Prof.Mr. E.C.M. (Erik) Jurgens

foto Prof.Mr. E.C.M. (Erik) Jurgens
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Erudiete telg uit katholieke Unileverfamilie. Aanvankelijk actief op de linkervleugel van de KVP in Amsterdam en in 1968 medeoprichter van de PPR, voor welke partij hij in 1972-1975 Tweede Kamerlid was. Vanaf 1975 tien jaar voorzitter van de NOS en vervolgens hoogleraar staatsrecht en parlementsrecht. Stapte later over naar de PvdA en werd ook voor die partij Tweede Kamerlid en vervolgens een vooraanstaand lid (en ondervoorzitter) van de Eerste Kamer. Hoffelijke politicus die betrokken was bij uiteenlopende culturele en maatschappelijke activiteiten. Gezaghebbend woordvoerder staatsrecht, mediarecht en Europese samenwerking en als lid van de parlementaire vergadering van de Raad van Europa actief verdediger van burgerlijke vrijheden. Bediende zich in debatten graag van Latijnse zegswijzen.

PPR, PvdA
functie(s) in de periode 1972-2007: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Erik Constant Maria (Erik)

geboorteplaats en -datum
Altona (Duitsland), 24 november 1935

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • KVP (Katholieke Volkspartij), van 1961 tot maart 1968 (behoorde tot de zgn. christen-radikalen)
  • PPR (Politieke Partij Radikalen), van juli 1968 tot 9 februari 1982
  • PvdA (Partij van de Arbeid), vanaf 9 februari 1986

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • universitair docent juridische faculteit, (Gemeentelijke) Universiteit van Amsterdam, van 1 september 1960 tot 1961
  • adjunct-referendaris ministerie van Buitenlandse Zaken, van 1 september 1961 tot 1 september 1963
  • trainee Unilever in Nederland en Duitsland, van 1 september 1963 tot 1 september 1965
  • wetenschappelijk (hoofd)medewerker staatsrecht, Universiteit van Amsterdam, van 1 september 1965 tot 7 december 1972
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 december 1972 tot 23 september 1975
  • voorzitter NOS (Nederlandse Omroep Stichting), van 1 september 1975 tot 29 mei 1985
  • ambteloos, van 1985 tot 1986
  • bijzonder hoogleraar mediarecht, Rijksuniversiteit Limburg te Maastricht, van september 1986 tot 1991
  • deeltijd-hoogleraar staats- en bestuursrecht, Vrije Universiteit te Amsterdam, van 1 januari 1987 tot 1 januari 1999
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1 februari 1990 tot 17 mei 1994
  • bijzonder hoogleraar recht van het parlementair stelsel, Rijksuniversiteit Limburg te Maastricht, van december 1991 tot november 2000
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 13 juni 1995 tot 12 juni 2007

4.

Partijpolitieke functies

vorige
  • lid hoofdbestuur KVP, van 1967 tot 1968
  • vicevoorzitter politieke partij 'Radicalen' i.o., van 1 maart 1968 tot 27 april 1968
  • waarnemend voorzitter PPR, van 1 juli 1968 tot 5 oktober 1968
  • voorzitter PPR, van 5 oktober 1968 tot 13 juni 1970
  • lid commissie-Mansholt (PvdA/D'66/PPR) over 'Grenzen aan de groei', van januari 1972 tot 6 maart 1972
  • voorzitter wetenschappelijke stichting PPR, van 1970 tot 1972
  • lid redactiecommissie "Keerpunt 72"
  • fractiepenningmeester PPR Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 30 november 1972 tot 28 mei 1973
  • fractiesecretaris PPR Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 28 mei 1973 tot 27 juni 1974
  • voorzitter wetenschappelijke stichting PPR, van 1975 tot 1978

lijsttrekkerschappen
  • lijsttrekker PPR gemeenteraadsverkiezingen in Amsterdam, 1970

5.

Nevenfuncties

huidige
  • voorzitter Stichting Kasteelruïne Bleijenbeek, vanaf 2009

vorige (20/29)
  • lid Mediaraad, van februari 1988 tot 1990
  • lid Raad voor de Journalistiek, van 1988 tot 1999
  • voorzitter jury AKO-literatuurprijs 1989, van september 1989 tot mei 1989
  • lid bestuur Etty Hillesum Stichting te Amsterdam
  • lid redactie tijdschrift voor wetgeving "RegelMaat", van 1991 tot 2001
  • lid curatorium Nederlands Gesprekscentrum
  • lid curatorium "Het Persinstituut" te Amsterdam, vanaf maart 1991
  • lid curatorium Volksopera Stichting te Maastricht
  • lid curatorium CLAT Nederland (steun aan sociale en vakbondsorganisaties in Latijns-Amerika)
  • vicevoorzitter centraal c.q. hoofdstembureau kieskring Amsterdam, vanaf 1 maart 1991
  • lid bestuur Stichting "De Rode Hoed" te Amsterdam, van 1991 tot 1993
  • lid bestuur Thorbecke-vereniging, van november 1991 tot maart 1993
  • lid hoofdbestuur EBN (Europese Beweging Nederland), vanaf maart 1992
  • lid bestuur Press Now (steun aan onafhankelijke media in ex-Joegoslavië), van 1993 tot 2003
  • rechter-plaatsvervanger Arrondissementsrechtbank te Amsterdam, van 10 augustus 1994 tot 24 november 2005
  • voorzitter GGZn, koepelvereniging van instellingen in de geestelijke gezondheidszorg, van 1 juli 1998 tot 1 februari 2002
  • voorzitter Raad van Toezicht "Centrum '45" te Oegstgeest, vanaf 2002
  • voorzitter VOB (Vereniging van Openbare Bibliotheken), van 1 januari 2004 tot januari 2012
  • voorzitter Raad van Toezicht "Stichting '40-'45", vanaf 2004
  • voorzitter Mariënburgvereniging, van 2008 tot 2011

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.


afgeleide functies, presidia etc.
  • lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 12 december 1972 tot 16 september 1975 (vierde ondervoorzitter)
  • ondervoorzitter bijzondere commissie voor het wetsontwerp Instelling van een Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 15 november 1973 tot maart 1976
  • lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en de West-Europese Unie, van 15 september 1991 tot 28 juni 1992
  • plaatsvervangend lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en de West-Europese Unie, van 28 juni 1992 tot 3 oktober 1994
  • voorzitter vaste commissie voor Europese Zaken (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 23 maart 1993 tot 17 mei 1994
  • lid Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, van 25 september 1995 tot 21 januari 2008
  • tweede ondervoorzitter Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 15 juni 1999 tot 24 juni 2003
  • lid Huishoudelijke Commissie (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van 15 juni 1999 tot 12 juni 2007
  • eerste ondervoorzitter Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 24 juni 2003 tot 12 juni 2007
  • ondervoorzitter commissie Europese wetgeving na de invoering van de Grondwet voor Europa (Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 18 november 2003 tot 12 juni 2007

6.

Opleiding

primair onderwijs
  • basisonderwijs te Arundel (Gr.-Brittannië), van 1941 tot 1946

voortgezet onderwijs
  • gymnasium-a, R.K. "Sint Willibrordus College" te Zeist, van 1947 tot 1953

academische studie
  • Nederlands recht: publiekrecht, Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam, van 1953 tot 1960

7.

Activiteiten

als parlementariër (10/14)
  • Wijzigde in 1975 samen met Huub Franssen (PvdA) via een initiatiefwetsvoorstel de Zondagswet, waardoor gemeentebesturen niet langer sport vanwege godsdienstige redenen op zondag kunnen verbieden in door de gemeente gesubsidieerde accommodaties. Dit voorstel was oorspronkelijk ingediend door Hans van den Doel (PvdA) en Anneke Goudsmit (D'66) en werd in 1974 en 1975 door hem en Franssen (PvdA) overgenomen en verdedigd. (11.678)
  • Was woordvoerder justitie (mediarecht, computercriminaliteit), binnenlandse zaken (staatkundige vernieuwing, kiesrecht) en Europese zaken van de PvdA-Tweede Kamerfractie. Hield zich ook bezig met Koninkrijksaangelegenheden.
  • Was in 1992 samen met Ad Melkert woordvoerder van zijn fractie bij de behandeling van de Goedkeuringswet Verdrag van Maastricht
  • Diende in 1993 een initiatiefwetsvoorstel in over het beschermen van bronnen door journalisten. Dit later door Maarten van Traa overgenomen voorstel bleef onafgedaan en werd in 2005 ingetrokken. (23.133)
  • Was in de Eerste Kamer woordvoerder Europese zaken, justitie (onder meer Schengen-beleid), staatkundige en constitutionele vraagstukken en mediabeleid
  • Stelde in 1998 bij de behandeling van het wetsvoorstel over vestiging in Nederland van het Schotse Hof voor de berechting van de Lockerbie-verdrachten de vraag aan de orde of een tweederde meerderheid was vereist voor aanvaarding van dit voorstel
  • Op zijn initiatief debatteerde de Eerste Kamer op 14 december 2004 over artikel 137, vierde lid van de Grondwet (over de procedure voor grondwetsherziening)
  • Vroeg regelmatig aandacht voor mogelijke strijdigheid van wetgeving met de Grondwet. Dit was bijvoorbeeld het geval in 2003 bij een wetsvoorstel over het verlenen van geweldsbevoegdheden aan Duitse bewakers van het Duits/Nederlandse legerkorps, in 2004 bij het wetsvoorstel tot goedkeuring van het Statuut voor het Internationaal Strafhof (relatie met artikel 91 van de Grondwet) en in 2007 bij een wetsvoorstel tot uitvoering van een EG-richtlijn over het openbaar overnamebod (mogelijke strijdigheid met artikel 81 van de Grondwet).
  • In 2012 diende minister Kamp een wetsvoorstel in om in diverse wetten op het gebied van sociale zaken delegatiebepalingen met afwijkingsbevoegdheid aan te passen danwel te schrappen. In de titel van dit wetsvoorstel wordt verwezen naar de motie-Jurgens c.s. $O kamerstuk 33.133
  • Mede op zijn initiatief debatteerde de Eerste Kamer op 15 mei 2007 over een kabinetsstandpunt ten aanzien van het rapport 'De Nederlandse Grondwet en de Europese Unie', over de versnelde implementatie van EU-richtlijnen en over de bijzondere totstandkomingsprocedures voor en parlementaire betrokkenheid bij gedelegeerde regelgeving.

opvallend stemgedrag (2/10)
  • Behoorde in 2006 tot de acht leden van zijn fractie die tegen het wetsvoorstel 'afgeschemde getuigen' stemden
  • Stemde in 2006 als enige van zijn fractie tegen het wetsvoorstel Verruiming mogelijkheden tot opsporing en vervolging van terroristische misdrijven

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Speelde een belangrijke rol in de Américan Groep, een informeel overleg van christen-radicalen uit KVP, ARP en CHU, waarvan onder anderen Van Hulten, Bas de Gaay Fortman, Boukema en prof. Alting von Geusau deel uitmaakte
  • Medeoprichter van de PPR
  • Werd in december 1972 na loting vierde ondervoorzitter van de Kamer. Bij de derde stemming hadden hij en Van der Mei (CHU) beiden 59 stemmen behaald.
  • Behoorde in 1981/1982 tot de Godebald-groep in de PPR, die voorstander was van samenwerking met de PvdA (en D66) in plaats van met PSP en CPN
  • Werd in juni 2003 bij de verkiezing van de voorzitter van de Eerste Kamer in de tweede stemmingsronde met 37 tegen 34 stemmen verslagen door mevrouw Timmerman-Buck (CDA). In de eerste stemmingsronde was Schuyer (D66) de derde kandidaat.

verkiezingen
  • Stond in 1967 op de achttiende (onverkiesbare) plaats op de KVP-kandidatenlijst in de kieskringen in Noord- en Oost-Nederland

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • NRC Handelsblad, 10-12-1986
  • Ned. Patriciaat, 1999

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.