Liberale Unie, liberaal
functie(s) in de periode 1905-1920: lid Eerste Kamer, minister
Personalia
voornamen (roepnaam)
Hendrik Pieter (Henri)
geboorteplaats en -datum
Zwolle, 17 juni 1845
overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 15 oktober 1920
Partij/stroming
partij(en)
Liberale Unie
Hoofdfuncties/beroepen (6/10)
- gedetacheerd als ambtenaar, ministerie van Oorlog, van 1883 tot 1888
- directeur Hogere Krijgsschool te 's-Gravenhage, van 1 juni 1897 tot 1 december 1900
- commandant, eerste regiment infanterie te Assen, van 1 december 1900 tot 16 juli 1902
- sous-chef Generale Staf, van 16 juli 1902 tot 17 augustus 1905
- minister van Oorlog, van 17 augustus 1905 tot 8 april 1907
- lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 10 mei 1907 tot 15 oktober 1920 (voor Noord-Holland)
officiersrangen (4/8)
- luitenant-kolonel, van 1 december 1896 tot 15 november 1900
- kolonel, van 15 november 1900 tot 1 mei 1903
- generaal-majoor, van 1 mei 1903 tot 1 september 1910
- luitenant-generaal b.d., vanaf 1 september 1910 (titulair)
U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.
Nevenfuncties
afgeleide functies, presidia etc.
- lid Gemengde Commissie voor de Stenographie (namens de Eerste Kamer), van 8 februari 1912 tot 15 oktober 1920
- lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van december 1913 tot mei 1914
- lid Centrale Afdeling (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van juli 1915 tot september 1915
- voorzitter Commissie voor de Verzoekschriften (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van september 1915 tot september 1916
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
Activiteiten
als parlementariër
- Sprak als Eerste Kamerlid vooral over militaire en koloniale aangelegenheden en verder onder andere bij het wetsvoorstel inzake afsluiting van de Zuiderzee
opvallend stemgedrag
- Stemde in 1912 tegen de ontwerp-Radenwet, -Ziektewet en -Invaliditeitswet van Talma
Wetenswaardigheden
algemeen
- "Overleefde" op 21 december 1906 de zogenaamde "Nacht van Staal". Met name zijn voorstel om het zgn. "blijvende gedeelte" (het deel van het leger dat gedurende de winter onder de wapenen bleef) af te schaffen, stuitte op grote bezwaren. Na twee toezeggingen in een tumultueuze vergadering stemde de meerderheid van de rechterzijde alsnog vóór de begroting, die toen met 60 tegen 38 stemmen werd aangenomen. Zijn begroting werd echter op 9 februari 1907 in de Eerste Kamer wel verworpen (27 tegen 17 stemmen), waarna het kabinet, dat zich achter de minister schaarde, zijn ontslag aanbod.
- Hij was het enige kabinetslid dat na de crisis van 1907 niet terugkeerde. Op 20 maart 1907 kozen de Staten van Noord-Holland hem tot Eerste Kamerlid als opvolger van de overleden H.F. Bultman.
uit de privésfeer
- Zijn moeder overleed op 21 april 1855; zijn vader hertrouwde in 1857 met een zus van zijn moeder
- Zijn oudste broer van generaal in het Nederlands-Indische leger, een jongere broer kolonel
anekdotes en citaten
- Na zijn eerste optreden in de Tweede Kamer zei het SDAP-Kamerlid P.L. Tak over hem: "Deze minister heeft veel aanleg voor oud-minister".
- Omschreef als liberaal Eerste Kamerlid het kabinet-Heemskerk eens als 'schuin-rechts'. Aan minister Heemskerk die meende dat daarmee iets als 'schuinmarcheerders' werd bedoeld, legde hij uit dat 'schuin-rechts' een militaire term was, die aangeeft dat iets naar rechts moet worden gemarcheerd. Daarop liet hij in de vergadering van de Eerste Kamer uit volle borst dit commando klinken.
verkiezingen
- Versloeg in 1907 bij een tussentijdse verkiezing van een Eerste Kamerlid in Provinciale Staten van Noord-Holland met 46 tegen 18 stemmen H.W. van Marle (arp)
- Werd in 1913 bij de periodieke verkiezing van Eerste Kamerleden in Provinciale Staten van Noord-Holland met 37 van de 74 stemmen herkozen. Versloeg J.Th. de Visser (chu) en Th. Stoop (sdap) die respectievelijk 19 en 12 stemmen kregen.
- Werd in 1919 bij de periodieke verkiezing van Eerste Kamerleden in Provinciale Staten van Noord-Holland met 36 van de 76 stemmen herkozen
Publicaties van/over
literatuur/documentatie
- W. Slagter, "Staal, Hendrik Peter (1845-1920)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 474
- Onze Afgevaardigden, 1909 en 1913
- Ned. Patriciaat, 1946
Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
Familie/gezin
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
