Dr. H.J.G. (Henk) Waltmans

foto Dr. H.J.G. (Henk) Waltmans
Naar de grotere foto (verschijnt in een nieuw venster)
bron: Fotoarchief Eerste Kamer

Uit de KVP afkomstige Limburgse medeoprichter en parlementariër van de PPR. Was journalist, docent en cursusleider. Als oprichter van de Stichting Europa Huis een overtuigd Europeaan. Als Kamerlid actief op het gebied van de buitenlandse politiek en defensie, maar ook woordvoerder binnenlandse zaken. Geducht deelnemer aan debatten over kernbewapening. Na zijn Tweede Kamerlidmaatschap burgemeester van Landsmeer en korte tijd, mede dankzij steun van de Friese nationalisten, lid van de Senaat.

PPR
functie(s) in de periode 1972-1987: lid Tweede Kamer, lid Eerste Kamer, lid Europees Parlement (vóór 1979)

Inhoudsopgave van deze pagina:


1.

Personalia

voornamen (roepnaam)
Hendrik Jan Gerardus (Henk)

geboorteplaats en -datum
Brunssum, 28 maart 1930

overlijdensplaats en -datum
Breda, 4 mei 2013

2.

Partij/stroming

partij(en)
  • KVP (Katholieke Volkspartij)
  • PPR (Politieke Partij Radikalen), van 1968 tot 1 januari 1991
  • partijloos, vanaf 1 januari 1991 (trad niet toe tot Groen Links)

3.

Hoofdfuncties/beroepen

  • journalist "Twentse Courant" te Almelo, van 1954 tot 1956
  • journalist "De Nieuwe Limburger" te Maastricht, van 1956 tot 1959
  • leraar "Pius X-college" te Beverwijk, van 1959 tot 1960
  • cursusleider volkshogeschool "Kasteel Schaloen" te Valkenburg, van 1960 tot 1 januari 1963
  • hoofdleider volkshogeschool "Kasteel Borgharen" te Borgharen, van 1 januari 1963 tot 1 maart 1963
  • directeur "Stichting Europa Huis in Nederland" te Borgharen, vanaf 1967 te Bemelen, van 1 maart 1963 tot 1 februari 1973 (formeel tot 1 januari 1975)
  • lid Provinciale Staten van Limburg, van 3 juni 1970 tot 5 juni 1974
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 7 december 1972 tot 8 juni 1977
  • lid Europees Parlement, van 16 september 1976 tot 17 oktober 1977 (aangewezen door de Staten-Generaal)
  • lid Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 15 september 1977 tot 16 september 1982
  • burgemeester van Landsmeer, van 16 januari 1984 tot 1 januari 1991
  • lid Eerste Kamer der Staten-Generaal, van 3 juni 1986 tot 23 juni 1987
  • burgemeester van Landsmeer, van 1 januari 1991 tot 1 april 1994 (na samenvoeging van delen van de gemeente Landsmeer met de gemeente Ilpendam)

4.

Partijpolitieke functies

overzicht
  • vicefractievoorzitter PPR Tweede Kamer der Staten-Generaal, van 27 mei 1981 tot 6 september 1982

5.

Nevenfuncties

  • voorzitter Heelnederlandse beweging (extreem rechtse katholieke organisatie; in de jaren vijftig)
  • lid redactie "Het Pennoen", blad van de Heelnederlandse beweging, vanaf juli 1951
  • voorzitter Stichting Welzijn te Oosterhout
  • gastdocent universiteit te Lubljana (Joegoslavië), 1972
  • gastdocent regionaliseringsvraagstukken in de welzijnssector Post-Universitair Centrum, Universiteit van Diepenbeek (België), 1974
  • lid Hogeschoolraad Katholieke Hogeschool te Tilburg, omstreeks juni 1986
  • adviseur "Stichting Europahuis in Nederland" te Bemelen, omstreeks juni 1986
  • vicevoorzitter Fédèration Internationale des Maisons de l'Europe, omstreeks juni 1986
  • voorzitter ANV (Algemeen Nederlands Verbond), internationale vereniging voor de Nederlandse taal en cultuur, van 1986 tot 1996
  • lid commissie van advies ex artikel 83 wet algemene regels herindeling, vanaf november 1992
  • voorzitter Stichting Welzijn te Oosterhout
  • lid Hogeschoolraad, Katholieke Hogeschool Tilburg

afgeleide functies, presidia etc.
  • plaatsvervangend lid Noord-Atlantische Assemblée, van 1973 tot 17 september 1975
  • ondervoorzitter vaste commissie voor Defensie (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van september 1975 tot 24 januari 1978
  • plaatsvervangend lid Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa en West-Europese Unie, van 24 september 1974 tot 16 september 1976
  • ondervoorzitter bijzondere commissie voor de Spreiding van Rijksdiensten (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van april 1978 tot september 1981
  • plaatsvervangend lid Presidium (Tweede Kamer der Staten-Generaal), van 19 september 1979 tot 16 september 1982

6.

Opleiding

voortgezet onderwijs
  • Middelbare Handelsschool te Weert
  • h.b.s.-a te Heerlen

academische studie
  • sociologie (bestuurswetenschappen), Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg, tot 12 november 1953

promotie
  • economische wetenschappen, Katholieke Economische Hogeschool te Tilburg, 25 mei 1962

7.

Activiteiten

als parlementariër
  • Hield zich als Tweede Kamerlid vooral bezig met buitenlandse zaken, defensie, binnenlandse zaken (herindelingen, Grond- en Kieswet, politie), Antilliaanse aangelegenheden en onderwijs. Was ook enige tijd landbouw-woordvoerder.
  • Vroeg in 1976 met Klaas de Vries (PvdA) en Hans van Mierlo (D66) een onderzoek in te stellen naar het wapenaankoopbeleid. Dit leidde tot instelling van en subcommissie uit de bijzondere commissie COAC (Onderzoek naar het aanschaffingsbeleid op het gebied van defensiemateriaal en de controle daarop).
  • Diende in 1977 een initiatiefwetsvoorstel in om in gemeenten met meer dan 17 raadsleden lijstverbindingen mogelijk te maken. Het voorstel werd in 1979 ingetrokken. (14.483)
  • Interpelleerde op 1 februari 1979 minister Van der Stee over (recente) moeilijkheden in de Koninkrijkswerkgroep m.b.t. de Nederlandse Antillen
  • Interpelleerde op 28 februari 1980 minister Van der Klaauw over de mogelijke Nederlandse betrokkenheid bij de opbouw van een Zuid-Afrikaanse kernmacht
  • Interpelleerde op 30 oktober 1980 samen met Aad Kosto (PvdA) minister Wiegel over diens verantwoordelijkheid inzake de handhaving van de openbare orde binnen de stad Amsterdam
  • Interpelleerde op 3 december 1981 minister Van der Stoel over het Nederlandse standpunt over de toetreding van Spanje tot de NAVO
  • Interpelleerde op 11 maart 1982 minister Van Mierlo over NAVO-marine-oefeningen in de Golf van Mexico

opvallend stemgedrag
  • In 1976 stemden hij en Bas de Gaay Fortman als enigen van hun fractie tegen het initiatiefwetsvoorstel-Geurtsen/Lamberts/Veder-Smit/Roethof inzake afbreking zwangerschap

8.

Wetenswaardigheden

algemeen
  • Medeoprichter van de PPR
  • Werd in 1977 opnieuw Tweede Kamerlid, nadat Michel van Hulten zich had teruggetrokken. Formeel omdat Van Hulten demissionair staatssecretaris bleef, maar feitelijk vanwege een minder goede politieke relatie met Ria Beckers.
  • Werd in 1986 Eerste Kamerlid nadat Jaap de Jong, die met voorkeurstemmen in Zuid-Holland en Gelderland was gekozen, zich had teruggetrokken. Waltmans had onder meer stemmen gekregen van de leden van de Friese Nationale Partij in de Staten van Friesland, omdat zij hem als goede behartiger beschouwden voor regionale belangen.
  • Werd in 1991 genoemd als kandidaat voor de Eerste Kamer voor het Landelijke platform van Provinciale Groeperingen. Zijn kandidatuur stuitte echter op bezwaren van de Partij Nieuw Limburg.
  • In 1991 raakte hij in opspraak toen het Algemeen Dagblad herinnerde aan zijn activiteiten in het begin van de jaren vijftig als voorzitter van de nationalistische Heelnederlandse Jongerenbewegingen en als hoofdredacteur van het Pennoen. De gemeenteraad van Landsmeer beschouwde die echter als jeugdzonden en maakte er geen probleem van.

uit de privésfeer
  • Voerde in 1962 actie tegen annexatie door Maastricht van de gemeente Heer
  • Oprichter van Stichting Europa Huis in Nederland, een volkshogeschool
  • Een oudere broer van hem was priester (kapelaan)

anekdotes en citaten
  • Toen de PPR in 1990 opging in GroenLinks zei hij: "ze hebben mijn partij ten grave gedragen. Ik stond met lege handen bij de kist". Hij bleef daarna partijloos.

verkiezingen
  • Was in 1982 derde op de PPR-kandidatenlijst bij de Tweede Kamerverkiezingen en werd niet herkozen, omdat de PPR van drie naar twee zetels ging. Op de ontwerp-kandidatenlijst was hij op de 17e plaats gezet.

9.

Publicaties van/over

literatuur/documentatie
Jan Willem Brouwer, "Henk Waltmans: idealen in een weerbarstige werkelijkheid", in: Ch. van de Belt e.a. (red.), "De Politieke Partij Radikalen 1968-1990. Macht uit het zadel" (2022), 34-35

10.

Familie/gezin

In de uitgebreide versie zijn, indien bekend, de familierelaties opgenomen.

11.

Uitgebreide versie

Speciaal voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn de biografieën van alle kansrijke (volgens de peilingen) kandidaten in uitgebreide vorm raadpleegbaar op parlement.com.

Voor de overige ruim 5000 biografieën geldt het volgende:

In het digitale biografisch archief van de Stichting PDC, partner van het Montesquieu Instituut, is een uitgebreide versie aanwezig met bijvoorbeeld partijpolitieke functies, maatschappelijke nevenfuncties, parlementaire activiteiten, opleiding en wetenswaardigheden. Voorlopig is het beschikbaar stellen van uitgebreide biografieën, en/of daarop gebaseerde statistische gegevens, opgeschort. Wilt u een uitgebreide biografie inzien? Laat het ons weten als u daar belangstelling voor heeft.


Op bovenstaande tekst en gegevens zijn auteursrechten van PDC van toepassing; overname, in welke vorm dan ook, is zonder expliciete goedkeuring niet toegestaan. Ook de afbeeldingen zijn niet rechtenvrij.

De biografieën betreffen vooral de periode waarin iemand politiek en bestuurlijk actief is of was. PDC ontvangt graag gemotiveerde aanvullingen of correcties.