Mr. G.K. graaf van Hogendorp

Gematigde Rotterdamse orangist en liberaal. Grondlegger van het Nederlandse staatsbestel. Ontwierp in de Bataafs-Franse Tijd een Grondwet. Die 'Schetsen' vormden de basis voor de Grondwet van 1814. Was zelf voorzitter van de Grondwetscommissies in 1813/1814 en 1815. Vormde in december 1813 met Van der Duyn van Maasdam het Voorlopig Bewind en maakte de weg vrij voor Soeverein Vorst (later koning) Willem I. Kwam later evenwel met die koning in conflict, waarbij hem zelfs de titel 'minister van staat' werd ontnomen. Origineel denker met een scherp verstand die zijn gedachten steeds aan papier toevertrouwde. Tamelijk ijdel.

orangist, regeringsgezinden ten tijde van Willem I, financiële oppositie
functie(s) in de periode 1814-1825: lid Algemeen Bestuur, lid Staten-Generaal, voorzitter Staten-Generaal, lid Tweede Kamer, minister, lid Raad van State, vicepresident Raad van State, voorzitter Grondwetscommissie 1813-1814, voorzitter Grondwetscommissie 1815

Inhoud

1. Personalia
2. Partij/stroming
3. Hoofdfuncties/beroepen (7/16)
4. Nevenfuncties
5. Opleiding
6. Activiteiten
7. Wetenswaardigheden
8. Publicaties van/over
9. Familie/gezin

Personalia

voornamen (roepnaam)

Gijsbert Karel

geboorteplaats en -datum

Rotterdam, 27 oktober 1762

overlijdensplaats en -datum

's-Gravenhage, 5 augustus 1834

Partij/stroming

stroming(en)

orangist

Hoofdfuncties/beroepen (7/16)

• secretaris van staat voor Buitenlandse Zaken, van 7 december 1813 tot 6 april 1814 (aanvankelijk nam Van der Duyn van Maasdam waar voor hem)
• vicepresident Raad van State, van 12 april 1814 tot 7 november 1816 (benoemd bij S.B. van 6 april 1814)
• voorzitter Grondwetscommissie, van 22 april 1815 tot 13 juli 1815
• lid Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden, van 2 mei 1814 tot 1 september 1815 (voor Holland)
• voorzitter Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden, van 8 november 1814 tot 1 september 1815 (na januari 1815 veelal afwezig vanwege podagra)
• lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 oktober 1815 tot 17 oktober 1825 (voor Holland)
• minister (van staat), van 7 november 1816 tot 22 mei 1819 (mocht de kabinetsraden bijwonen)

ambtstitel

• minister van staat, van 20 september 1815 tot 22 mei 1819

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

Nevenfuncties

lid Ridderschap van Holland, vanaf 1814

afgeleide functies, presidia etc.

• lid commissie van eenentwintig voor de ontwerp-Grondwet (Staten-Generaal), van 9 augustus 1815 tot 14 augustus 1815
• voorzitter één van de afdelingen (Tweede Kamer der Staten-Generaal) (regelmatig)

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

Activiteiten

als parlementariër

• Stemde in 1817 en 1819 tegen de ontwerp-Wet op de middelen
• Bestreed in 1818 als enige Noord-Nederlands lid de Blanketwet (straffen op overtreding van algemene maatregelen van bestuur)
• Stemde in 1818 tegen diverse accijnsverhogingen
• Behoorde in 1819 tot de vier Noord-Nederlandse leden die tegen de ontwerp-tienjarige begroting voor 1820-1830 stemden
• Had een belangrijk aandeel in de verwerping in 1822 van een wetsvoorstel tot dekking van een groot aantal tekorten, bouw van defensiewerken en voltooiing van water- en landwegen en tot bouw van een paleis in Brussel voor de Prins van Oranje

Wetenswaardigheden

algemeen (5/11)

• Keerde zich in 1819 tegen het voorgestelde belastingstelsel
• In 1819 poogde Willem I via Gouverneur Van der Duyn van Maasdam herverkiezing van Van Hogendorp als Tweede Kamerlid te blokkeren. Van der Duyn van Maasdam weigerde echter hieraan mee te werken.
• De titel 'minister van staat' werd hem in 1819 ontnomen vanwege zijn kritiek op het (financiële) beleid van de koning
• Verliet in 1825 teleurgesteld de Tweede Kamer
• Was in 1830 voorstander van invoering van 'ministeriële verantwoordelijkheid'

uit de privésfeer

• In Rotterdam staat bij het beursgebouw een standbeeld van hem dat in 1867 werd vervaardigd door prof. J. Geefs. Het standbeeld stond oorspronkelijk in de Schielandstuin en later bij Museum Boymans-van Beuningen. Tussen 1946 en 1961 stond het weer in de Schielandstuin.
• Zijn vader behoorde tot de Rotterdamse regentenklasse

niet-aanvaarde politieke functies

• lid Eerste Kamer, 1816 (geweigerd)
• lid Eerste Kamer, 1817 (geweigerd)

predicaten/adellijke titels

• jonkheer, 28 augustus 1814
• graaf, 20 september 1815

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/22)

• J. Haak, "Het nationaal besef bij G.K. van Hogendorp", TvG LXXIX (1966), 407-417
• H. van der Hoeven, "G.K. van Hogendorp. Conservatief of liberaal?" (dissertatie, 1976)
• P.Ch.H. Overmeer, "De economische denkbeelden van Gijsbert Karel van Hogendorp (1762-1834)", (dissertatie, 1982)
• "Mr. Gijsbert Karel graaf van Hogendorp (1762-1834). Stadspensionaris en staatsman", in: G.Ch. Kok, "Rotterdamse juristen uit vijf eeuwen" (2009), 65
• D. Slijkerman, "De wonderjaren van Van Hogendorp. Gijsbert Karel van Hogendorp, wegbereider van Nederland" (2013)
• Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel II, 587

archivalia

"Brieven en Gedenkschriften van Gijsbert Karel van Hogendorp" (1866-1903, 7 delen)

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.