SDAP
functie(s) in de periode 1901-1937: lid Tweede Kamer
Personalia
voornamen (roepnaam)
Kornelis
geboorteplaats en -datum
Slochteren, 8 juli 1871
overlijdensplaats en -datum
Utrecht, 6 maart 1963
Partij/stroming
partij(en)
- SDB (Sociaal-Democratische Bond)
- Sociaal-Liberale Partij, vanaf december 1896
- Socialistenbond, tot april 1900
- SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij), vanaf april 1900 (andere bron: 1898)
Hoofdfuncties/beroepen (6/11)
- hoofd Openbare lagere school te Sluis, van maart 1895 tot oktober 1897
- hoofd Openbare lagere school (nummer 3) te Delft, van oktober 1897 tot september 1901
- directeur handelscursus te Delft, van februari 1898 tot 1902 (tevens leraar handels- en aardrijkskunde en Duitse en Nederlandse taal)
- lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 17 september 1901 tot 8 juni 1937 (1901-1909 voor het kiesdistrict Hoogezand, 1909-1918 voor het kiesdistrict 's-Gravenhage I)
- lid gemeenteraad van 's-Gravenhage, van 5 september 1905 tot 23 januari 1914
- burgemeester van Zaandam, van 1 februari 1914 tot 8 februari 1937 (benoemd bij K.B. van 20 januari; geïnstalleerd 5 februari)
U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.
Partijpolitieke functies
In de uitgebreide versie is een overzicht van partijpolitieke functies opgenomen.
Nevenfuncties (4/12)
- voorzitter Commissie van Toezicht op de Algemeene Landsdrukkerij, van 1932 tot 1946
- voorzitter Algemeene Vereeniging "Grönnen"
- voorzitter Volkskundig Genootschap, van 1948 tot 1961
- redacteur Groninger maandblad "Dorp en Stad", vanaf 1949
afgeleide functies, presidia etc.
voorzitter begrotingscommissie voor hoofdstuk VIII (Oorlog) 1919 (Tweede Kamer der Staten-Generaal)
comités van aanbeveling, erefuncties etc.
- erelid Multatuli-Genootschap
- erelid Nederlands Volkskundig Genootschap
- erelid Groninger Schrieverskring
U ziet een selectie van de nevenfuncties. In de uitgebreide versie is een overzicht van nevenfuncties in te zien.
Opleiding
In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.
Activiteiten
als parlementariër (5/7)
- Interpelleerde op 5 november 1918 de ministers Ruijs de Beerenbrouck en Alting von Geusau over het militaire beleid (de interpellatie werd gecombineerd met die van Troelstra, Kruyt en Duymaer van Twist over het zelfde onderwerp).
- Diende in 1925 namens zijn fractie een initiatiefwetsvoorstel inzake de nationale ontwapening (Ontwapeningswet) in. Dit voorstel behelsde de vervanging van leger en vloot door een veiligheids- en zeewacht, die alleen 'politiediensten' zou verrichten. Dit voorstel werd in 1927 ingetrokken, nadat uit de behandeling door de Tweede Kamer was gebleken dat er geen meerderheid voor was.
- Diende in 1933 met zijn fractiegenoten Van der Houven en IJzerman een initiatiefwetsvoorstel in om de uitgifte van meer staatsloten mogelijk te maken. Dit voorstel werd in 1934 door de Tweede Kamer verworpen.
- Diende in 1933 met vier fractiegenoten een initiatiefwetsoorstel in tot invoering van een achtjarige leertijd. Dit voorstel werd in 1936 door de Tweede Kamer verworpen.
- Diende in 1936 een initiatiefwetsvoorstel over een nieuwe regeling inzake het verlenen van geldelijke uitkeringen aan mobilisatieslachtoffers in. Dit voorstel werd in 1937 verworpen.
opvallend stemgedrag
- Behoorde in 1926 tot de tien SDAP'ers die tegen het wetsvoorstel tot goedkeuring van het Verdrag met België stemden
In de uitgebreide versie is een overzicht van opvallend stemgedrag opgenomen.
Wetenswaardigheden
algemeen
- Op het moment dat hij voor de eerste keer werd verkozen als Tweede Kamerlid, had hij nog niet de vereiste leeftijd voor het passief kiesrecht
- Was in 1905 de eerste sociaaldemocraat in de Haagse gemeenteraad
- Was in 1914 de eerste sociaaldemocratische burgemeester
- Onttrok zich in 1920 samen met Suze Groeneweg aan de eindstemming over het wetsvoorstel Lager-onderwijswet
uit de privésfeer
- Oprichter van het vooruitstrevende krant te Appingedam
- Oprichter van het blad "Vrijland" (met H. Groustra)
- Hij verzamelde bij het lezen van kranten en boeken zijn leven lang documentatie over folklore, letterkunde, spreekwoorden, dialecten en Multatuli. Hij gebruikte dit na zijn pensionering voor diverse publicaties.
- In Slochteren staat ter zijner nagedachtenis een monument (K. ter Laan-bank), bestaande uit een in 1968 door Wladimir de Vries vervaardigd borstbeeld en een plaquette
anekdotes en citaten
- Tijdens de inhuldigingsfeesten voor koningin Wilhelmina in 1898 verfden twee dokterszoons op klaarlichte dag in Delft zijn woning van onder tot boven oranje, terwijl de politie welwillend toekeek. Hij had geweigerd de vlag uit te steken.
- Toen hij Tweede Kamerlid was en tevens raadslid in Den Haag fietste hij in de begrotingstijd vaak van het stadhuis naar het Binnenhof en terug. Eens hield hij zo binnen een uur drie toespraken.
- Werd samen met zijn broer Jan, die eveneens Tweede Kamerlid was, wel aangeduid als de 'firma Ter Laan'
verkiezingen (5/6)
- Versloeg in 1905 na herstemming H. de Wilde (arp)
- Werd in 1909 in het kiesdistrict Hoogezand verslagen door P. Rink (ul)
- Versloeg in 1909 in het district 's-Gravenhage na herstemming I J. Krap (arp)
- Versloeg in 1913 na herstemming C. Smeenk (arp)
- Versloeg in 1917 H.L. Israëls (comité anti-grondwetsherziening) en L.L.H. de Visser (sdp)
U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.
Publicaties van/over
literatuur/documentatie (6/13)
- H. van der Hoeven, "Laan, Kornelis ter (1871-1963)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel IV, 282
- "K. ter Laan's Multatuli Encyclopedie" (1995)
- D. Hillenius, "K. ter Laan (1871-1963)", in: VNG-Magazine, 4 feb. 2000
- J. de Roos, "Met enige schroom. Pioniers van het lokaal bestuur" (2000)
- Onze Afgevaardigden, 1901, 1905, 1909, 1913
- Winkler Prins Jaarboek 1952
Biografisch Woordenboek(en)
- biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
- biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland
publicaties over en van letterkundigen
biografie
In de uitgebreide versie is een overzicht van publicaties opgenomen.
Familie/gezin
In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.
