Mr. J.W. (Johan) Beyen

foto Mr. J.W. (Johan) Beyen
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Beeldbank Nationaal Archief

Partijloze minister van Buitenlandse Zaken, in combinatie met de KVP'er Luns in het derde kabinet-Drees. Voormalig topambtenaar van financiën en bankier. Had als minister een belangrijk aandeel in het totstandkomen van de EEG, nadat hij in december 1952 een naar hem genoemd plan had gelanceerd voor economische integratie. Buitengewoon erudiet en spiritueel man; geestig en onderhoudend. Hoewel geld en bankwezen zijn vak waren, beschouwde hij toch het ministerschap als één van de meest aangename en vruchtbare periodes van zijn leven. Zijn relatie met collega-minister Luns was zeer slecht vanwege competentiegeschillen. Na zijn aftreden ambassadeur in Parijs.

partijloos
in de periode 1952-1956: minister

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Johan Willem (Johan)

geboorteplaats en -datum
Utrecht, 2 mei 1897

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 29 april 1976

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • Liberale Staatspartij "De Vrijheidsbond", omstreeks 1931 tot 6 april 1935
  • partijloos

3.

Hoofdfuncties/beroepen (5/15)

  • executive director IMF (Internationaal Monetair Fonds) te Washington, van 1946 tot 1952
  • minister van Buitenlandse Zaken, van 2 september 1952 tot 13 oktober 1956
  • ambteloos, van oktober 1956 tot maart 1957
  • regeringscommissaris voor Duitse aangelegenheden, van maart 1957 tot 1 januari 1958
  • buitengewoon en gevolmachtigd ambassadeur te Parijs, van 1 januari 1958 tot juli 1963

takenpakket (bewindspersoon)
  • Hield zich als minister speciaal bezig met Europese multilaterale zaken, Europese bilaterale aangelegenheden van economische en financiële aard en NAVO-zaken

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties (2/31)

  • voorzitter Nederlandse delegatie vijfde zitting Ecosoc van de Verenigde Naties
  • voorzitter missie van de Wereldbank naar Marokko

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als bewindspersoon (beleidsmatig)
  • Lanceerde in december 1952 het plan-Beyen, waarbij de EGKS zou streven naar een douanegemeenschap, zonder interne tariefgrenzen. Dit plan was een eerste stap naar de vorming van de Europese Economische Gemeenschap in 1957.
  • Bereikte in 1955 op de conferentie van Messina met de vijf andere landen van de EGKS overeenstemming over uitbreiding van de Europese integratie tot alle economische sectoren. Speelde met zijn collega's Becht en Spaak van Luxemburg en België een belangrijke rol bij de voorbereiding van deze conferentie en bij het bereiken van een doorbraak op het punt van de economische integratie.

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 1954 samen met minister Kernkamp een wet tot stand tot Goedkeuring van het te Rome op 4 november 1950 ondertekende Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, alsmede van het te Parijs op 20 maart 1952 ondertekende Protocol bij dat Verdrag (3.043)
  • Bracht in 1955 wetten tot stand inzake Goedkeuring van het op 23 oktober 1954 te Parijs ondertekende Protocol bij het Noord-Atlantisch Verdrag inzake de toetreding van de Bondsrepubliek Duitsland, tot Goedkeuring van het Protocol en wijziging en aanvulling van het Verdrag van Brussel van 17 maart 1948 onderscheidelijk betreffende de strijdkrachten van de West-Europese Unie, het toezicht op de bewapening etc., en tot Goedkeuring van de Overeenkomst betreffende de aanwezigheid van vreemde strijdkrachten in de Bondsrepubliek Duitsland (Parijse Verdragen) (3.805)
  • Bracht in 1956 samen met de minister van Justitie de wet tot stand tot Goedkeuring van het op 28 juli 1951 te Genève ondertekende Verdrag betreffende de status van vluchtelingen (3.542)

7.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/6)
  • Kreeg tijdens zijn ministerschap aanvankelijk kritiek (vooral van KVP en PvdA), omdat zij voorstellen voor Europese integratie niet federalistisch genoeg waren. Toen later bleek dat zijn realistische koers juist wel succes opleverde, groeide de waardering.
  • Vanwege zijn duidelijke stellingname in de Greet Hofmansaffaire was hij voor de koningin aan het eind van zijn ministerschap persona non grata aan het hof. De koningin verzette zich ook enige tijd tegen zijn benoeming tot ambassadeur, wat hij uiteindelijk overigens toch werd.
  • Als regeringscommissaris voor Duitse aangelegenheden leidde hij de onderhandelingen over de Duitse herstelbetalingen, over grenskwesties en over het Eems-Dollardgebied

uit de privésfeer (3/8)
  • Had van moederszijde een zeer muzikale familie. Oudoom Johan was de eerste dirigent van het paleisorkest.
  • Zijn tweede echtgenote was van geboorte Oostenrijkse
  • Zijn vader was algemeen secretaris van de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen

anekdotes en citaten
  • Als minister wilde hij geen dossiers zien. Een ambtenaar die een beslissing verlangde, moest een nota indienen van hoogstens anderhalf velletje. Hij besliste dan terstond en dat heeft hij vier jaar volgehouden.
  • Bij mooi weer overlegde hij wel met zijn ambtenaren op het Scheveningse strand.
  • Drees zou de benoeming van Beyen - in wie hij een bondgenoot tegen al te vergaande Europese integratie zag - achteraf hebben betreurd

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • interview met Bibeb in Vrij Nederland, 29 april 1961
  • A.E. Kersten, "Beijen, Johan Willem (1897-1976)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel II, 30
  • J.W.L. Brouwer, "Architect van de Europese Gemeenschap?", in: D. Hellema e.a. (red.), "De Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken in de twintigste eeuw" (Den Haag, 1999)
  • J.W.L. Brouwer, "'Ik heb Uwe Majesteit gedurende vier jaren naar mijn beste weten gediend'. Minister Beyen tussen twee vuren in de Hofmansaffaire", in: Jaarboek Parlementaire Geschiedenis 2004, 108
  • W.H. Weenink, "Bankier van de wereld. Bouwer van Europa. Johan Willem Beyen (1897-1976)" (2005)

Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.