J. van Manen

J. van Manen
bron: Cornelius Rogge

Constitutioneel denker, actief tijdens de Nationale Vergaderingen van 1796 en 1798. Van huis uit kleermaker in Utrecht, maar ontwikkelde zich via zelfstudie tot schrijver, vertaler van Duitse (politieke) literatuur, en activist in de kring rond de Utrechtse patriot Ondaatje. Werd verbannen na de Pruisische inval in 1787, maar kwam terug en werd in 1793 schout in Renswoude. Tijdens de Nationale Vergaderingen was hij vurig pleitbezorger van de eenheidsstaat, een representatieve democratie, en een centralisatie van het rechtssysteem. Werd in januari 1798 gevangen genomen omdat hij de staatsgreep van zijn geestverwanten niet steunde. Vervulde nadien (bescheiden) functies in het openbaar bestuur. Niet te verwarren met zijn prominentere tijdgenoot Cornelis Felix van Maanen.

functie(s) in de periode 1796-1798: lid Eerste Nationale Vergadering, lid Tweede Nationale Vergadering

Inhoud

  1. Personalia
  2. Partij/stroming
  3. Hoofdfuncties/beroepen (4/15)
  4. Nevenfuncties
  5. Wetenswaardigheden
  6. Publicaties van/over
  7. Familie/gezin

Personalia

voornamen (roepnaam)

Jacob

geboorteplaats en -datum

Utrecht, 15 april 1752

overlijdensplaats en -datum

Rhenen, 7 november 1822

Partij/stroming

stroming(en)

  • onafhankelijk, anti-Republikeins (in de Nationale Vergaderingen)
  • unitariër

Hoofdfuncties/beroepen (4/15)

  • hoofdschout, heerlijkheid Rhenen en Emmikhoven, van 1 april 1803 tot 1811
  • schoolopziener, district Utrecht, van 1806 tot 6 november 1822
  • lid raad, arrondissement Amersfoort (tijdens de inlijving)
  • vrederechter, kanton Rhenen, van 24 januari 1811 tot 6 november 1822

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

Nevenfuncties

  • lid genootschap voor de dichtkunst 'Volmaekter door den Tijd', vanaf 1775
  • secretaris Genootschap van wapenhandel 'Pro patria et libertate', vanaf 1784
  • dijkgraaf Rhenense Nude en de Grebbedijk, vanaf 1 april 1803

afgeleide functies, presidia etc.

lid constitutiecommissie van eenentwintig (Eerste Nationale Vergadering), van 15 maart 1796 tot 10 november 1796

Wetenswaardigheden

algemeen

  • Hij sloot zich in 1785 aan bij de patriotse beweging van Ondaatje in Utrecht en werd in april 1787 door de vergadering van gewapende burgers benoemd tot één van de gevolmachtigden van de Utrechtse schutterij en burgerij
  • In september 1787 vluchtte hij eerst naar Brabant; dit vanwege zijn patriottische voorkeur. In november 1787 werd hij door de Staten-Generaal uit de republiek verbannen. Hij vertrok daarna naar het buitenland.
  • Na de staatsgreep van 22 januari 1798 werd hij gevangen genomen en op 3 februari 1798 naar Huis Ten Bosch overgebracht. Daarna zat hij gevangen in Soestdijk. Zijn vrijlating volgde op 11 augustus 1798.

uit de privésfeer

  • Hij was een autodidact; hij ontving diverse gouden en zilveren medailles van letterkundige genootschappen voor zijn verdiensten op letterkundig gebied
  • Zijn vader was tabakshandelaar te Utrecht

niet-aanvaarde politieke functies

  • drossaard van Empel, 1788 (geweigerd door de Staten-Generaal)

Publicaties van/over

literatuur/documentatie

  • Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, deel VIII, 1098
  • P.A.J. van den Berg, 'Nationalisme, soevereiniteit en representatie: de politieke opvattingen van Jacob van Manen Adrz. (1752-1822) in: Theoretische Geschiedenis, 26/3 (1999) 380-396
  • P.A.J. van den Berg, 'Vaderlandsliefde, vrijheid en mensenrechten aan het eind van de achttiende eeuw: Jacob van Manen Adrz. (1752-1822) en de Staatsregeling van 1798' in: O. Moorman van Kappen en E.C. Coppens (red.) 'De Staatsregeling voor het Bataafsche Volk van 1798' (2001), 35-71

Biografisch Woordenboek(en)

biografie opgenomen in het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.


Bent u als journalist of wetenschapper op zoek naar statistische gegevens over personen uit het biografisch archief, bijvoorbeeld gemiddelde leeftijd, ervaring, herkomst, beroep, m/v of zittingsduur? De redactie van PDC kan deze gegevens onder voorwaarden beschikbaar stellen voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.