Mr. J.Ph.J.A. (Jules) graaf van Zuylen van Nijevelt

foto Mr. J.Ph.J.A. (Jules) graaf van Zuylen van Nijevelt
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie

In Luxemburg geboren telg van een Rotterdamse regentenfamilie. Werd na het overlijden van zijn moeder streng, godsdienstig en geïsoleerd opgevoed. Na een diplomatieke loopbaan in onder meer Brussel en Constantinopel, die begunstigd werd door invloedrijke familieleden, werd hij minister van Buitenlandse Zaken in een gemengd conservatief-liberaal kabinet. Sloot zich aan bij de antirevolutionairen (Groenianen) en werd na een kort gezantschap in Berlijn leider van een conservatief kabinet. Was toen wederom minister van Buitenlandse Zaken. Het kabinet kwam tot driemaal toe in conflict met de Tweede Kamer, waarbij vooral zijn Luxemburgse politiek centraal stond. Nadien werd hij wederom gezant en vervolgens Tweede Kamerlid. Behoorde tot de leidende figuren van de protestants-conservatieve stroming. Sloot zijn loopbaan af als staatsraad.

antirevolutionair, conservatief
in de periode 1860-1894: lid Tweede Kamer, minister

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Julius Philip Jacob Adriaan (Jules)

geboorteplaats en -datum
Dommeldange (Luxemburg), 19 augustus 1819

overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 1 juli 1894

2.

Partij/stroming

stroming(en)
  • antirevolutionair ('Groeniaan'), tot 1866
  • conservatief, vanaf 1866 (distantieerde zich van Groen; wenste naar zijn eigen woorden te worden beoordeeld)

3.

Hoofdfuncties/beroepen (9/21)

  • minister van Buitenlandse Zaken, van 4 april 1860 tot 14 januari 1861 (benoemd bij K.B. van 8 maart 1860)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 1 mei 1861 tot 15 september 1862 (voor het kiesdistrict Zwolle)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 22 mei 1865 tot 2 juni 1866 (voor het kiesdistrict Arnhem)
  • minister van Buitenlandse Zaken, van 1 juni 1866 tot 4 juni 1868
  • ambteloos, van 4 juni 1868 tot 1 maart 1869
  • buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Sint Petersburg, van 1 maart 1869 tot 1 juni 1871 (benoemd bij K.B. van 13 februari 1869)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 18 september 1871 tot 20 september 1875 (voor het kiesdistrict Arnhem)
  • buitengewoon gezant en gevolmachtigd minister te Wenen, van 1 december 1875 tot 1 oktober 1883
  • lid Raad van State, van 1 oktober 1883 tot 1 juli 1894 (benoemd bij K.B. van 6 juli 1883)

(in)formateurschap(pen)
  • kabinetsformateur, van 24 mei 1866 tot 30 mei 1866 (liet contraseigneren benoemingsbesluiten over aan mr. P. Mijer)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Nevenfuncties (2/3)

  • kamerheer in buitengewone dienst, van 9 mei 1850 tot 1 juli 1894
  • voorzitter Nederlandse Evangelisch-Protestantse vereniging

afgeleide functies, presidia etc. (2/9)
  • lid afdeling Financiën (Raad van State)
  • lid afdeling Oorlog (Raad van State)

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

5.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

6.

Activiteiten

als parlementariër (3/4)
  • Behoorde in 1861 tot de meerderheid die vóór een amendement-Ter Bruggen Hugenholtz stemde over het halveren van de begroting voor Onvoorziene Uitgaven
  • Diende op 27 november 1865 een voorstel in tot het instellen van een parlementaire enquête betreffende de verkiezingen in Limburg. Dit voorstel werd op 12 december 1865 met 53 tegen 18 stemmen verworpen.
  • Interpelleerde in 1866 minister Cremers over de uittreding van Limburg uit de Duitse Bond

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig)
  • Tijdens zijn ministerschap in 1866-1868 speelde de Luxemburgse kwestie. Luxemburg maakte deel uit van de Duitse Bond en er was een pruisisch garnizoen gelegerd. Frankrijk zag dat als een bedreiging en Nederland wilde Luxemburg en Limburg losmaken uit de Duitse Bond (inmiddels de door Pruisen gedomineerde Noordduitse Bond. Er kwam een akkoord tussen Frankrijk en koning Willem III over de 'verkoop' van Luxemburg aan Frankrijk. Toen Pruisen met oorlog dreigde, werd op het laatste moment afgezien van de deal. Von Bismarck zou tegen Van Zuylen naar aanleiding hiervan hebben gezegd "Vous avez sauve la paix de l'Europe". Op voorstel van Rusland werd besloten de kwestie op een conferentie in Londen op 11 mei 1867 te bespreken. Luxemburg en Limburg werden toen losgemaakt uit de (Noord-)Duitse Bond en Nederland garandeerde (mede) de onzijdigheid van Luxemburg. De meerderheid van de Tweede Kamer meende echter dat Nederland niets met Luxemburg te maken had en achtte de neutraliteitsgarantie overbodig en gevaarlijk.
  • Had een belangrijk aandeel in de totstandkoming van de Akte van Mannheim (1868) over vrije scheepvaart op de Rijn

7.

Wetenswaardigheden

algemeen (3/6)
  • Hem werd in maart 1867 bij de behandeling van de begroting van Buitenlandse Zaken door de liberalen, maar ook door de antirevolutionair Keuchenius verweten ontrouw te zijn aan zijn beginselen ten aanzien van het lager onderwijs. Hij wees erop dat het kabinet voor bijzonder onderwijs was naast de openbare scholen, maar dat het niet aan hem was te bepalen of er wetgeving moest komen.
  • Tijdens de behandeling van de begroting Buitenlandse Zaken in november 1867 toonde oud-minister J.H. Geertsema brieven waaruit bleek dat de bewering van Van Zuylen dat het vorige kabinet geen overleg had gepleegd met de Pruisische regering over het losmaken van Limburg uit de Duitse bond onjuist was. Dit leidde tot een heftig incident. De Tweede Kamer verwierp op 26 november 1867 met 38 tegen 36 stemmen Van Zuylens begroting.
  • Op 28 april 1868 verwierp de Tweede Kamer voor de tweede maal de door hem verdedigde begroting

uit de privésfeer (3/4)
  • Na 1848 definitief veranderd van levenshouding t.g.v. cholera in Brussel; na periode van zelfbeklag nu positief ingesteld, zeer godvruchtig geworden
  • Zijn echtgenote kwam uit een vooraanstaande Schotse familie
  • Zijn zoon Robert was burgemeester van Wassenaar

verkiezingen (3/5)
  • Versloeg in 1865 bij een tussentijdse verkiezing in het district Arnhem C.P. Henny (lib.)
  • Versloeg in 1871 bij de periodieke verkiezing in het district Arnhem L.A.J.W. baron Sloet van de Beele (lib.). Was verliezend kandidaat in de districten Middelburg (tegen Tak van Poortvliet) en Utrecht (derde na W.R. Boer en N.P.J. Kien)
  • Werd in 1875 bij de periodieke verkiezingen niet herkozen. Werd verslagen door J.H. Geertsema, die in herstemming kwam met jhr. A.F. de Savornin Lohman.

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
"Monsieur Jules" (ter onderscheiding van zijn neef Pompejus)

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

8.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • M.W. Jurriaanse, "De Nederlandse ministers van Buitenlandse Zaken 1813-1900"
  • J.J. Huizinga, "Herinneringen van J.P.J.A. Graaf van Zuylen van Nijevelt 1819-1887", in: Nederlandse Historische Bronnen, deel II (1980)
  • G.J. Lammers, "De Kroon en de kabinetsformaties" (1952)

9.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

10.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.