Het kabinet-Cals regeert ongeveer anderhalf jaar, en heeft dus niet veel tijd om eigen beleid te voeren. Minister Veldkamp (Sociale Zaken en Volksgezondheid) gaat in deze kabinetsperiode verder met het voorbereiden van de Wet op de Arbeidsongeschiktheid (WAO) en start de voorbereidingen voor invoering van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Het kabinet valt tijdens de Nacht van Schmelzer over het begrotingsbeleid.
Inhoud
Algemeen beeld
Het kabinet krijgt in 1966 te maken met de laagste economische groei van de jaren '60. Met 2,8% was de groei in dat jaar naar huidige maatstaven overigens nog steeds hoog. De inflatie ligt zowel in 1965 als in 1966 boven de 5%.
Minister Den Uyl (Economische Zaken) kondigt in december 1965 de geleidelijke sluiting aan van de steenkolenmijnen in Zuid-Limburg. De nota bevat ook plannen om de Limburgse industrie te herstructureren en een pakket van steunmaatregelen voor mijnondernemingen die met het oog op de werkgelegenheid de productie moeten voortzetten.
Voorlopige afronding sociale zekerheid
Het kabinet zegt in 1965 dat het in de resterende kabinetsperiode wil komen tot een voorlopige afronding van het sociale zekerheidsstelsel, na de invoering per 1 januari 1967 van een arbeidsongeschiktheidsverzekering en een volksverzekering tegen zware geneeskundige risico's. De WAO zal uiteindelijk wel in 1967 in werking treden, maar het kabinet-Cals heeft dan al plaats gemaakt voor het kabinet-Zijlstra.
Bauke Roolvink, de opvolger van Veldkamp als minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, weet uiteindelijk in het kabinet-De Jong de invoering van de AWBZ te realiseren.
Begrotingsbeleid
De collectieve uitgaven en de collectieve lasten stijgen onder het kabinet-Cals. Het kabinet wil de uitgaven in 1967 flink verhogen. Dit moet onder andere gefinancierd worden door een verhoging van de benzineaccijns. Tijdens de Algemene Beschouwingen van 1966 stuiten de voorstellen op veel kritiek in de Tweede Kamer.
Kritiek op het gebrek aan degelijkheid van het begrotingsbeleid van minister van Financiën Vondeling (PvdA) komt niet alleen vanuit de oppositie. Ook KVP-fractievoorzitter Schmelzer plaatst kanttekeningen. Hij dient hierover tijdens de Nacht van Schmelzer een motie in die leidt tot de val van het kabinet.
Cijfers
| Cals | 1965 | 1966 | Gemiddeld | Verschil |
|---|---|---|---|---|
| Algemeen | ||||
| Volumegroei BBP | 5,3 | 2,8 | 4,1 | -2,5 |
| Inflatie (mutatie CPI, %) | 5,2 | 5,8 | 5,5 | 0,6 |
| BBP (lopende prijzen) | 30,8 | 33,5 | 32,1 | 2,7 |
| Bevolkingsomvang | 12,2 | 12,4 | 12,3 | 0,2 |
| Bevolkingsgroei | 1,4% | 1,4% | 1,4% | -0,1% |
| Arbeidsmarkt/sociale zekerheid | ||||
| Geregistreerde werklozen | 25 | 36 | 31 | 11 |
| Ziektewet | 133 | 139 | 136 | 6 |
| Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen | 194 | 224 | 209 | 30 |
| WW | 22 | 28 | 25 | 6 |
| WWV | 4 | 7 | 6 | 3 |
| AOW/Noodwet Ouderdomsvoorziening | 926 | 952 | 939 | 26 |
| AWW/ANW | 137 | 142 | 140 | 5 |
| Bijstand e.d. | 87 | 100 | 94 | 13 |
| Overheidsfinanciën | ||||
| EMU-saldo | -0,7 | -0,8 | -0,8 | -0,1 |
| EMU-schuld | 59,6 | 57,3 | 58,4 | -2,3 |
| Bruto collectieve uitgaven | 38,3 | 39,6 | 38,9 | 1,4 |
| Collectieve lasten | 31,0 | 32,6 | 31,8 | 1,6 |
Meer over