Dr. G.J. (Gerrit-Jan) van Heuven Goedhart

foto Dr. G.J. (Gerrit-Jan) van Heuven Goedhart
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Ambitieuze domineeszoon, die al als 29-jarige hoofdredacteur werd van De Telegraaf. Werd echter in 1933 ontslagen, omdat hij niet wilde melden dat Hitler een groot staatsman was. Maakte daarna als hoofdredacteur van het Utrechts Nieuwsblad door zijn opstelling jegens Nazi-Duitsland een gezaghebbende krant. Leider van het illegale Parool en Engelandvaarder. Aan het einde van de oorlog in Londen minister van Justitie in het tweede kabinet-Gerbrandy. Vanaf 1945 hoofdredacteur Het Parool, vier jaar Eerste Kamerlid voor de PvdA en Hoge Commissaris der Vluchtelingen. Verwierf in die laatste functie internationaal aanzien; de organisatie kreeg de VN-vredesprijs.

PvdA, partijloos
in de periode 1944-1951: lid Eerste Kamer, minister

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Gerrit Jan (Gerrit-Jan)

geboorteplaats en -datum
Bussum, 19 maart 1901

overlijdensplaats en -datum
Genève, 8 juli 1956

2.

Partij/stroming

partij(en)
PvdA (Partij van de Arbeid)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (6/11)

  • medewerker illegaal blad "Het Parool", van 1941 tot 1942
  • hoofdredacteur illegaal blad "Het Parool", van 1942 tot 1944
  • minister van Justitie, van 12 juli 1944 tot 23 februari 1945
  • hoofdredacteur dagblad "Het Parool", van 1 september 1945 tot 1 januari 1951
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 22 oktober 1947 tot 1 januari 1951
  • Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen te Genève, van 1 januari 1951 tot 8 juli 1956 (in 1954 ontving zijn bureau de Nobelprijs voor de Vrede)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties (2/3)

  • voorzitter Staatscommissie over de coördinatie van de overheidsvoorlichting, van 1946 tot januari 1947 (in januari 1947 besloot het kabinet een 'regeringsadviseur van het voorlichtingsbeleid' aan te stellen)
  • voorzitter Nederlandse delegatie naar Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, van 1949 tot 1950

afgeleide functies, presidia etc.
secretaris van de ministerraad (kabinet-Gerbrandy II), van 1 september 1944 tot 23 februari 1945

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als parlementariër
  • Hield zich in de Eerste Kamer vooral bezig met buitenlandse zaken, justitie en defensie

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Vaardigde in september 1944 het Besluit Bezettingsmaatregelen (Stb. E 93) uit over door de Duitsers genomen maatregelen, die a) geheel vervielen, b) buiten werking werden gesteld en c) voorlopig gehandhaafd bleven
  • Vaardigde in september 1944 het Besluit Herstel Rechtsverkeer (Stb. E 100) uit
  • Vaardigde in oktober 1944 het Besluit Berechting Economische Delicten (Stb. E 135) uit

7.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/9)
  • Eén van de ministers-kwartiermakers die in november 1944 naar het bevrijde Zuid-Nederland gingen
  • Vroeg op 15 januari 1945 ontslag als minister, omdat hij het regeringsbeleid 'ontkracht' achtte. Daarbij speelde zowel de positie van Kruls (Militair Gezag) als de moeizame verhouding met procureur-generaal Speyart van Woerden op het gebied van arrestaties een belangrijke rol. Tevens was zijn verstandhouding met de koningin verstoord, onder meer omdat zij weigerde het ontwerp-besluit Noodparlement te bekrachtigen.
  • Stond als voorzitter van een staatscommissie over overheidsvoorlichting aan de wieg van oprichting van de Rijksvoorlichtingsdienst

uit de privésfeer
  • Zijn moeder overleed in 1919. Zijn vader hertrouwde later.
  • Zijn tweede echtgenote was een Noorse

verkiezingen
  • Was in 1946 kandidaat in en werd in 1948 gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
  • De Graaf (schuilnaam in het verzet)
  • Blake (schuilnaam tijdens zijn tocht naar Londen)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • S. Carmiggelt, J. Winkler (red.), "Gerrit Jan van Heuven Goedhart: Bijdragen tot een biografie" (1959)
  • C. van Os, "Gerrit Jan van Heuven Goedhart 1901-1956" (1998)
  • J.M.H.J. Hemels, "Goedhart, Gerrit Jan (1901-1956)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel III, 203
  • J. Corduwener, "Riemen om de kin! Biografie van mr.dr. Gerrit Jan van Heuven Goedhart" (2011)
  • L. de Jong, "Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog", deel IX (tweede helft)
  • Winkler Prins jaarboek 1957

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.