Mr.dr. P.J. (Piet) Witteman

foto Mr.dr. P.J. (Piet) Witteman
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Noord-Hollandse gedeputeerde, minister en senator. Advocaat in Amsterdam. Onafhankelijk en tolerant katholiek met veel invloed in de politiek en het maatschappelijk middenveld. Door zijn schoonfamilie Andriessen ook goed thuis in kringen van kunstenaars. Werd in december 1945 waarnemend partijvoorzitter van de nieuwgevormde KVP. Volgde in 1947 Beel op als minister van Binnenlandse Zaken en bracht onder meer een noodregeling voor de gemeentefinanciën tot stand. Na zijn ministerschap nog vijftien jaar lid van de Eerste Kamer. Onderhield jarenlang nauwe banden met de KRO.

RKSP, KVP
in de periode 1947-1963: lid Eerste Kamer, minister

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Petrus Johannes (Piet)

geboorteplaats en -datum
Nieuwendam (thans gem. Amsterdam), 26 februari 1892

overlijdensplaats en -datum
Haarlem, 28 september 1972

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • RKSP (Roomsch-Katholieke Staatspartij), tot 22 december 1945
  • KVP (Katholieke Volkspartij), vanaf 22 december 1945

3.

Hoofdfuncties/beroepen (7/12)

  • lid Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, van mei 1945 tot 15 september 1947
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 20 november 1945 tot 23 juli 1946
  • lid Provinciale Staten van Noord-Holland, van 5 juni 1946 tot 15 september 1947
  • minister van Binnenlandse Zaken, van 15 september 1947 tot 7 augustus 1948
  • advocaat en procureur te Overveen, vanaf augustus 1948
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 25 augustus 1948 tot 5 juni 1963
  • raadsheer-plaatsvervanger Gerechtshof te Amsterdam, van 1 januari 1958 tot 1 maart 1962

gevangenschap/internering
geïnterneerd gijzelaarskamp te Sint-Michielsgestel, van 4 mei 1942 tot 18 december 1942

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/31)

  • adviseur hoofdredactie "De Tijd", van juni 1966 tot september 1972
  • lid College van Beroep voor aannemers

afgeleide functies, presidia etc. (2/10)
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting van Justitie 1962 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van november 1961 tot december 1961
  • voorzitter commissie van rapporteurs voor de begroting van Justitie 1963 (Eerste Kamer der Staten-Generaal), van november 1962 tot december 1962

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Was woordvoerder justitie, binnenlandse zaken en kunsten van de KVP-Eerste Kamerfractie. Voerde onder meer het woord bij het wetsvoorstel over opheffing van de handelingsonbekwaamheid van de vrouw.

opvallend stemgedrag (0/1)

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.


als bewindspersoon (beleidsmatig)
  • Diende in 1947 een wetsvoorstel over het in de Gemeentewet regelen van het brandweerwezen. Trok dit voorstel een jaar later, na kritiek vanuit de Tweede Kamer, weer in.
  • Had in 1948 een belangrijk aandeel in het totstandkomen van de partiële Grondwetsherziening. Hierdoor wordt de functie van staatssecretaris ingevoerd.
  • Belangrijke benoeming tijdens zijn ministerschap: De Casembroot (ARP, Commissaris van de Koningin in Zeeland)

als bewindspersoon (wetgeving)
  • Bracht in 1948 een wijziging (Stb. I 106) van de Enquêtewet tot stand, waardoor ook oud-bewindslieden kunnen worden gehoord, verhoor ook buiten het Tweede Kamergebouw kan plaatsvinden en de werkzaamheden van de enquêtecommissie niet meer vervallen bij kamerontbinding. De wetswijziging was nodig vanwege de parlementaire enquête naar het regeringsbeleid in de jaren 1940-1945. (745)
  • Bracht in 1948 samen met minister Lieftinck de Wet Noodvoorziening Gemeentefinanciën (Stb. I 307) tot stand. Deze bepaalde dat gemeenten inkomsten konden krijgen uit het eigen gemeentelijk belastinggebied, uitkeringen uit het Gemeentefonds voor wedden en voor onderwijs en armenzorg, een algemene uitkering per inwoner en bijzondere uitkeringen voor hulpbehoevende gemeenten. (644)
  • Bracht in 1948 een wijziging van de Provinciale Wet en de Gemeentewet tot stand, waardoor tussentijds ontslag van gedeputeerden en wethouders mogelijk werd. Dit vanwege de weigering van CPN-wethouders in Amsterdam om ontslag te nemen. (796)

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Werd bij K.B. van 11 september 1947 benoemd tot minister van Binnenlandse Zaken en vier dagen later beëdigd

uit de privésfeer
  • Promoveerde in de staatswetenschap bij prof. P. Scholten
  • Zijn echtgenote was een zuster van de componist Hendrik Andriessen, de pianist Willem Andriessen en de beeldhouwer Mari Andriessen
  • Vader van de tv-presentator Paul Witteman

anekdotes en citaten
  • Zat in de Eerste Kamer op de voorste rij tegenover de perstribune in één bank met de eveneens kaalhoofdige oud-minister-president Schermerhorn. Beide oudere staatslieden plachten, na enig vriendschappelijk onderling gekeuvel, in de loop van de middag wel eens enige tijd een uiltje te knappen.

verkiezingen
  • Werd in 1948, 1952, 1955 en 1956 gekozen door Groep III: Noord-Holland en Friesland

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
  • Wie is dat? 1956
  • M.D. Bogaarts, "De periode van het kabinet-Beel 1946-1948. Parlementaire Geschiedenis van Nederland na 1945", Band C (Nijmegen, 1989), p. 1789 e.v.
  • "Mr.dr. P.J. Witteman - zeventig jaar", De Tijd, 24 februari 1962

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.