G.L. (Geert) van der Zwaag

G.L. van der Zwaag
bron: Gemeentearchief Zaanstad

Friese varkenskoopman, die twaalf jaar als vrije socialist namens het district Schoterland in de Tweede Kamer zat. Aanvankelijk liberaal, maar later (revolutionair-)socialist. Was actief in de Friese Volkspartij en de SDB (Socialistenbond) van Domela Nieuwenhuis. Sloot zich in 1894 niet aan bij de SDAP. Was tevens twaalf jaar gedeputeerde van Friesland. Welsprekend, maar met een simpel socialistisch programma. Populair in de Zuidoosthoek van Friesland, maar geïsoleerd in de Tweede Kamer. Vurig antimilitarist.

Vrije Socialist
functie(s) in de periode 1897-1909: lid Tweede Kamer

Inhoud

  1. Personalia
  2. Partij/stroming
  3. Hoofdfuncties/beroepen (5/8)
  4. Nevenfuncties
  5. Opleiding
  6. Activiteiten
  7. Wetenswaardigheden
  8. Publicaties van/over
  9. Familie/gezin

Personalia

voornamen (roepnaam)

Geert Lourens (Geert)

geboorteplaats en -datum

Wolvega (gem. Weststellingwerf), 4 mei 1858

overlijdensplaats en -datum

Gorredijk (gem. Opsterland), 22 april 1923

Partij/stroming

stroming(en)

radikaal-liberaal

partij(en)

  • Friesche Volkspartij, omstreeks 1888 tot 1891
  • SDB (Sociaal-Democratische Bond), van 1891 tot 1897
  • Vrije Socialist, van 1897 tot 1901
  • De Kommunistenbond, omstreeks 1902 (geen levensvatbare partij)

Hoofdfuncties/beroepen (5/8)

  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 21 september 1897 tot 21 september 1909 (voor het kiesdistrict Schoterland)
  • lid gemeenteraad van Opsterland, van 5 september 1899 tot 22 april 1923
  • lid Provinciale Staten van Friesland, van 3 juli 1901 tot 22 april 1923 (1901-1919 voor het kiesdistrict Schoterland)
  • lid Gedeputeerde Staten van Friesland, van 3 juli 1907 tot 1 juli 1919
  • lid gemeenteraad van Opsterland, van 2 september 1919 tot 22 april 1923 (voor de Vrije Lijst)

U ziet een selectie van de loopbaan. In de uitgebreide versie is de gehele loopbaan in te zien.

Nevenfuncties

  • voorzitter Bond voor Algemeen Kies- en Stemrecht, vanaf 1886
  • redacteur socialistische weekblad "De Klok", van december 1888 tot 1913 (oprichter)
  • redacteur "De Dageraad"

Opleiding

In de uitgebreide versie is een overzicht van de opleiding(en) opgenomen.

Activiteiten

als parlementariër

  • Sprak in de Tweede Kamer vooral over onderwerpen van ondergeschikt belang, onder andere betreffende rijkspersoneel, landbouw, militairen, arbeidswetgeving en volkshuisvesting

Wetenswaardigheden

algemeen

  • Aangesloten bij de socialistenbond. Behoorde reeds enige jaren voor zijn Kamerlidmaatschap tot de voornaamste woordvoerders van de revolutionair-socialisten.
  • Werd in juli 1907 - in zijn afwezigheid - met steun van de liberalen (en sociaaldemocraten) tot gedeputeerde gekozen. Versloeg in de tweede ronde L.W. de Vries (a.r.). Na de eerste ronde viel de SDAP'er Besuijen af.
  • Zegde op 12 juli 1910 het 'gastlidmaatschap' van de sociaaldemocratische fractie in de Staten van Friesland op. Daarvan maakte hij sinds 1907 als toehoorder, met zijn partijgenoot De Haan, deel uit, zonder daarin overigens erg actief te zijn geweest. De Haan bleef wel lid. Hij vond dat de SDAP hem had moeten steunen bij de eerste stemming voor een lid van GS.

uit de privésfeer

  • Geheelonthouder en anti-militarist
  • Zijn ouders stierven op jonge leeftijd

verkiezingen (5/6)

  • Versloeg in 1897 in het district Schoterland H. Pyttersen (ul) na herstemming
  • Werd in 1901 gekozen in de districten Schoterland en Weststellingwerf en nam zitting voor Schoterland. Versloeg in Weststellingwerf A.S. Talma na herstemming en in Schoterland J. Schokking (fch), eveneens na herstemming.
  • Versloeg in 1905 J. Huizinga (ar) na herstemming; derde kandidaat was C.V. Gerritsen (vdb)
  • Was in 1909 geen Tweede Kamerkandidaat
  • Nam aan de verkiezingen van 1918 deel als lijst-Van der Zwaag, maar behaalde slechts 2600 stemmen

pseudoniemen, bij-, koos- en schuilnamen

"Geert-slachter"

U ziet een selectie van wetenswaardigheden. In de uitgebreide versie is een overzicht van wetenswaardigheden opgenomen.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie

  • Leeuwarder Courant, 23 en 24 april 1923
  • J. Frieswijk, "Zwaag, Geert Lourens van der", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, deel I, 163
  • J.J. Kalma, "Zwaag, Geert van der (1858-1923)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel I, 679
  • Onze Afgevaardigden, 1897, 1901 en 1905

Biografisch Woordenboek(en)

  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van Nederland
  • biografie opgenomen in het Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.


Bent u als journalist of wetenschapper op zoek naar statistische gegevens over personen uit het biografisch archief, bijvoorbeeld gemiddelde leeftijd, ervaring, herkomst, beroep, m/v of zittingsduur? De redactie van PDC kan deze gegevens onder voorwaarden beschikbaar stellen voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op.

Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.