liberaal
functie(s) in de periode 1879-1883: minister
Personalia
voornamen (roepnaam)
Anthony Ewoud Jan
geboorteplaats en -datum
Winschoten, 27 september 1838
overlijdensplaats en -datum
's-Gravenhage, 7 augustus 1885
Partij/stroming
stroming(en)
liberaal
Hoofdfuncties/beroepen
- advocaat te 's-Gravenhage, van september 1863 tot juli 1864
- hoogleraar strafrecht, Atheneum Illustre te Amsterdam, van 21 juli 1864 tot 1 januari 1871
- hoogleraar strafrecht, Hogeschool te Leiden, van 1 januari 1871 tot 20 augustus 1879
- minister van Justitie, van 20 augustus 1879 tot 23 april 1883
- raadsheer Hoge Raad der Nederlanden, van 29 mei 1885 tot 7 augustus 1885 (vanwege ziekte niet beëdigd)
ambtstitel
- minister van staat, van 29 april 1883 tot 7 augustus 1885
Nevenfuncties
lid Staatscommissie inzake de samenstelling van het Wetboek van Strafrecht (Staatscommissie-De Wal), van 28 september 1870 tot 13 mei 1875
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
Activiteiten
als bewindspersoon (beleidsmatig)
- Stelde in 1880 de Staatscommissie tot herziening van het Burgerlijk Wetboek in
- Verzette zich in 1881 in de Tweede Kamer bij de behandeling van de ontwerp-Wetboek van Strafrecht met succes tegen herinvoering van de doodstraf
- Diende in 1882 een wetsvoorstel in over het tegengaan van overmatige arbeid en verwaarlozing van kinderen. Dit wetsvoorstel bleef onafgedaan.
- Ondernam in 1883 een korte poging om het demissionaire kabinet te reconstrueren
als bewindspersoon (wetgeving)
- Bracht in 1880 samen met minister Klerck een wet tot stand waardoor dieren die nuttig zijn voor de land- en bosbouw werden beschermd. Het betrof met name een groot aantal zangvogels, kraai-achtigen zoals kauw en roek, en voorts egels en veldspitsmuizen. Het vangen, doden en verhandelen hiervan werd verboden, evenals het vernietigen of leeghalen van nesten van beschermde vogels.
- Bracht in 1880 een wet inzake bepalingen over fabrieks- en handelsmerken tot stand. Door deze wet was het mogelijk om dergelijke namen te deponeren bij een kantongerecht en daarmee te beschermen tegen gebruik door derden.
- Bracht in 1881 de wet tot vaststelling van het Wetboek van Strafrecht (Stb. 35) tot stand. Het nieuwe Wetboek verving de verouderde Codel Penal. Het wetboek bestond uit boek I: algemene bepalingen, boek II: misdrijven en boek III: overtredingen. Uitgangspunt is dat geen feit strafbaar is dan uit kracht van een daaraan voorafgaande wettelijke strafbepaling. Veel meer dan in de Code Penal werd zedelijke verbetering van gestraften als doel gezien. Er kwam onderscheid tussen 'poging tot' en de daadwerkelijke daad en tussen dader en medeplichtige. Er werd rekening gehouden met verminderde toerekenbaarheid. De tuchthuisstraf verdween. In het Wetboek werden bepaling opgenomen over de strafbaarstelling van dierenmishandeling. Het wetsvoorstel hierover werd op 9 november 1880 door de Tweede Kamer met 58 tegen 10 stemmen aangenomen, en op 2 maart 1881 met algemene stemmen door de Eerste Kamer.
- Bracht in 1881 een wet tot stand houdende bepalingen tot regeling van de kleinhandel in sterke drank en tot beteugeling van openbare dronkenschap (Drankwet, Stb. 97). De verkoop van sterke drank in de kleinhandel wordt aan vergunningen gebonden. Gemeenten kunnen zodoende eisen stellen aan de inrichting van dranklokalen en verkoop in bepaalde straten verbieden.
- Bracht in 1881 de Auteurswet tot stand ter vervanging van een wet uit 1817. Het auteursrecht van vervaardigers van geschriften, plaat-, kaart-, muziek- en toneelwerken werd vastgelegd, evenals dat van uitvoerders van dramatisch-muzikale en toneelwerken. Het auteursrecht was 50 jaar geldig en liep tot 30 jaar na de dood van de auteur door. Het wetsvoorstel was in 1877 ingediend door minister Van Lynden van Sandenburg.
Wetenswaardigheden
uit de privésfeer
- Een dochter van hem was gehuwd met een kleinzoon van C.M. Nap, Tweede Kamerlid
- Zijn schoonvader, C.L. de Vos, was president van de Hoge Raad (1882-1885)
verkiezingen
- Werd in 1883 bij de Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Delft na herstemming verslagen door A.H.M. van Berckel (rk)
niet-aanvaarde politieke functies
- kabinetsformateur, maart 1883 (opdracht geweigerd)
Publicaties van/over
literatuur/documentatie
- Castoretpollux, "In de Tweede Kamer. Portretten" (1881)
- Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel VIII, 1158
- P.V. Heynsbergen, "Geschiedenis der rechtswetenschap in Nederland" (Amsterdam, 1925) 219 e.v.
- Ned. Patriciaat, 1916
Biografisch Woordenboek(en)
biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek
publicaties over en van letterkundigen
biografie
Familie/gezin
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
