Dr. R.W. (Rudolf) de Korte

foto Dr. R.W. (Rudolf) de Korte
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief

Ambitieuze VVD-politicus, die carrière maakte in het bedrijfsleven en in 1977 de succesvolle verkiezingscampagne leidde. Werd daarna woordvoerder sociale zaken (arbeidsvoorwaarden, inkomensbeleid) en financieel-economische zaken van zijn fractie. Behoorde met o.a. Hermans en Evenhuis tot de vertrouwelingen van VVD-leider Ed Nijpels. Volgde begin 1986 de overleden minister Rietkerk op als minister van Binnenlandse Zaken. Vicepremier en minister van Economische Zaken in het tweede kabinet-Lubbers en korte tijd politiek leider van de VVD. Maakte een einde aan de investeringssubsidie via de WIR. Stapte na een tweede periode als Kamerlid (1989-1995) over naar een internationale functie. Intelligent, maar als minister niet altijd even tactisch opererend.

VVD
functie(s) in de periode 1977-1995: lid Tweede Kamer, minister, viceminister-president

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Rudolf Willem (Rudolf)

geboorteplaats en -datum
's-Gravenhage, 8 juli 1936

overlijdensplaats en -datum
Wassenaar, 9 januari 2020

2.

Partij/stroming

partij(en)
VVD (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), vanaf 1959

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • assistent organische scheikunde, Rijksuniversiteit Leiden
  • tijdelijk wetenschappelijk ambtenaar, afdeling organische scheikunde, Rijksuniversiteit Leiden, van 1 november 1962 tot 1 november 1963
  • werkzaam in het bedrijfsleven in Hongkong, van 1964 tot 1966
  • werkzaam in het bedrijfsleven in Ethiopië, van 1967 tot 1968
  • algemeen verkoopleider, kaarsenfabriek N.V. "Unilever-Emery" te Gouda, van 1969 tot 1971
  • directeur kaarsenfabriek N.V. "Unilever-Emery" te Gouda, van 1972 tot 1977
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 22 december 1977 tot 12 maart 1986
  • lid gemeenteraad van Wassenaar, van 5 september 1978 tot 7 september 1982
  • minister van Binnenlandse Zaken, van 12 maart 1986 tot 14 juli 1986
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 3 juni 1986 tot 14 juli 1986
  • minister van Economische Zaken en viceminister-president, van 14 juli 1986 tot 7 november 1989
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 14 september 1989 tot 1 september 1995
  • vicepresident EIB (Europese Investeringsbank) te Luxemburg, van 1 september 1995 tot 1 september 2001
  • plaatsvervangend lid Raad van Bestuur EIB (Europese Investeringsbank) te 's-Gravenhage, van 1 september 2001 tot 16 januari 2012

4.

Partijpolitieke functies

overzicht (10/12)
  • campagneleider VVD Tweede Kamerverkiezingen 1972
  • lid dagelijks bestuur VVD, van 1972 tot 1978
  • campagneleider VVD Tweede Kamerverkiezingen 1977
  • voorzitter Landelijke Propaganda Commissie VVD
  • lid redactieraad tijdschrift "Vrijheid en Democratie"
  • lid dagelijks bestuur Liberale Internationale (Groep Nederland)
  • lid curatorium Prof.Mr. B.M. Teldersstichting, omstreeks november 1983 (nog in 1985)
  • tweede vicefractievoorzitter VVD Tweede Kamer der Staten-Generaal, van november 1982 tot januari 1986
  • lid formatieteam, van 26 mei 1986 tot 14 juli 1986
  • politiek leider VVD, van 9 juli 1986 tot 15 december 1986

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties

  • lid Raad van Commissarissen ITA (International Teaching Association) te Amsterdam, omstreeks december 1982 (nog in 1985)
  • columnist "Algemeen Dagblad", omstreeks december 1982
  • columnist "Elseviers Weekblad", omstreeks november 1983 (nog in 1985)
  • lid Raad van Commissarissen "IJssel-Vliet Combinatie", omstreeks november 1983
  • voorzitter Raad van Commissarissen "IJssel-Vliet Combinatie", omstreeks februari 1985
  • economisch adviseur "IJssel-Vliet Combinatie", omstreeks februari 1985
  • lid Nationaal Comité Europees jaar van het toerisme, vanaf juli 1989
  • vicevoorzitter CEIA (Coördinatiecommissie voor Europese Integratie- en Associatieproblemen)
  • adviseur "Lentjes" A.G. te Düsseldorf-Oberkassel, omstreeks maart 1991 (nog in 1995)
  • penningmeester Stichting "Bachkoor Holland"
  • lid Supervisory Board, Gefaf/Gilde (biotechnologie), vanaf 2000
  • lid Supervisory Board, Infrastructure Finance Corporation INCA, Zuid-Afrika, vanaf 2000 (Zuid-Afrikaanse investeringsmaatschappij)
  • voorzitter 'Dutch Securities Institute' DSI (keurmerken voor gekwalificeerde effectenspecialisten en bemiddeling bij geschillen tussen beleggers en financiële instellingen), vanaf 2000
  • lid Raad van Advies "GorillaPark" (een "business-versneller" voor stimulering van startende ict- en internetbedrijven), vanaf december 2000
  • lid bestuur KiFiD (Klachteninstituut Financiële Dienstverlening), vanaf 2007

afgeleide functies, presidia etc.
ondervoorzitter vaste commissie voor Financiën (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 4 oktober 1994 tot 1 september 1995

6.

Opleiding

primair onderwijs
  • lagere Nutsschool te Oldenzaal, tot 1948

voortgezet onderwijs
  • gymnasium, R.K. Carmel Lyceum te Oldenzaal, van 1948 tot 1951
  • gymnasium-b, Openbaar "Maerlant Lyceum" te 's-Gravenhage, van 1951 tot 1954

academische studie
  • scheikunde, Rijksuniversiteit Leiden, van september 1954 tot 18 oktober 1961 (cum laude)

promotie
  • wiskunde en natuurwetenschappen, Rijksuniversiteit Leiden, 21 mei 1964

postacademisch onderwijs
  • seminar business administration, Harvard Business School (VS), 1964
  • studie Businees School te Cranfield (VK)

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was woordvoerder sociale zaken en ambtenarenzaken (inkomensbeleid en arbeidsvoorwaarden) en financiering van de gezondheidszorg. Vanaf 1981 financieel-economisch woordvoerder van zijn fractie.
  • Was in 1985 woordvoerder in het tweede debat over het verslag van de RSV-Enquêtecommissie
  • Was in de periode 1989-1995 woordvoerder volkshuisvesting en financiën. Hield zich ook bezig met verkeer en waterstaat.
  • Was in 1992 samen met Frans Weisglas woordvoerder van zijn fractie bij de behandeling van de Goedkeuringswet Verdrag van Maastricht
  • Diende in 1993 met zijn fractiegenoot Jos van Rey een initiatiefwetsvoorstel in tot afschaffing van de vermogensbelasting. Dit voorstel werd in 1996 ingetrokken. (23.005)
  • Interpelleerde in 1993 staatssecretaris Van Amelsvoort over het introduceren van een fictief rendement bij beleggers in rentegroeifondsen
  • Diende in 1993 met zijn fractiegenoot Jos van Rey een initiatiefwetsvoorstel in tot verhoging van het arbeidskostenforfait. Dit voorstel werd in 1997 ingetrokken. (23.138)
  • Diende in 1993 met zijn fractiegenoot Jos van Rey een initiatiefwetsvoorstel in tot wijziging van de Wet op de loonbelasting en de Wet op de inkomstenbelasting inzake de overdracht van de basisaftrek. Het voorstel werd later ingetrokken. (23.231)

opvallend stemgedrag
  • In 1979 stemden hij, Verkerk-Terpstra en Vrijlandt-Krijnen als enigen van hun fractie vóór moties van J.N. Scholten die vroegen om een actievere rol van de regering bij het treffen van sancties tegen Zuid-Afrika

als bewindspersoon (beleidsmatig)
  • In 1986 verwierp de Eerste Kamer met 35 tegen 26 stemmen het door hem en staatssecretaris Van Amelsvoort verdedigde wetsvoorstel Gemeentelijke herindeling van de Bommelerwaard. Het wetsvoorstel was in 1985 (mede)ingediend door minister Rietkerk. (19.055)
  • Verdedigde in 1986 samen minister Van den Broek het besluit om steun te geven aan een consortium van Nederlandse bedrijven om in Saoedi-Arabië een order te verwerven voor onderzeeboten, alsmede voor de bouw van een marinehaven (19.817)
  • Verdubbelde in december 1986 de subsidie voor exploitanten van windturbines
  • Bracht in 1987 een kabinetsstandpunt uit over de uitbouw van het technologiebeleid, naar aanleiding een advies van een commissie over de gevolgen van technologische veranderingen, met name voor werkgelegenheid en arbeidsorganisatie in kleinere bedrijven. Het accent wordt gelegd bij stimulering van de kennisvraag vanuit middelgrote en kleine bedrijven. De overheid krijgt een beperkte stimulerende rol. Het draagvlak voor technologische vernieuwing moet worden vergroot, de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt dient te worden verbeterd en kennisoverdracht moet worden bevorderd. (19.960)
  • Kwam in 1987 met reddingsplan voor vliegtuigfabriek Fokker. Het rijk besloot geld te steken in de ontwikkeling van nieuwe toestellen, zoals de Fokker-100.
  • Was samen met staatssecretaris Koning verantwoordelijk voor het besluit op 29 februari 1988 om de WIR-basispremie op nihil te stellen. Er was bij de uitkeringen van subsidies een overschrijding van f 3,7 miljard. (20.200-XIII, nr. 80)
  • Bracht in 1988 samen met de staatssecretarissen Evenhuis en Van Rooy een notitie uit over de voltooiing van de (Europese) interne markt. Er zal vooral, in samenspraak met ondernemersorganisaties, aandacht worden besteed aan informatievoorziening aan bedrijven, met name in het midden- en kleinbedrijf. Er zal worden gewerkt aan verdere versterking van de positie van het Nederlandse bedrijfsleven, zodat dat optimaal kan profiteren van de kansen die de interne markt bieden. Het gaat daarbij om bevordering van technologische vernieuwing, verbetering van kwaliteit en logistiek en exportpromotie (speciaal gericht op de Zuideuropese markten). (20.596)
  • Verdedigde in 1989 met succes de Elektriciteitswet 1989 in beide Kamers. Deze wet regelde de opwekking, de invoer, het transport en de afzet van elektriciteit. In plaats van deelregelingen en een convenant kwam er één integrale wettelijke regeling. De formele plaatsing in het Staatsblad gebeurde door zijn opvolger, minister Andriessen. De wet trad 1 januari 1992 in werking. (19.591)

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 1986 drie wetten in het Staatsblad (Stbb. 392, 393 en 394) met betrekking tot het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds en Spoorwegpensioenfonds. Hiermee werd een regeling getroffen voor deeltijdwerkers, werd de intredeleeftijd verhoogd tot 25 jaar en werd het inbouwsysteem vervangen door een gedifferentieerd franchisesysteem. Dat laatste betekende dat bij de pensioenopbouw rekening werd gehouden met het uiteindelijke AOW-pensioen en met huwelijk of partnerschap. De wetsvoorstellen waren ingediend door minister Rietkerk en in de Tweede Kamer verdedigd door minister Korthals Altes. (19.000 & 19.308 & 19.309)
  • Bracht in 1986 als minister van Economische Zaken een wet (Stb. 627) inzake Machtiging tot deelneming in het aandelenkapitaal van de Centrale Organisatie voor Radioactief Afval (COVRA) tot stand. Het wetsvoorstel was in 1985 ingediend door minister Van Aardenne. (18.907)
  • Bracht in 1987 samen met staatssecretaris Koning een wet (Stb. 624) tot afschaffing van de milieutoeslag en energietoeslag en tot temporisering van de verrekening van investeringsbijdragen tot stand. (20.295)

8.

Wetenswaardigheden

algemeen (5/6)
  • Trok zich in 1986 op het laatste moment terug als kandidaat-fractievoorzitter, omdat hij liever minister wilde blijven. Vroeg en kreeg vervolgens steun van zijn fractie voor een hernieuwde kandidatuur als minister.
  • Wilde in 1986 terugkeren als minister van Binnenlandse Zaken, maar zag daarvan af toen in het kabinetsprogramma niet een vermindering werd opgenomen van het aantal ambtenaren, die wel beter betaald zouden worden.
  • Had als vicepremier een moeizame verhouding met minister-president Lubbers, die liever Pieter Winsemius naast zich had gehad. Ook de verhouding met zijn VVD-collega's Korthals Altes en Smit-Kroes was tamelijk koel.
  • Op 1 december 1986 keerde hij zich op een spreekbeurt bij de VVD-afdeling Woudenberg tegen een mogelijk staatsbezoek van koningin Beatrix aan keizer Hirohito van Japan. Het voornemen daartoe was door premier Lubbers aan de ministerraad meegedeeld, maar er was nog geen besluit over genomen. De VVD-ministers hadden pas via berichtgeving in De Telegraaf van het plan gehoord. Tijdens een debat in de Tweede Kamer op 2 december kapittelde Lubbers De Korte met de woorden: "Dit valt in de categorie: eens maar niet weer". Na de Hirohito-affaire werd fractievoorzitter Voorhoeve steeds meer als de politiek leider van de VVD beschouwd.
  • Doordat op 29 februari 1988 het nieuws over het besluit de WIR-basispremie op nul te stellen voortijdig uitlekte, deden op de valreep vele bedrijven nog een beroep op de WIR-premie. Dit kostte de staat vele honderden miljoenen guldens. Onder druk van de Tweede Kamer liet hij hiernaar een onderzoek uitvoeren. Hieruit bleek dat - anders dan hij had gezegd - ook topambtenaren op de hoogte waren geweest van het voornemen en dat hij bovendien zelf de voorzitters van de werkgeversorganisaties (onder embargo) had ingelicht. Dat was overigens volgens eerdere afspraken. Later bleek dat vooral premier Lubbers de afschaffing had doorgezet en dat hij De Korte pas twee dagen na zijn besluit inlichtte. Volledige duidelijkheid over het 'lek' kwam er niet.

uit de privésfeer
  • Zijn moeder was Duitse

anekdotes en citaten
  • In Haagse kringen werd zijn echtgenote als drijvende kracht achter zijn ambities gezien
  • Toen hij in maart 1988 na een moeizaam Tweede Kamerdebat over het WIR-lek de zaal verliet, werd hij volstrekt genegeerd door de VVD-fractie

verkiezingen
  • In 1986 nummer 3 op de VVD-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen
  • In 1989 nummer 8 op de VVD-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen. Hij was aanvankelijk (op de ontwerplijst) op plaats twaalf gezet.

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • H. Visser, "Wie is Wie in de Tweede Kamer?" (1983)
  • Toof Brader en Marja Vuijsje, "Haagse portretten. Tweede-Kamerleden, ministers, staatssecretarissen" (1995)
  • Marc Chavannes, "Psycholoog uit eigen kweek over Gewoon Jezelf Zijn", NRC Handelsblad, 25 oktober 1979
  • Willem Breedveld, "De Korte's onverwoestbare vertrouwen in vooral zichzelf", Trouw, 10 maart 1986
  • Max van Weezel, "Minister Rudolf de Korte: 'Ik heb het gevoel dat er plotseling een etiket op me is geplakt'", Vrij Nederland, 21 februari 1987
  • Paul Friese en Hubert Smeets, "Rudolf de Korte Vice-Premier, 'We blijven opgewekt. We zien het nog steeds zitten'", NRC Handelsblad, 25 juli 1987
  • Jan Hoedeman"'Lubbers tast de ministeriële verantwoordelijkheid aan', Rudolf de Korte blikt terug op zijn vice-premierschap", Elsevier, augustus 1989
  • "'De grens ligt bij seks, klaar, uit!'", interview in "De Volkskrant", 4 februari 2006
  • F. Korthals Altes, "Rudolf de Korte 1936-2020. Gedreven liberaal in dienst van de gemeenschap", in: Jaarboek parlementaire geschiedenis 2020, 155-158

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.