P.L. (Piet) Tak

foto P.L. (Piet) Tak
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Onze Afgevaardigden

Welgestelde links-liberaal die onder invloed van zijn vriend Wibaut en de Fabians overging tot het democratisch-socialisme. Erudiet journalist, oprichter en enige redacteur van De Kroniek, aanvankelijk bespiegelend waarnemer, in het laatst van zijn leven overbelast met partijfuncties. Werd in 1903 hoofdredacteur van Het Volk. Was voorzitter van de SDAP en werd in 1905 in het district Franeker tot Tweede Kamerlid gekozen. Grondlegger van de sociaaldemocratische gemeentepolitiek.

SDAP
in de periode 1905-1907: lid Tweede Kamer, partijvoorzitter

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Pieter Lodewijk (Piet)

geboorteplaats en -datum
Middelburg, 24 september 1848

overlijdensplaats en -datum
Domburg, 24 augustus 1907

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • Liberale Unie, van 1885 tot 1891
  • SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), vanaf 1899

3.

Hoofdfuncties/beroepen (5/9)

  • hoofdredacteur weekblad "De Kroniek", van 1894 tot november 1903
  • hoofdredacteur dagblad "Het Volk", van november 1903 tot juni 1906
  • lid Provinciale Staten van Noord-Holland, van 6 juli 1904 tot 24 augustus 1907 (voor het kiesdistrict Amsterdam III)
  • lid gemeenteraad van Amsterdam, van 20 juli 1904 tot 24 augustus 1907 (gekozen in district III)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 19 september 1905 tot 24 augustus 1907 (voor het kiesdistrict Franeker)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

4.

Partijpolitieke functies

In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.

5.

Nevenfuncties (2/4)

  • medewerker "Liefdadigheid naar vermogen"
  • lid Staatscommissie onderzoek naar de financiële toestand van de gemeenten (Staatscommissie-Van Nierop), van januari 1906 tot december 1906

U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.

6.

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Sprak in de Tweede Kamer vooral over volksgezondheid, handel en posterijen en was woordvoerder bij de behandeling van het wetsvoorstel inzake het arbeidscontract

8.

Wetenswaardigheden

uit de privésfeer
  • Bevriend met zijn plaatsgenoot Wibaut
  • Medeoprichter van de Algemeene Arbeiders Coöperatie "De Dageraad", 1901
  • Stichtte in 1901 de Vereeniging van Sociaal-Democratische Raadsleden

anekdotes en citaten
  • Was in de jaren tachtig en negentig van de 19e eeuw het middelpunt van een groep jonge intellectuelen, die zich in Amsterdamse café's het bier goed lieten smaken
  • Befaamd nachtwerker. Het viel op dat hij als hoofdredacteur van 'Het Volk' 's morgens al vóór tien uur in de tram zat. Volgens vrienden had hij Amsterdam voorheen nooit zo vroeg aanschouwd.
  • Het Kamerlidmaatschap behoorde niet tot zijn gelukkigste tijd. Het tot 's avonds laat tamelijk doelloos in het Kamergebouw rondhangen, omdat er nog moest worden gestemd, vond hij een crime.

verkiezingen
  • Versloeg in 1905 in het district Franeker na herstemming J. Ankerman (friese c.h.). Derde kandidaat was het zittende lid F. Lieftinck (u.l.)

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen
Van de Klei (pseudoniem)

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie (6/10)
  • G.W.B. Borrie, "Tak, Pieter Lodewijk (1848-1907)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 571
  • J.M. Welcker, "Tak, Pieter Lodewijk", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, deel VI, 219
  • D. Hillenius, "P.L. Tak (1848-1907)", in: VNG-Magazine, 46 (nov. 2001)
  • G.W.B. Borrie, "Pieter Lodewijk Tak (1848-1907), Journalist en politicus. Een gentleman in een rode broek" (2006)
  • H. Felius en H.J. Metselaars, "Noordhollandse Statenleden 1840-1919"
  • P. Hofland, "Leden van de raad. De Amsterdamse gemeenteraad 1814-1941"

Biografisch Woordenboek(en)
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
  • biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

publicaties over en van letterkundigen
gegevens uit de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren

archivalia
archief-P.L. Tak, IISG

In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.