G. (Gerben) Wagenaar

Bekende communistische voorman van de CPN na de Tweede Wereldoorlog die met Paul de Groot de CPN leidde. Bij vier verkiezingen lijsttrekker. Had Friese ouders; zijn vader werkte bij de tram in Amsterdam. Werkte zelf voor de oorlog als meterhersteller bij het Gemeentelijk elektriciteitsbedrijf van Amsterdam. Speelde als 'blonde Freek' een belangrijke rol in het verzet. Na de oorlog fel tegenstander van onder meer het bondgenootschap met de VS en van de Binnenlandse Veiligheidsdienst. Kwam daarbij enkele malen in aanvaring met de Kamervoorzitter, omdat hij de orde verstoorde. Mocht desondanks toch op sympathie van zijn medeleden rekenen. Brak in 1958 samen met onder anderen Gortzak met de CPN na een conflict over de positie van de Eenheids Vakcentrale. In 1959 via een eigen lijst niet herkozen.

CPN, groep-Gortzak (ex-CPN)
in de periode 1945-1959: lid Tweede Kamer, fractievoorzitter TK

1. Voornaam (roepnaam)

Gerben (Gerben)

2. Personalia

geboorteplaats en -datum
Amsterdam, 27 september 1912

overlijdensplaats en -datum
Amsterdam, 31 augustus 1993

3. Partij/stroming

partij(en)

-

CPH (Communistische Partij Holland), vanaf 1935 (geheim lidmaatschap vanwege ambtenarenverbod)
-

CPN (Communistische Partij van Nederland), tot 4 april 1958 (geroyeerd)
-

lid "Vereniging Vrienden van de Waarheid", vanaf 1945
-

Brug-groep, 1959
-

SWP (Socialistische Werkerspartij), van 12 juni 1959 tot 18 december 1965

lid tussentijds gevormde fractie(s)
groep-Gortzak (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 15 april 1958 tot 20 maart 1959

4. Hoofdfuncties/beroepen (4/12)

-

lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 20 november 1945 tot 20 maart 1959
-

fractievoorzitter CPN Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 6 juni 1946 tot 15 juli 1952
-

handelsvertegenwoordiger voor diverse kleine ondernemingen
-

vervroegd pensioen

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

5. Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

6. Nevenfuncties (2/8)

-

voorzitter commissie betaald voetbal, a.s.c. "De Volewijckers", tot november 1962
-

interim-coach a.s.c. "De Volewijckers"

afgeleide functies, presidia etc.
lid Centrale Afdeling (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van juli 1946 tot april 1948

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

7. Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

8. Activiteiten

als parlementariër (2/6)

-

Interpelleerde op 15 maart 1955 de ministers Donker en Beyen over de ontvluchting van zeven Duitse oorlogsmisdadigers uit Breda
-

Interpelleerde op 21 mei 1957 minister-president Drees over het bezoek van de West-Duitse generaal Speidel aan Nederland

In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.

9. Wetenswaardigheden

algemeen

-

Werd in 1945 genoemd als minister zonder portefeuille, belast met zorg voor oorlogsgetroffenen. De formateurs weigerden echter tegemoet te komen aan de wens van de CPN om een tweede ministerspost (Voedselvoorziening) te krijgen voor Paul de Groot.
-

Werd 1 maart 1950 voor één dag uitgesloten de vergadering bij te wonen. De Voorzitter nam die maatregel wegens ordeverstoring bij de spreektijdverdeling voor de behandeling van het wetsvoorstel inzake goedkeuring van een samenwerkingsverdrag met de VS op defensiegebied. Toen hij weigerde de vergaderzaal te verlaten, werd hij door de politie verwijderd.
-

Werd 3 april 1958 samen met Gortzak, Brandsen en Reuter uit de CPN gezet. Vormde vanaf april 1958 samen met de twee eerstgenoemden en met mevrouw Lips-Odinot een afzonderlijke Tweede Kamerfractie.

uit de privésfeer

-

Groeide op in de Amsterdamse Jordaan
-

Organiseerde in 1941 de militaire tak van de CPN, die sabotagedaden pleegde
-

Was van mei 1943 tot november 1944 lid van de Raad van Verzet en daarna tot mei 1945 daarvan voorzitter

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen

-

"De Witte" (schuilnaam als communist voor 1940)
-

"Freek, ook wel Blonde Freek" (verzetsnaam)
-

"Klaas" (verzetsnaam)

10. Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11. Uitgebreide versie

In het digitale biografisch archief van PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie van deze pagina aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, opleiding en wetenswaardigheden. Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.