "Schimmelpenninck 1761-1825: levensverhaal en tijdsbeeld" (1971)
  • T. de Vries, "Rutger Jan Schimmelpenninck: republikein zonder republiek", (Nijmegen, 1e druk 1941, 3e druk 1979)
  • E. Hagen, "President van Nederland. Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825)" (2012)
  • J.Th.J. van den Berg, "Rutger Jan Schimmelpenninck. Protoliberaal", in: F. de Beaufort, J.Th.J. van den Berg en P.C.G. van Schie, "Eigenzinnige Liberalen" (2014), 15
  • A.J. van der Aa, Biographisch Woordenboek der Nederlanden, deel X, 106
  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel IV, 1225

Biografisch Woordenboek(en)

biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

publicaties over en van letterkundigen

biografie

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

Bent u als journalist of wetenschapper op zoek naar statistische gegevens over personen uit het biografisch archief, bijvoorbeeld gemiddelde leeftijd, ervaring, herkomst, beroep, m/v of zittingsduur? De redactie van PDC kan deze gegevens onder voorwaarden beschikbaar stellen voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.